I. Kâdî
622. Mesele: Zeyd-i kâdî, Pâdişâh-i din-penah (halledet hılâfete-hu) hazretlerinden gayriye akça verip vesâteti ile, yâ bir kimse şefâ'ati ile kadılık alsa, şer'an hükmü nafiz olur mu?
Elcevap: Rüşvetle alıncak nafiz olmaz, kavl-i müftâbih budur. Kâdî olmaz, ma'zûl-i mahzdır. Şefâ'atle almak eğerçi haramdır, amma şer'a muvafık edicek hükmü döndürülmez. [663]
623. Mesele: Zeyd-i müteveffanın verese-i kibarı kısmet için, kâdî yâ kassam "elbette varıp kısmet ederim" demeğe kadir olurlar mı?
Elcevap: Asla sagîr yok ise olmazlar. [664]
624. Su'al: Zeyd gâib olup, hayâtı ve memâtı ma'lûm olmayıp, emîn-i mâl-i gâib, Zeydin mülk darını, marifet-i kâdî ile Amra misil kıymetine bey' etse, ba'dehû Zeyd hayyen zuhur ettikte, mezbûr darı Amrdan alabilir mi, yoksa emîn-i mâl-i gâibden dârm semeni mi alır?
Cevap: Mefkûdun malından, fesada kabil olmayınca bey'a kudât kadir değillerdir. Öyle olucak, vaki' olan akd, nafiz ve lâzım olmaz. Amma fî-zamânınâ mutlaka bey'a kudât ve ümenâ me'murlardır. Tamam değeri ile bey' olunduysa ta'arruz olunmasa olur. Zira kudât tağyire me'mûr değillerdir. Fi-l-cümle gaan-i fahiş olucak fesh eyleyeler. [665]
625. Mesele: Emirle ahar kazadaki hususa müfettiş olan kâdî, emirde mestur olandan gayri kaziyeyi istimâ' ve hükm eylese nafiz olur mu?
Elcevap: Olmaz. [666]
626. Mesele: Zeyd-i kâdî, hükm-i şerîf ile ahar kadılığa vardıkta, da'vâcıların sofrayla getirdikleri yemeği yese hükmü nafiz olur mu?
Elcevap: Yemeğin yediğine hükmü nafiz olmaz. [667]
627. Mesele: İki hasım hâkime murâfa'a olduklarında, ehad-i hasmeyn oturdukta, hâkim ehad-i hasmeynden Zeyde "kalk hasmın Amr ile beraber dur" deyu kaldırmağa kadir olur mu?
Elcevap: Olur, Amn Zeydle beraber oturtucak dahi şer'le tesviye-i hasmeyn olunur. [668]
628. Mesele: Pâdişâhın hükmüne muhalefet eden Zeyd-i kâdîye şer'an ne lâzım olur?
Elcevap: Pâdişâh re'ysiz, şerîat-i şerîfeye muhalif yazılmış ise, hakîkat-i hâli der-i devlete arz etmek lâzımdır. [669]
629. Mesele: Zeyd-i kâdî, bir hususa şehâdet eder kimselerin ge-hâdetlerini caiz görmeyip, müdde'î olan Amrı doğup gâhidleriyle mahkemeden kovsa, ba'dehu, ahar kâdînin naibi, mezkûr şâhidleri kabul edip hükm eylese hükmü nafiz olur mu?
Elcevap: Kâdî-i evvel şerle red etti ise olmaz, zulmen red ettiği zahir olucak olur. [670]
630. Mesele: Zeyd, Amra "şerî'ate var" dedikte, Amr "kanı şerî'at-i şerif götürüldü" dese, Amra ne lâzım olur?
Elcevap: "Kudâtın zulümleri var" demek ister ise küfrüne hükm olunmaz. [671]
631. Mesele: Zeyd-i kâdî, cemâ'at içinde "nefsimi kazadan azl ettim" dedikten sonra yine ba'zı kazaya hükm eylese şer'an nafiz olur mu?
