14- ŞÜF'ADA SATIŞIN FESHİ VE İKÂLESİ UE BUNLARLA İLGİLİ HALLER

Bir yeri satın alan şahıs, o yerde, orayı teslim aldıktan sonra bir kusur bulup, bu kusuru sebebiyle o yeri geri verirse; bu teslimden son-, ra, sefası şüf ası teslim edilir. Şefi, şüf asını geri olabilir. Bu, geri ver­me işi hâkimin hükmüyle olmuşsa böyledir. Eğer hâkimin hükmüyle ol­mamışsa, şefi bu hakkını geri alamaz.

Şayet, geri veriş, kusur sebebiyle, o yer teslim ajlınmadan hâkimin hükmüyle olduysa bu durumda şefi için, şüf a hakkı yoktur. Eğer hü­kümsüz oldu ise, yine böyledir.

Bu İmâm Muhammed (R.A.)'in görüşüdür.

İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Et>û Yûsuf (R.A.)'a göre hükmün ne olduğu hususunda âlimler ihtilaf eylediler. Bir kısmı: "Şefi için, şüf a riakkı vardır." dediler. Bazıları da: "...yoktur." dediler.

Şayet müşteri, o yeri görme muhayyerliği veya şart muhayyerliği üzerine geri verdi ise, şüf a hakkı yenilenmez. Bu durumda, geri veriş, ister teslimden önce olsun, isterse sonra olsun; ister iki tarafında rızası ile olsun, ister rizasız olsun değişmez. Muhıyt'te de böyledir.

Şefi şüf asını teslim ettikten sonra, müşteri aldığı yeri satıcıya geri vermiş ve bu red, fesh sebebiyle olmuşsa, (red hangi yönden olursa ol­sun; ister görme muhayyerliği ile olsun, ister şart muhayyerliği ile ol­sun) aybı sebebiyle olunca; ister hüküm teslimden önce, isterse sonra olsun şefî'm şüf a hakkı yenilenmez.

Şayet geri veriş üçüncü bir adama yeni bir satış sebebiyle olmuşsa; (Meselâ: Kusuru sebebiyle müşteri reddeder ve hükümsüz olarak tes­lim aldıktan sonra, ikâle (= Karşılıklı rıza ile satış işlemin fesh) hük­müyle red yapılırsa; bu durumda şefi'in şüf a hakkı yenilenir.

Fakat şefi, şüf asını teslim etmez ve satışı da satıcı ile alıcı fesh eder­se; bu durumda şüf a hakkı bâtıl olmaz. Fesh, ister kusur; ister şart se­bebiyle olsun, bu böyledir. Zehiyre'de de böyledir.

Bir adam, bir ev veya bir arazî satın aldığında, şefi, şüf a hakkı­nı teslim eder ve bunu da satıcı ve alıcı doğruladıktan sonra bu satış bu-zulur ve müşteri aldığı yeri geri satıcıya verirse; bu durumda, şefî'in şüf a hakkı yenilenmez.

Zira, şefi, şüf a hakkını teslim edince, şüf a hakkı kalmaz. Onların ikrarı, şüf a hakkının ibtâlini tazammun eylemez. Reddet­mek ikrah sebebiyle olsa bile, şüf a hakkı yemlenmez.

Müntekâ'da şöyle zikredilmiştir:

Bir adam, bir yer satın alıp, onu teslim alınca, şefi'de şüf a hakkı­nı teslim eder; sonra da müşteri o yeri geri reddederek: "Ben, onu filân için almıştım." der; şefî'de: "Hayır, sen onu kendin için almıştın. Sa­tış, yalnız senin için yapıldı.

Ben şûf amı bu satıştan alırım." derse; bu durumda şefî'm sözü geçerli olur.

Eğer, o adam hazırda yoksa; şefi, o gelene kadar, orayı alamaz.

Eğer müşteri: "Ben, beyyine ibraz ederim; gerçekten filân şahıs ba­na, o yeri satın almamı emretti, ben de onun için satın aldım." derse o adam gelene kadar, beyyinesi de kabul edilmez. Mohıyt'de de böyledir.

Şayet şefi', şüf asını teslim ettikten sonra, müşteri, satıcıyı, bir gün muhayyer bırakırsa; bu caiz olur.

Şayet satıcı, satışı aynı günde bozarsa; şefi'in şüf'ası yenilenmez.

Bunu, İbnü Semâa İmâm Mnhammed (R.A.) den rivayet etmiştir.

Hasan bin Ziyâd, İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) den ve İbnü Semâa İmâm, Ebû Ynsof (R.A.) tan rivayetle "Şefin, şüf'a hakkı vardır." buyurmuştur. Sarahtf'nin Muhiyt'nde de böyledir.
En  doğrusunu  bilen Allahu Teâladır. [21]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..