Açıklama
Hadisin Nesâîdeki rivayetinde Hz. Aişe'nin bu sayılanlan yapmamanın sünnet olduğunu belirten, "sünnet" sözü mevcut değildir.
Hadis i'tikâfta olan kişinin yapamayacağı bazı şeyleri ele almaktadır. İ'tikâflının yapamayacağı davranışlardan bir kısmı 2467 numaralı hadisin izahında geçmişti. Oradakilerden farklı olarak bu hadiste de i'tikâflı için yasak olan bazı hareketlerden bahsedilmektedir. Şimdi bunları sırayla ele alıp her biri ile ilgili görüşleri ortaya koymaya çalışalım:
1. İ'tikâfta olan kişi hasta ziyareti ve cenaze için i'tikâf mahallinden dışarıya çıkamaz.
Malikîler hadisin zahirini ele alarak i'tikâftaki kişinin hasta ziyareti, cenaze namazı ve cenaze defni gibi bir şey için çıkamayacağını, çıkarsa i'tikâfının bâtıl olacağını söylerler. İ'tikâfta olanın anası babası veya bunlardan birisi hastalanırsa, onları ziyarete gider. Bunun günâhı yoksa da i'tikâfı bozulur. Her ikisinin ölmeleri halinde onların cenazeleri için yine çıkamaz. Ama birisi ölürse diğerine isyan sayılmaması için ölen anne veya babasının cenazesine çıkabilir.
Hanbelilere göre i'tikâf eğer vacib Ptikâfsa ne hasta ziyaretine ne cenaze ne de başka birşey için i'tikâf yerinden çıkılamaz. Ancak i'tikâf adanırken bu şeyler için çıkılacağı şartı koşulmuşsa çıkılabilir.
Vâcib olmayan i'tikâflarda ise, çıkmak caiz, ama çıkmamak efdâldir.
Ha ne filer vâcib ve sünnet i'tikâfla, müstehap i'tikâfı ayrı ayrı ele alırlar. Bunlara göre, vacib ve sünnet olan i'tikâfta, i'tikâf yerinden gece ve gündüz ancak cuma ve abdest tazeleme gibi tabii bir özür ve caminin yıkılması gibi zaruri bir özür dolayısıyle çıkılabilir. Hasta ziyareti, cenaze defni hatta denizde boğulan birini kurtarmak için, çıkılırsa, i'tikâf bozulur.
Müstehap olan i'tikâflar bir zamanla kayıtlı değildir, kişi istediği zaman çıkabilir.
Şâfiîler de nezredilmiş olan i'tikâfla nezir olmayan i'tikâfların arasını ayırırlar. Nezirden dolayı olan- i'tikâfta i'tikâf yerinden ancak yeme ve abdest bozma gibi zarurî bir ihtiyaç için çıkılabilir. Hasta ziyareti ve cenaze için çıkılamaz. Cenazeyi teçhiz ve defn için başkası yoksa çıkılır. Zarurî bir ihtiyaç için çıkılır da yolda bir hastaya uğranır ve onun hatırı sorulursa i'tikâf kesilmiş olmaz.
Nezirden dolayı olmayan i'tikâflarda ise, hasta ziyareti için çıkmakta sakınca yoktur.
Hanbelî âlimlerinden İbn Kudâme, Muğnî adındaki meşhur eserinde şunları söyler: "ortalıkta fitne olur da i'tikâftaki kişi mescidde kaldığı takdirde canına bir zarar gelmesinden veya malı açısından bir korkusu olursa, i'tikâf yerinden çıkabilir. Çünkü cenab-i Allah bunlar için Cuma namazını ve cemaati bile terke izin vermiştir. Üstelik bunları şeriat farz kılmıştır. Dolayısıyla insanın kendi kendisine vâcib kıldığı şeyi terketmesi öncelikle caizdir. Aynı şekilde mescidde kalamayacak kadar hasta olan veya başkasının hizmetine muhtaç olan kişi de i'tikâf yerinden çıkabilir. Ama baş ve diş ağrısı gibi hafif bir hastalıkdan dolayı çıkamaz çıkarsa i'tikâfı bâtıl olur. Yine i'tikâfta olan kişi umumî seferberlikte düşman baskınından da çıkabilir. Bu özürlerden birisi dolayısıyla i'tikâf yerinden çıkan kişi eğer i'tikâfı nafile ise, özrü geçtikten sonra isterse, geri i'tikâf yerine döner, isterse dönmez. Ama i'tikâfı vâcibse, geri döner ve i'tikâfına kaldığı yerden devam eder..."[575]
2. İ'tikâftaki kişi şehvetle kadına dokunamaz. Şehvet olmadan hanımına dokunmasında mahzur yoktur. Çünkü Hz. Aişe, Peygamber (s.a.) i'tikâfta iken onun başını yıkamış, saçlarını taramıştır.
