Müzaraa Akdini İfsâd Eden Şartlar:

Çıkacak mahsûlün, ortaklardan —sadece— birinin olmasını şart koşmak, müzaraa akdini ifsâd eder. Zira bu, ortaklık şartını bozmak olur.

Çalışmanın arazi sahibinden olmasını şart koşmak da müzaraa akdini ifsâd eder. (= bozar) Çünkü, bu:

Ziraat âletinin, yer sahibine ait olması şartı da fâsiddir. Ziraata âit her şeyin önceden hazırlanması (sulaması, muhafazası, kanalının kazılması ve benzerleri gibi) gerekir. Taksimden sonra, mah­sûlün temizlenmesi, müzaraa şartının haricindedir.

Taksimden sonra, herkesin mahsûlünü evine taşıması, kendisine aittir.

İmâm Ebu Yûsuf (R.A.)'un şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: Yapılacak işler insanların teamülüne bağlıdır. Ekini biçmek, sür­mek, savurmak, elemek ve benzeri şeyler gibi...

Mâverâü'n-Nehir âlimlerinden bazıları böyle fetva vermişlerdir. Bu, Nasyr İbni Yahya, Muhammed bin Seleme (ki bu zat Horasan âlimlerindendir.) bu görüşü ihtiyar eylemişlerdir. Bedâi'de de böyledir.

Âmilin, arazi sahibine, mahsûlü biçip savurmasını şart koşması, fâsiddir. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.

Bununla fetva verilir. Ktibrâ'da da böyledir.

Nasıyr bin Yahya ve Muhammed bin Seleme'nin şöyle buyurdukları nakledilmiştir:

Bunların tamamı âmile aittir. Şart koşsun veya koşmasın fark et­mez. Örfün hükmü budur. Şemsül-Eimme Seraba'de: "Sahih olan budur. Bizim yurdumuzda böyledir." demiştir.

Şeyh Ebû Bekir bin Fadl'da, zahir olan örfe göre fetva vermiştir. Fetâ­vâyi Kâdîhân'da da böyledir.

Bu şartlardan birisi de: Samanı kimin alacağı hususudur. Ve bu, şarta bağlıdır: Tohum kimin ise, saman onun olacaktır. Böyle olmazsa, taraflar, samana da değilse ortak olacaklardır.

Müzâraa müddeti içinde, âmil her türlü ameli işleyebilecek; du­varını yapacak, kanalını kazacak, çukurunu açacak, menfezini tanzim edecek ve benzeri lüzumlu işleri yapacaktır. Ve bu, müzaraa müddeti­nin sonuna kadar böyle devam edecektir. Yâni, çiftçi, aldığı yeri, aldığı gibi geri teslim edecektir.

Sürme işine gelince, o da şarta bağlıdır. Âlimlerimiz: "Bunların nok­sanlığı, müzaraatı bozmaz." demişlerdir.

Sahih olanı da budur.

Şayet, mal sahibi, sürme İşinin, iki defa olmasını şart koşarsa, çitci bu müzaratı bozar. Zira, sürmek; bir ekmeden önce, bir de hasaddan sonra sürmek ve o araziyi, sürülmüş olarak geri vermektir ve bu, müf-sid bir şarttır. Çünkü hasaddan sonra o yeri sürmek, o senenin işi değildir.

Fakat, ekimden önce iki defa sürmeyi şart koşar ve bu sürmenin menfaati sonraya kalırsa yine akid fasid olur.
Şayet menfaati sonraya kalmazsa, bu şart müzaraatı bozmaz. [12]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..