Mendûb, önce de geçtiği üzere daha genel bir yaklaşımla ele alın­dığında, onun vacibe hizmet ettiği görülür.[111]çünkü mendûb ya va­cibin bir mukaddimesi ya da onun bir hatırlatıcısı mahiyetin­dedir. Vacibin cinsinden olup olmaması arasında fark yoktur. Va­cibin cinsinden olan mendûba örnekler: farzlanyla birlikte namazla­rın nafileleri (sünnet ve müstahaplan), farzlanyla birlikte olmak üze­re oruç, zekat ve haccın sünnet ve müstehapları.vâcib cinsinden olma­yan mendûba ait örnekler: namaza ait olmak üzere cesedin, elbisenin ve namaz kılınacak yerin temiz tutulması, misvak kullanılması, güzel elbiselerin giyilmesi vb. Gibi; oruca ait olmak üzere iftarda acele edil­mesi, sahurun geç yenilmesi, lüzumsuz lakırdılardan dilin tutulması ve daha başka benzeri mendûblar. Durum böyle olunca, mendûb küll olarak vâcib hükmüne katılacaktır. Bir şeyin bu esastan dışarı çıka­rak hem cüz hem de küll olarak mendûb bulunması çok nâdir bir du­rumdur. Bu mânânın izaha ihtiyacı vardır; ancak daha önce arzettiğimiz bilgiler[112] bundan bizi müstağni kılmaktadır.

Fasıl:
Mekruhun da, haramla (memnu) birlikte aynı şekilde ele alındı­ğında, vâcible birlikte mendûbun durumunda olduğu görülür. Vâcib-lerden bir kısmı —ki büyük çoğunluğu teşkil eder— bizatihi maksûddur; diğer bir kısmı da maksûd olan bir tâate vesile ve hadim durumundadır. Mesela namaza nisbetle hadesten taharet, avret yerini örtmek, kıbleye yönelmek, vakitleri bildirmek için ezan oku­mak; islâmın şeâirinden olan hususların ikâmesinde bulunmak gibi. Bunlar bizatihi maksûd olmayıp, vesile olduklarından cüz olarak bunların vâciblikleri külli olarak aldıkları vâcib hükmünden daha aşağı mertebededir.[113]vesile ve hizmet eder durumda olan vacibin maksûd olan vâcible beraber hükmü, vâcible beraber mendûbun hük­mü olmaktadır. Aynı şekilde memnu olan şeylerin de (haramlar) bir kısmı bizatihi maksûddur; bir kısmı da asıl yasağa vesile olması bakı­mından yasaklanmıştır. Durum aynen harfiyyen vâcibde olduğu gibi­dir. Bu hususu düşün. [114]