İ'tikâflmm kadına şehvetle dokunması dört imama göre de haramdır. Ayrıca îmam Mâlik'e ve İmam Şafiî'nin bir görüşüne göre i'tikâfı bâtıl olur. İmam Ebû Hanife ve Şafiî'nin meşhur görüşüne göre eğer dokunmaktan dolayı meni gelirse, i'tikâf bozulur; değilse, bozulmaz.
3. İ'tikâfta olan karısıyla cinsî temasda bulunamaz. Bile bile temasta bulunursa, bütün âlimlerin ittifakı ile i'tikâfı bâtıl olur. Unutarak temasda bulunursa, İmam Şafiî'ye göre i'tikâf bozulmaz, diğer mezhep imamlarına göre yine bozulur.
Cinsî temasla i'tikâfı bozulan kişiye i'tikâfınm kazası icab eder. Ayrıca bir de keffâret gerekmez.
4. İ'tikâfda bulunan kişi kaçınılması mümkün olmayan zarurî ihtiyaçları için camiden dışarı çıkabilir.
Hadiste i'tikâf için bulunması gerekli görülen şeylerden birisi de oruçtur. Yani i'tikâfta olan kişinin i'tikâf esnasında oruçlu olması gerekir, bu konu izaha muhtaçtır.
MaIikilere göre her türlü i'tikâfın oruçlu olması gerekir. İ'tikâfın vâcib oluşu ile nafile oluşu arasında fark yoktur. Çünkü Hz. Peygamber'in oruçlu olmadan i'tikâfta kaldığı vâki değildir. Sonra Hz. Ömer câhiliyye devrinde adadığı bir i'tikâfı Hz. Peygamber'e sorduğunda efendimiz "i'ti-kâfa gir ve oruç tut" buyurmuştur.
İbn Ömer, İbn Abbas, Hz. Aişe, Zührî, Leys, Sevrî ve Hasen b. Hayy de aynı görüştedirler.
Şafiî ve HanbeMlere göre: İ'tikâfta oruç şart değildir. Ancak kişi i'tikâf esnasında oruçlu olmayı adamışsa oruç tutması gerekir.
Hanefilere göre nezir olan i'tikâflarda oruç lâzımdır. Bu i'tikâfın rüknüdür, î'tikâf nezredilmemişse oruç şart değildir.
Hasen b. Ziyad, İmam-ı A'zam'dan mutlak olarak i'tikâflarda orucun şart olduğunu rivayet etmiş, İbnu'l-Humâm da bunu tercih etmiştir.
Hadisden anlaşıldığına göre i'tikâfin sahih olması için cuma namazı ve cemaatle namaz kılınan bir camide olması şarttır. Bu konu daha evvel izah edilmiştir.
Ebû Dâvud rivayetin sonuna aldığı talikta Abdurrahman b. İshak'tan başka hiç kimsenin Hz. Aişe'nin "...sünnetten'dir" dediğini nakletmediklerini söyler. İzahın başında belirtildiği gibi hadisin bir rivayetinde de Hz. Aişe'nin "...sünnettendir" sözü mevcut değildir. Buna göre Abdurrahman b. İshak'ın rivayetine göre hadis merfudur. Hz. Peygamber'den menkuldür. Diğerlerinin rivayetlerine göre mevkuftur. Hz. Aişe'de son bulur.
Ancak Ebû Davud'un "Abdurrahman'dan başka hiç kimse Aişe'nin "sünnettir" dediğini nakletmediğine dair olan görüşü isabetli değildir. Çünkü Beyhakî'nin Leys, Ukayl ve İbn Şihab senediyle; Dârekutnî'nin de Abdulmelik b. Cüreyc, Muhammed b. Şihab, Said b. el-Museyyeb, Urve b. Zubeyr, Aişe senediyle yaptıkları rivayetlerde "...sünnettendir" sözü mevcuttur.
