Namaz içinde veya namaz dışında, yatarak uyumanın, ab­desti bozduğu hususunda fukahâ arasında bir görüş ayrılığı yoktur.

Sol uyluğunun üzerine  oturup da,  ayaklarını sağ taraftan çıkararak uzanan ve bu şekilde uyuyan kimsenin abdesti de bozu­lur. Bedâi'de de böyledir.

Yüzükoyun başı üstüne yatan kimsenin de abdesti bozulur. Bahrii'ıRâık'ta da böyledir.

Oturarak uyuyan kimsenin durumu ; Ökçeleri üzerine oturarak uyuyan kimsenin abdesti bozulmaz. Sahih olan budur. Serahsî'nin Muhıyt'inde de böyledir-

Bir şeye dayanarak uyuyan kimsenin hâli :

Alındığı zaman, düşeceği bir şeye dayanarak uyuyan bir kimse­nin, maka'clı yere bitişik değilsebil - icma' abdesti bozulur. Eğer, yer bitişikse, bu durumda sahih olan, abdestin bozulmama-sıdır. Tebyîn'de de böyledir.

Ayakta uyuyan   kimselerin,  oturarak   uyuyan  kimselerin, eyer veya semer üzerinde oturarak uyuyan kimselerin, rükû halin­de veya secde esnasında uyuyan kimselerin, ~bu halleri namaz içinde veya namaz dışında meydana gelmiş   bulunsa  abdestleri bozulmaz.

Ancak, secdelerin sünnet üzre olması şarttır, (Yani karnın uy­luklarından ayrı, kollan da yanlarından uzak olmalıdır.) Eğer, sec­deler, sünnet olan şeklin dışında olur ve o kimse bu şekilde uyur­sa, abdesti bozulur. Bahrü'r«Râık'ta da boyledir-

Zahirü'r - rivaye'de, uykunun galebesi ile kasden uyumak arasında bir fark yoktur.

Fakat, Ebû Yûsuf'a göre, kasden uyunduğu zaman, abdest bo­zulur. Bu hususta sahih olan ise, zahirü'r - rivâye'nin beyanıdır. Mu-hıyt'te de böyledir.

Hasta olan kimsenin uykusu :Hasta olan kimsenin, uyumasının, abdestini bozup bozmayaca­ğı hakkında ihtilâf vardır :Hasta, eğer namazını yatarak kılarken uyumuş olursa, o has­tanın abdesti bozulur. Sahih olan da budur. Muhıyt'te, Tebyîn'de, Bahrü'r - Râık'te de böyledir. Fetva da bunun üzerinedir. Nehrü'l-Fâık'ta da böyledir.

Oturarak uyumak :Bir tarafına eğilerek, oturduğu yerde uyuyan kimsenin, mak'a-di çoğu kere yerden ayrılır. Fakat Şemsü'l - eimme Halvânî : «O durum, gerçekten hades (abdesti bozucu) değildir.» demiştir. Zâ-hirul-mezheb de budur. Fetâvâ-i Kâdîhân'da dâ böyledir.

Oturduğu yerde uyumakta olan bir kimse, yüzü üstüne ve­ya yanı üstüne düşmüş olsa, düşmeden veya düşeceği sırada uyanır­sa veya uyuyarak düşer fakat düştüğü anda uyanırsa, o kimsenin abdesti bozulmaz.

Fakat, o kimse, düştükten sonra da bir müddet uyur ve sonra uyanırsa, o kimsenin abdesti bozulur. Tebyî'nde de böyledir ;

Bağdaş kurarak oturmuş olan bir kimse, bu durumda uyursa abdesti bozulmaz keza müteverrik. Hulâsa'da da böyledir.

Hayvana binmiş olan kimsenin uykusu :Bir kimsenin bindiği hayvan çıplak olur ve bu hayvanda yokuş yukarı çıkmakta veya düz bir yolda gitmekte olursa, o kimse uyu­muş olsa bile abdesti bozulmaz-

Fakat, hayvan iniş inmekte iken üzerinde uyuyan kimsenin ab-desti bozulur. Muhiyt'te de böyledir.

Bir kimse, üzerinde palan olan bir hayvanın üstünde uyur­sa, o kimsenin abdesti bozulmaz.

Tandır başında uyuyan kimse :
Bir kimse, tandırın başında uyur ve ayaklarını da tandıra uza­tırsa, o kimsenin abdesti bozulur. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir. [43]