Abbestin Âdabı

Alimlerimize göre abdestin edepleri ve bunlarla ilgili diğer ba­zı sünnetler de vardır. Şöyle ki :
1- Ayakları yıkarken su kabı, sağ elle tutulur. Sağ ayağın Ön tarafından başlanılarak su dökülür ve sol el ile ovalanır. Bu şe­kilde üç defa yıkanır. Sonra su, sol ayağın Önünden dökülerek, o da yukarıdaki şekilde ovularak üç defa yıkanır. Sünnet olan budur. Muhıyt'te de böyledir.
2- Elleri ve ayaklan yıkamaya, parmak uçlarından baş­lamak da sünnettir. Fethül - Kadîr'de de böyledir. Keza, Muhıyt'te de böyledir.
3- Başı meshederken, ön tarafından başlamak sünnet­tir. Bu husus Zâhidî'de de böyledir.
4- Mazmaza ve istinşakta da tertib (bunları sıra ile yap­mak) sünnettir. Hulâsa'da da böyledir.
5- Mazmaza ve istinşakta mübalağa da sünnettir. Yani ağza ve burna suyu bol bol vermelidir- Kâfî'de de, Tahâvî Şerhi'nde de böyledir.

Yalnız, abdest alan kimse oruçlu olduğu zaman, mübalağa etmek sünnet değildir. Tatarhânîye'de de böyledir.

Mazmazada mübalağa, suyu ağızda gargara etmekle olur. Kâfi'de de böyledir.

îstinşakta mübalağa ise, suyu — acı duyacak kadar — bur­nun üst tarafına .— genize— şiddetle çekmekle olur. Ta ki su, yu­karıya kadar çıkmış olsun, Muhiyt'te de böyledir.
6- Abdest alırken suyu israf etmemek ve onu pek az bir miktarda kullanmamak da edebdendir. Hülâsa'da da böyledir. Bir kimse, nehir başında ahdest alıyor olsa ve hatta kendisi nehrin {yani akarsunun) sahibi bulunsa bile, abdest alırken israf etme­mesi gerekir.

Hatta su, temizlenmek veya abdest alınmak için vakfedü-mişse, bu sudan fazla almak veya israf etmek —hilafsız olarak— haram olur. Bahrü'r - Râik'te de böyledir.
7- Abdest azalarını yıkarken  konuşmamalı ve her uzvu yıkarken. (Eşhedü enlâ ilahe Ülellahu vahdehû lâ şerîkeleh ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve Resûlühû)  demelidir. Muiuyt'te de böyledir.

Fakat, abdest alırken, zarurete binâen konuşmak edebsizlik sayılmaz. Bahrü'r - Raık'te de böyledir.
8- Abdest alan kimsenin, abdestle ilgili işleri bizzat kendi­sinin yapması,
9- Abdest bittikten sonra. (Sübbâneke AUahümme ve bi hamdik. Eşhedü enlâ ilahe illâ ente. Esteğfirüke ve etûbü ileyk- Ve eşhedü enlâ ilahe iîlellahü ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlühû) demesi,
10- İstinca yerlerini sildiği bezle,   abdest uzuvlarını silme-mesi,
11- İstinca dan sonra, abdest almak için kıbleye karşı otur­ması,
12- Abdest aldıktan sonra veya abdest esnasında,