Beyhakî'nin rivayeti şu şekildedir: "İ'tikâfta olanın zorunlu ihtiyacının dışında çıkmaması hasta ziyaret etmemesi bir kadına dokunmaması ve cinsî temasta bulunmaması sünnettir, cemaatle namaz kılınan caminin dışında i'tikâf olmaz. İ'tikâfta olanın oruç tutması da sünnettir."
Dârekutnî'nin rivayeti de şöyledir:
Aişe (r.anha) haber verdi ki, Rasûlullah (s.a.) vefatına kadar, Ramazan ayının son on gününde i'tikâfta bulunurdu. Ondan sonra hanımları i'tikâfa girdiler. İ'tikâftaki kişiye sünnet olan beşerî ihtiyaçlarından başka birşey için çıkmamak, cenazeyi takib etmemek, hasta ziyaretinde bulunmamak, bir kadına dokunmamak ve cinsî temasta bulunmamaktır. Cemaatle namaz kılınan caminin dışında i'tikâf olmaz. Rasûlullah i'tikâfta olanın oruç tutmasını emrederdi.[576]
Eser: Ebu Davud
Ebu Davud
- 14. ORUÇ BÖLÜMÜ
- Orucun Mâna Ve Tarifi
- Orucun Tarihçesi
- Orucun Gayesi
- Orucun Çeşitleri
- 1. Orucun Farz Oluşu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 2. "Oruca Dayanamayanlara Fidye Lâzımdır" Âyeti Kerimesinin Neshi
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 3. Âyyetinin İhtiyar Ve Hamileler Hakkında Sabit Olduğu
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 4. (Ramazan) Ayı 29 Gün Olur
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 5. Hilali Gözetleyenler Tesbitte Hata Ederse (Ne Yapmalı)
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 6. Hava Kapalı Olur Da Hilal Görülmezse Ne Yapılır?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 7. "Hava Kapalı Olduğu Zaman Otuz Gün Oruç Tutunuz" Diyenler[65]
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 8. (Şabanın Sonunda Oruç Tutmakla) Ramazan'ı Karşılama (Önüne Geçme)
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- 9. Hilal Bir Memlekette Başka Ülkelerden Bir Gece Önce Görüldüğü Zaman (Ne Yapılır?)
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 10. Şek Günü Oruç Tutmak Mekruhtur
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 11. Şabanı Ramazana Ulayan Kimse Hakkında Varid Olan Hadisler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 12. (Şabanı Ramazana Ulamanın) Mekruh Olduğu
- Açıklama
- 13. İki Kişinin Şevval Hilâlini Gördüklerine Dair Şahitlikleri
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 14. Bir Kişinin Ramazan Hilalini Gördüğüne Şahitlik Etmesi
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 15. Sahur Yemeğinin Önemi
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 16. Sahura Ğadâ (Kahvaltı) Diyenler
- Açıklama
- Bazı Hükmüler
- Açıklama
- 17. Sahurun Vakti
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 18. Kap Elinde Yiyip İçerken Ezanı Duyan Kimse Ne Yapmalıdır?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 19. Oruçlunun İftar Vakti
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 20. İftarda Acele Etmek Müstehaptır
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 21. İftar Ne İle Açılmalıdır?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- 22. İftar Esnasında Söylenecek Şey
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 23. Güneş Batmadan Önce Orucu Açmak
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 24. Visal Orucu
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 25. Oruçlunun Gıybet Etmesi
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 26. Oruçlunun Dişlerini Misvaklaması
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 27. Oruçlu Hararetten Dolayı Vücuduna Su Dökebilir Ve İstinşakta Mübalağa Edebilir Mi?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 28. Oruçlunun Kan Aldırması
- Açıklama
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- 29. Oruçlunun Kan Aldırması Konusunda Ruhsat
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 30. Ramazanda Gündüz İhtilâm Olan Oruçlu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 31. Oruçlunun Uykudan Önce Sürme Çekmesi
- Açıklama
- Açıklama
- Açıklama
- 32. Oruçlunun Kendi İsteği İle Kusması
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 33. Oruçlunun (Hanımını) Öpmesi
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 34. Oruçlunun Tükrüğünü Yutması
- Açıklama
- 35. Karısını Öpmenin Genç Oruçluya Mekruh Oluşu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 36. Ramazanda Geceyi Cünûb Olarak Geçirmek
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 37. Ramazanda (Gündüz Oruçlu İken) Karısıyla Cinsî Temasda Bulunanın Ödeyeceği Keffaret
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 38. Kasden Oruç Bozan Hakkındaki Ağır Tehdîd