Elcevap: Şer'a muvafık ise olur. [672]
632. Mesele: Zeyd-i kâdî hîn-i gazabda "filân kadılığı taleb edersem, dahi verdiklerinde kabul edersem, Allahu teâlâya şirk getirmişlerden olayım" dese sonra zikr olunan kadılığı talep edip, yahud verildikte kabul edicek, şer'an Zeyde ne lâzım olur?
Elcevap: Tecdîd-i îman ve azl-i ebedî lâzımdır. Bu makûle söz söyleyen kazaya lâyık olmaz. [673]
633. Mesele: Zeyd-i kâdînin rüşvet eki eylediği şer'le sabit ve zahir olsa, şer'an hükmü nafiz olur mu?
Elcevap: Olmaz, rüşvetle hüküm şer'a muvafık olsa dahi nafiz olmaz. [674]
634. Mesele: Zeyd-i kâdî çalgılı düğüne varıp -hâşâ- feseka ile meclis-i fıskta otursa, ba'dehu Amr gelip "Zeyd-i kâdîye ne lâzım olur" deyu fetva eyittikte, fetvâ-i şerîfte "ol makûle kimse kazaya lâyık değildir" deyu cevap buyurulup, Amr varıp fetvâ-i şerîfi gösterse, Zeyd fetvayı alıkoyup Amra vermeyip "ben fetva ile kâdî değilim, pâdişâh berâtıyla kâdîyim" deyip fetvâ-i şerîfi tahfîf eylese, şer'an ne lâzım olur?
Elcevap: Evvelki fi'li ile ma'zûldür, ettiği ahkâm nafiz değildir. Ana, berât-i kaza-i sultaniye, 'âdil olmak i'tikâdı üzerine verilmiştir. Sonra fışkı zahir olmak ile ma'zül olur. Evvelden fışkı ma'lûm olup, fışkı ile bile verilmiş olsa, ma'zûl olmayıp müstehak olur idi. Amma hukm-i şer'i istihfaf etmekle kâfir olur, İslâma gelmezse kati olunur. [675]
Eser: Ebu Suud Fetvaları
Ebu Suud Fetvaları
- ÖNSÖZ
- GİRİŞ
- I- FETVA MÜESSESESİ
- A. Fetva ve Müfti:
- B. Fetvanın Ehemmiyeti:
- C. Fetvanın şekli:
- D. Fetvanın Devrin İçtimaî Özelliklerini Göstermesi Bakımından, Değeri:
- II- ŞEYHÜLİSIAMLIK MÜESSESESİ
- III EBÜSSUÜD EFENDİ
- A. Ebussu'ûd Efendi Devrine Kadarki Osmanlı Pâdişâhları:
- B. Ebussu'ûd Efendi'ye Kadarki Şeyhülislâmlar:
- C. Ebussu'ûd Efendinin Hayatı:
- D. Şahsiyeti:
- IV- MECMU'A-Î FETAVÂ NÜSHALARI
- A. Metne Esas Alınan Nüshalar:
- (A) Nüshası:
- (B) Nüshası:
- B. İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Ve Ebussu'ûd Efeudi'ye Ait Fetvaları İhtiva Eden Mecmualardan
- V- METNİN TERTİBİ
- VI- METNİN TESBİTÎ VE NEŞRİ HAKKINDA NOTLAR
- 1- AİLE
- I. Çocuk Ve Neseb
- II. Ağırlık Ve Ergenlik
- III. Nikâh
- IV. Şartlı Nikâh
- V. Mehir
- VI. Talâk
- VII. Hal'
- VIII. Îddet
- IX. Şart
- X. Hülle
- XI. Aile Hayatı
- 2- İBÂDETLER
- I. Namaz
- II. Oruç
- III. Zekât
- IV. Hac
- V. Kurban
- VI. Nezir
- 3- DİNÎ VAZİFELİLER
- I. İmam Hatîb Ve Nâib
- II. Müezzin
- 4- DİNÎ MÜESSESELER
- I. Cami', Mescid Ve Musalla
- II. Vakıf
- 5- DİNÎ SINIFLAR
- I. Seyyidler
- II. Süfîler
- 6- GAYRİ MÜSLİMLER
- I. Zimmiler
- A. Müslüman Oluşları
- B. Müslümanlarla Münâsebetleri
- C. Haklarındaki Tahdidler
- D. Haraç
- E. Şerî'at Huzurundaki Dâ'vâları
- F. Rahîp Ve Keşişler
- G. Kilise
- II. Harbî Kâfirler Ve Gaza
- III. Mürtedler
- A. Kızıl Başlar
- B. Küfür, İlhad Ve Zındıka İle Mürted Olanlar
- C. Kâfire Benzeyenler
- 7- KÖLELER
- I. Esir
- II. Sâhib
- III. Câriye
- IV. Evlenmeleri
- V. Müdebber
- VI. Mükâteb
- VII. 'Itk (Âzâd)
- VIII. Mu'tek (Atik, Âzadlı)
- IX. Îbâk (Kaçış)
- X. Satış
- 8- KAZA MÜESSESESİ
- I. Kâdî
- II. Şahitlik
- III. Yemin
- IV. Ehl-i 'Urf
- V. Beyt-ül-Mâl
- 9- SUÇLAR VE CEZALARI
- I. Hapis
- II. Borçlunun Habsi
- III. Kötüler
- IV. Faiz
- V. Afyon, Esrar, Berş Ve Ma'cun
- VI. Hamr.
