8- SADAKA-İ FITIR

Sadak-i Fıtır, havâic-i asliyesinden fazla, nisab miktarı ma­la sahip bulunan, hür ve müslüman olan her ferde vacibtir. Muhtar Şerhi îhtiyar'da da böyledir.

Bu malın, namî olması da gerekli değildir. Nisab miktann-daki bu maldan dolayı, kurban kesmek vacib olduğu gSbi; akraba­ların nafakasını ödemek de vacibtir. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böy­ledir.

Fıtır sadakası, şu dört şeyden vacib olur;
1- Buğday,
2- Arpa,
3- Hurma ve
4- Kuru üzüm. Hizânetü'l Müftîn'de ve Ta-hâvî Şerhi 'nde de böyledir.

Fıtır sadakası buğdaydan yarım sa'dır. Arpadan ve hurma­dan bir sa'dır. (*) Buğdayın unu ve kavrulmuşu,   buğday gibidir. Arpanın unu ve kavrulmuşu da arpa gibidir.

Ekmekten fitra vermek caiz olmaz; ancak kıymeti itibari' ile ve­rilirse, bu caiz olur. Sahih olan kavil budur.

Kuru üzüme gelince, Camiü's - Sağîr'de İmâra Ebü Hanîfe (R.A.)'den nakledildiğine göre, yarım sa'dır. Çünkü, kuru üzüm bütün cüzleri ile yenilebilen bir şeydir.
sa'yi Irâkînin — 1040 dirhem-i şer'î olduğu kabul edilir fei bu da 910 dirhem-i örfiye eşittir.
Bu durumda, yanm sa' — 520 şer'î dirhem olur. Bu ise 455 dirhem-i ör-fi'ye eşittir.                                                                                          
Bunlar ise, yaklaşık olarak: 1040 direhm-i şer'î 2.917 kilogramdır. 1040 dirhem-i örfî ise, 3.333 kilogramdır. 520 dirhem-i şer'î 1458 kilogramdar. 520 dirhem-i örfi ise, 1.667 kilogramdır.
1  kilogram — 357 dirhem-i şer'î — 312 dirhem'i örfî olur.
Bir şeyin, 1 saVinin değerini hesap etmefc için, o şeyin 1 kilogrami'nm fiatı ile, 3.333 ü çarpmak gerekir.
Bir şeyin yarım sa'yinin değerini bulmak içinse, u şeyin 1 kilogramının rayiç fiata ile 1.778 yi çarpmak gerekir.

(islâm Hukukunda kullanılan ölçülerle ilgili ma'lûmat yeri geldikçe ve mufassal. olarak da son ciîtde verilecektir.)

Yine İmâmı Azam Ebû Hanîfe (R-A.)'den gelen bir rivayete göre, kuru üzümden sadaka-i fıtır bir sa'dır. îmâmeyn'in kavli de böyledir.

Bunların, bizzat kendilerinin sadaka-i fıtır olarak verilmeleri caizdıir. Daha efdâlotan ise, bunlanfa değerlerini, fıtır sadakası ola­rak vermektir. Serahsî'nin Muhıyt'inde de böyledir.

Sadaka-i fıtır olarak, un vermek, buğday vermekten daha efdaldir. Unun parasını vermekse, un vermekten daha efdal ve daha üstündür. Çünkü, para, fakirin ihtiyacını gidermeye daha müsaittir.

Saydığımız bu şeylerden başka cinste olan, hububatlardan sada­ka-i fıtır verilmez. Ancak, bunların değerlerinden fıtır sadakası ver­mek caizdir.

Fetvalarda : «Üzerinde nas bulunan şeylerin, sadaka-i fıtır oJa-rak değerlerini vermek, bizzat kendilerini vermekten daha iyidir.» denilmiştir. Fetva da bunun üzerinedir. Cevheretü'n - Neyyîre'de de böyledir.

Bir kimse, taze buğdaydan dörtte bir sa' verse, ve fakat bu miktarın değeri yanm sa'ye eşit olsa, verdiği bu dörtte bir sa' sada-kai- fıtır olarak caiz olmaz.

Arpada da durum böyledir. Yani bir sa' arpa yerine —aynı de­ğerde olan— yanm sa' taze arpa vermek caiz değildir. Eğer, böyle verilmişse, bunlar verilmesi gereken miktara tamamlanır.

Keza, bir sa' arpa yerine, aynı kıymete eşit olan, dörtte bir sa' buğday vermek de cadz değildSr. Serahsî'nin Muhıyt'inde de böyledir.
Bir kimse, bir sadaka-i fıtır olarak, yanm sa' arpa ile yarım sa' hurma vermiş olsa; veya yarım sa' hurma ile bir men (=.260 dirhem) buğday vermiş olsa; veya yarım sa' arpa ile dörtte bir sa1 buğday vermiş olsa bize göre, böyle yapmak caiz olur. BahrüV-Râ-ık'ta da böyledir.
Bağdad'lılara göre 1 sa' = 8 rıtıl'dir. 1 ntıl-ı Bağdadî ise = 20 estardir: Tebyîn'de de böyledir.
1 estar ise - 4,5 (= dört buçuk) mıiskâl'dir. Vikaye Şer-hi'nde -de böyledir.
Sadaka-i fıtır verilirken, yarım.sa1 olan buğday ve bir sa' olan diğer şeyler, tartılarak tcsbit edilir. Bu hususu, İmâm Ebû Yûsııf (R.A.), İmâmı A'zam Ebû Fanîfe (R.A.)'dan nakletmiştir. Çün­kü, âlimlerin sa'Ia ilgili ihtilafları, onun kaç rıtıl olduğu hususunda-dır. Fakat, tartıya itibar edilmesi hususunda, âlimlerin icmâ'ı var­dır. Tebyîn'de de böyledir. [35]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..