(AUahümme'calnî mine't - tevvâbîne vec'alnî minel mütetahhi-rîn) demesi,
13- Kerâhat vakti değilse iki rek'at namaz kılması,
14- Abdest aldıktan sonra —mutâkıb namaz için— su kabı­nı doldurması, Muhıyt'te de böyledir.
15- Abdestten artan sudan, ayakta oîduğu halde ve kıbleye dönerek biraz içmesi,
16- Abdesti topraktan yapılmış bir kapla alması,
17- Abdest alırken damlaların elbisesine dökülmesinden ve  sıçramasından sakınması, Zahîdî'de de böyledir.
18- Abdest alırken ellerini çırpmaması, Sirâcül - Vehhâc'da da böyledir.
19- Mazmaza ve istinşakı sağ eli ile yapıp, sol eli ile sümkür-mesi gibi, yukarıda saydığımız hususların hepsi de abdestin âdâ-bındandır-
20- Ebu'l - Leys'in  Hazânetü'l - Fıkhı'nda,   ayrıca  Halef bin Eyyub'tan naklen şöyle denilmiştir. Kış günü abdest almakta olan bir kimsenin, abdest uzuvlarını, Önce bir su ile yağlar gibi ıslatma­sı, sonra da üzerine su dökmesi uygun olur. Çünkü, kışın abdest azalarında yarılmalar olabilir. Bedâi'de de böyledir.
21- Abdest azalarını ovalamak,
22- Küçük parmaklan, kulakların deliklerine sokmak,
23- Abdesti vaktinden Önce almak,
24- Suyu çarpmadan yüzüne yaymak ve
25- Abdest alırken yüksekçe bir yerde oturmak gibi yukarı­da saydığımız hususlar da abdestin    âdâbındandır. Tebyîn'de de böyledir.

Ayrıca, şu sayacağımız hususlar da abdestin âdâbındandır :
26- Su kabının kulpunu üç defa yıkamak,
27- Abdest alırken pek acele etmeyip, uzuvları yavaş yavaş yıkamak:,
28-  Bir uzvu yıkarken, ovalarken, parmak aralarını hilâller­ken hassas davranmak,
29- Yüz ve eller yıkanırken, bunların tarif edilen hadleri ge­çilir ki, kalb mutmain olsun. Mi'râcü'd - Dirâyelde de böyledir.
30- Yüzü yıkamaya üst kısmından başlanır. Nehrül-Fâik'te de böyledir.
31- Abdest temiz yerde alınır. Çünkü abdest suyuna, saygı göstermek gerekir. Bu husus Nehrü'l - Fâifc'te de böyledir ve bu ki­taba da Muzmarât'tan nakledilmiştir.
32- Küçük kabla, bu kabdan su dökülerek abdest almıyorsa, kab sol tarafa konur. Ve eğer büyük kabla abdest almıyor ve bu kabtan su avuçla almıyorsa bu kab sağ tarafa konur-
33- Kalben niyyet edilirken, bu niyyet dil ile de ifade edıTJT:
34- Her aza yıkanırken «Bismillah» denir.
35- Mazmaza vaktinde, Aflahümme e'nî 'alâ tilâveti! - Kur'âni ve zikrifce ve şükrike ve hüsnü ıbâdetilce) denir.
36- îstinşak zamanında : Allahümme rıhnî râihatel-cenneti ve lâ tünhnî râihate'n-nârJder.                                                                                 
37- Yüz yıkamrken :'Allahümme beyyıd vechî yevme tebyaddu vücûhün ve tesved-dü vücuh) der.
38- Sağ kokr .ı yıkarken : (Allahümme a'tmî kitabî bi yemimi ve hâsibnî hisâben yesîrâ) der.
39- Sol kolunu yıkarken : (Allahümme lâ ta'tmî kitabi bi şimalî ve lâ min verâi zahrî) der.
40- Başına meshederken : (AÜâhümme, ezıllenî tahte zilli arşıke yevme lâ zille 91la zillearşeke) der.
41- Kulaklarını meshederken :

(Allâhümme'c'alnî min  el tezine  yeştemi'ûnel - kavle feyette-biûne ahsenehû) der.
42- Ensesini meshederken :(Allahümme'tik rafcabetî mine'n - nâr) der.
43- Sağ ayağını yıkarken : (Allahümme sebbit kademeyye  ales - sıratı yevme tezüîlü'l  ıü)- der.
44- Sol ayağını yıkarken ise :Alîahümnıecalnî zenbi mağfûranve sağyi meşkûrun ve ticâreti lejn tebûr.) der.

Ve her azasını yıkadıktan sonra da Peygamber (S.A.V.) Efen­dimizin üzerine salavct-ı şerife okur.
Abdest suyunu bir müd'den noksan eylemez.  (Noksanlaşmış^ sa suyu ikmâl eder.) Tebyîn'de de böyledir-[30]


Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..