2-) El-Harkâ
Bu, vâris olarak ana, dede, bacı, bulunan mes'elenin lakabıdır. Bu mes'eleye harka denildi. Zira, bu mes'ele hakkında sahâbî-lerden çok söz söylendi. O kadar ki kulaklar delinde.
Hz. Ebû Bekir (R.A.): "Anaya üçte bir hisse vardır; kalan dedenindir." buyurdu.
Zeyd (R.A.): "Üçte bir ananındır. Kalan dede ile bacınındır ve üçte birlidir." buyurdu.
Hz. Ali (R.A.): "Ana için üçte bir; bacı için yarı hisse vardır. Kalan dedenindir." buyurmuştur.
İbnü Abbas (R.A.)'dan, bu hususta iki rivayet vardır: Rivayetin birinde: "Yarısı bacının olur. kalanı da ana ile dede arasında yarı yarıya taksim edilir." buyurmuştur. Diğer rivayet de ise, Hz. Ömer (R.A.) gibi: "Bacıya nısıf; an/aya üçte-bir hisse verilir. Kalan da dedeye âit olur." buyrulmuştur.
Bu mes'eleye Osmaniyyede denilir. Çünkü Hz. Osman (R.A.), bu mes'elede tek başına kalmış ve: "Ana için üçte bir vardır. Kalan da dede ile bacı arasında yarı yarıyadır." buyurmuştur.
Âlimler, buna harka' diye isim vermiş oldukları gibi, mes'lesetü Osman, Merbaatu İbnü Mes'ud ve Mahmesetü eş-Şa'bî diye de isim verilmiştir. Çünkü Haccac'tan soruldu ve o "Bunda, beş sahâbîden ihtilaf vardır. Ona Siddık (R.A.)'ın kavlim de izafe edersek mesdese olur. [97]
Eser: Fetvayı Hindiye
Fetvayı Hindiye
- KİTABÜ'L-FERAİZ
- 1- FERÂİZ NE DEMEKTİR VE MİRAS HUKUKU İLE İLGİLİ ISTILAHLAR
- Ferâiz:
- Ferâiz İlmi:
- İrs (=Mîras):
- Terike:
- Terikeye Teailuk Eden Haklar:
- Techîz Ve Tekfin
- Ölenin Borcu
- Vasiyet
- Mîras
- Mirasa Hak Sahibi Olma Sebebleri:
- Vârislerin Sınıfları
- Terikeye Hak Sahibi Olanların Mertebeleri
- 2- ASHÂB-I FERAİZ
- Ashabı Ferâiz Kimlerdir?
- Nesebi Olan Ashâb-ı Ferâiz
- Baba
- Dede
- Cedd-i Sahihin Hâlleri:
- Ah Liüm (= Ana Bir Kardeş)
- Ashâb-ı Ferâiz Olan Kadınlar: Kız (= Bint = Sulbiyye = Öz Kız)
- Oğulun Kızı (= İbniyye)
- Tesbîb-i Benât Meselesi:
- Üç Ferik Farzedilen Kızlarla Beraber Erkek Kardeş Bulunması Hâlleri
- Ana (= üm)
- Büyük Anne (= Ceddi Sahıha = Nine)
- Ana Baba Bir Kiz Kardeş (= Uht Lehüma)
- Baba Bir Kız Kardeş (= Uht Lieb)
- Ana Bir Kiz Kardeş (= Uht Liüm)
- Sebebi Olan Ashabı Ferâiz
- Koca (= Zevç)
- Zevce (= Karı)
- Fürûzu Mukaddere (= Nassen Takdir Edilmiş Olan Hisseler)
- Nassen Belirlenmiş Olan Hisselere Hak Sahibi Olan Kimseler
- Nısıf (= 1/2)
- Rubu (= Dörtte Bir = 1/4)
- Sümün (= Sekizde Bir = 1/8)
- Sülüsân (= Üçte İki = 2/3)