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 39. Unutarak Yiyen Oruçlunun Durumu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 40. Ramazan Orucunun Kazasını Geciktirmek
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 41. Oruç Borcu Olduğu Halde Ölen Kimsenin Durumu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 42. Yolculukta Oruç
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 43-44. (Yolculukta) Oruç Tutmamayı Tercih Etmek[338]
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 45. Yolculukta Oruç Tutmayı Tercih Edenler[347]
- Açıklama
- Açıklama
- Açıklama
- 46. Yolcu Yola Çıktığında Orucunu Ne Zaman Açar?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 47. Oruç Açmayı Mümkün Kılan Yolculuğun Mikdarı
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 48. "Ramazanın Tamamını Tuttum" Diyen Kişinin Durumu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 49. Ramazan Ve Kurban Bayramlarında Oruç Tutmak
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 50. Teşrik Günlerinin Orucu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 51. Sadece Cuma Günü Oruç Tutmanın Yasak Oluşu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 52. Sâdece Cumartesi Günleri Oruç Tutmanın Yasak Oluşu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 53. Sadece Cuma Ve Cumartesi Günleri Oruç Tutmakta Ruhsat
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- 54. Bütün Sene (Nafile) Oruç Tutmak
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 55. Haram Aylarda Oruç
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 56. Muharrem Orucu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 57. Şaban Ayının Orucu
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Şevval Ayının Orucu[430]
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 58. Şevval Ayında Altı Gün Oruç Tutmak
- Açıklama
- 59. Peygamber (S.A.) Nasıl Oruç Tutardı?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 60. Pazartesi Ve Perşembe Günlerinde Oruç Tutmak
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 61. Aşr (Ongun) Orucu
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 62. Zilhiccenin On Gününde Oruç Tutmamak
- Açıklama
- 63. Arafe Günü Arafatta Oruç Tutma
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 64. Aşurâ Günü Orucu[469]
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 65. Aşûre'nin (Muharremin) Dokuzuncu Gün(ü) Olduğuna Dair Rivayetler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 66. Aşure Orucunun Fazileti
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 67. Bir Gün Oruç Tutup Bir Gün Tutmamak
- Açıklama
- 68. Her Ay Üç Gün Oruç Tutmak
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 69. (Her Ay Üç Gün Oruç Tutmanın) Pazartesi Ve Perşembe Günleri Olduğunu Söyleyenler
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 70. Hz. Peygamber (S.A.)'In (Üç Günlük Oruç İçin) Ayın Herhangi Bir Bölümüne İtina Etmediğini Söyley
- Açıklama
- 71. Oruca Niyet
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 72. Geceleyin Niyeti Terk Konusunda Ruhsat
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 73. Nafile Orucu Bozana Kaza İcabettiğini Söyleyenler
- Açıklama
- 74. Kadın Kocasının İzni Olmadan Oruç Tuta Bilir Mi?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 75. Ziyafete Davet Edilen Oruçlu (Ne Yapmalıdır?)
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 76. Yemeğe Çağırıldığı Zaman Oruçlu Ne Demelidir?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 77. İtikaf
- Açıklama
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 78. İ'tikâf Nerede Olur?
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 79. İ'tikâfta Olan Kişi Herhangi Bir İhtiyacı İçin Evine Gidebilir
- Açıklama
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- 80. İ'tikâfta Olan Kimse Hasta Ziyaretinde Bulunabilir
- Açıklama
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- Açıklama
- Bazı Hükümler
- 81. Mustehaza İ'tikâfta Kalabilir
- Açıklama
- Bazı Hükümler
Son eklenen ruyalar
- rüya tabiri
- Rüyada beyaz kıyafetli olarak hz. Ali'yi görmek
- Dağdan inerken kurbağadan korkup bağırdım
- Altın yüzük, kar, ölü hayvanlar ve bal ikram ettim
- Rüyamda bulaşık makinası almam ne demek
- devamlı dişlerim elime dökülüyor agrısız
- rüyam da başka kimse nı namaz kıldı nı gormek
- rüyada kar görmek
- rüyamda sigara paketini eşime verdim
- ruyamda sag elımın sarktıgını gordum