- VII. Boza
- VIII. Kahve
- IX. Sîrkat
- X. Haramiler
- XI. Katil
- A. Kısas
- B. Diyet
- C. Fa'îli Meçhul Katilde Diyet
- D. Sulh
- XII. Zînâ
- 10- TİCARET
- I. Alış-Veriş
- II. Narh
- III. Müdârebe
- IV. Îcâre
- V. Şüf'a
- VI. Esnaf
- VII. Para Çeşitleri
- 11- MARAZ-İ MEVTTE HİBE
- 12- ARAZÎ MESELELERİ
- I. Arazî
- II. Arazî Rüsumu
- III. Arazı-i Mukaddese
- 13- ŞEHİD, CENAZE, MEZAR VE EVLİYA
- I. Şehid
- II. Cenaze
- III. Mezar
- IV. Evliya
- 14- ÇEŞİTLÎ MESELELER
- I. İmânı Meseleler
- II. Hayattan Meseleler
- III. Bulunan Mal
- IV. Cerrar Ve Dilenci
- 15- İLİM
- I. Îlim Ve Âlim
- II. Tıb
- III. Îmlâ
- IV. Eser Ve Müellifler
- 16- KIYAFET
- I. Saç Ve Sakal
- II. Giyim-Kuşam
- 17- YİYECEKLER VE AV
- I. Yiyecekler
- II. Av
- 18- TARİHÎ VAK'A VE ŞAHSİYETLER
- I. Şehzade Bâyezid
- II. Mansür (Hallacı)
- III. İbrâhîm Gülşeni
- IV. Bedreddin Simâî
- V. Karamanlı Şeyh
- VI. Hakîm İshak
- VII. Oğlan Şeyh
- 19- GARİP VAK'ALAR
- I. Nazar
- II. Hortlak
- III. Hilkat Garibesi
- 20- FAL VE EĞLENCELER
- I. Fal
- II. Satranç Ve Tavla
- III. Karagöz
- IV. Kıssahan
- V. Çalgı
- VI. Güreş
- VII. Canbaz
- LÜGAT
- METİNDEKİ ARAP HARFLİ İBARELERİN TERCÜMELERİ
- BU SAHADA ÇALIŞACAKLAR İÇİN KÜÇÜK BÎR BAŞLANGIÇ BİBLİYOGRAFYASI
Son eklenen ruyalar
- rüya tabiri
- Rüyada beyaz kıyafetli olarak hz. Ali'yi görmek
- Dağdan inerken kurbağadan korkup bağırdım
- Altın yüzük, kar, ölü hayvanlar ve bal ikram ettim
- Rüyamda bulaşık makinası almam ne demek
- devamlı dişlerim elime dökülüyor agrısız
- rüyam da başka kimse nı namaz kıldı nı gormek
- rüyada kar görmek
- rüyamda sigara paketini eşime verdim
- ruyamda sag elımın sarktıgını gordum