Salankamen Savaşı
Viyana önlerinden yüz geri etmemizden sonra, Avusturya ile Venedik arasındaki işbirliği neticesi, üzerimize yaptıkları hamleler, bir çok kalemizin ve beldemizin, ellerine düşmesine sebeb teşkil etmişti. Vaziyeti gözlemleyen devlet yetkilileri, buldukları çârelerin sayesinde gerileme durdurulmuş, daha sonra da, yapılan mukabeleler gerileme sırasını onlara yüklemişti. 2. Süleyman hân'dan müdevver veziriazam Köprülüzâde razıl Mustafa paşa'da adetâ son hamleye başvurmuş, Avusturya kuvvetlerini tepeleye tepeleye Tuna Nehrinin öbür kıyısına atmaya muvaffak olmuştu. Ancak bu harekâtı daha ileri merkezlere taşımak için yaptığı hazırlıklardan biri pek önem taşımaktaydı. Sava Nehri üzerine köprü kurma çalışmalarını çok kısa zatnanda tamamlayarak, ordunun lojistik desteğini garantiye alabilmiş olmasaydı. Nitekim lâzım gelenlerin en önemlisi sayılan mühimmatı bu köprüden Zemlin cahiline geçirmeyi başarmıştı. Varadin istikametinden gelmekte olan düşman ordusuna Salankamen mevkiinde tesadüf olunmuştur.
Burada yapılan pek kanlı muharebe esnasında düşman perişan edilmişti. Avusturyalılar vermiş bulundukları zayiattan yıldıkları bir sırada, zaferin yüzünü bfzden yana gösterdiği esnada sadrazam elinde piştovu olduğu halde bir muharip gibi savaşırken, düşman tarafından atılan bir mermi, yiğit veziriazamın tertemiz alnına isabet ederek şehidler zümresine iltihak etmesine vesile olurken, cesedi pâkini hemen bulmak da mümkün olmamıştı. Bu arada Köprülüzâde'nin şe-hadetini, askerin duyması halindeyse meydana gelecek menfi tesirin önlenmesi gayesiyle, kumandanlarımız arasında bulunan; Koca Halil Paşa; hemen serdar olarak seçilmiş ve bu zâtın komutasında, savaşın temadisinin sağlanması yönüne gayret sarfedilmiştir.
Ne var ki; şehid sadrazamında çok sevgili kethüdası, veziriazamın şehadetini öğrendiğinde, kopardığı vaveyla, asakir-i Osmani'nin durumu öğrenmesini intaç etmiştir. Bu duyumdan sonra askerin kırılmış bulunan kuvve-i mâneviyesi, savaşın devamına imkân bırakmamıştı. Vaziyeti kavrama hususundaki başarısına, Koca Halil paşa, birliklerimizi maharetle geri çekmeyi, eklemeye muvaffak olmuştur. Belgrad üzerinde toplaşan birliklerimiz, ne hikmete mebni ise, düşman tarafından J;âkib edilmemiştir. Hâttâ bu bölgede iki sene kadar süren hçîrbsiz bir döneme girildi. Bu sırada şehid olan sadrazamın yerine, Ohrili Ali paşa sadarete getirildi. Aü paşa sadarete gelir gelmez, padişahın yapmadığı, tâyin ve azil fırtınasını başlattı.
Azilleri bazı idam vakaları takip etti. İş ne zaman Kızlara-ğasına dayandı hemen devreye Valide Sultan girdi. Böylece Kızlarağası kelleyi kurtarırken, sadrazam makamından oldu ve Rodos onun sürgün yeri oldu. Yeni sadrazam Halep valisi Hacı Ali paşa oldu. İstanbul bu sırada avrupa devletlerinin sefirlerinin doluştuğu yer oldu. İngiltere, Fransa, Felemenk (Hollanda) ve Avusturya sefirleri adeta avrupanın suih tekli-finide Babıâli'ye sundular. Musalahanın şartları şöyleydi: a-Avusturya'nın işgal ettiği yerlerin elin de kalması, b-Kudüs'deki Kamame klişesinin Fransisken papasiarına teslimi bir de, Osmanlı devletinin daha kuruiuş yılların da, avrupa devletleri arasında kendilerini ilk tanıyanda, anlaşma yapanda yine ilk defa vergi vermeye başlayan Raküza cumhuriyetinin, artık vergiden muaf tutulması, imzalanacak ant-laşmanında aynı zamanda, Rus Çan içinde geçerli olması ve otuz seneyi kapsaması ileri sürülüyordu. Bunlara inzimamen. Venedik ve Lehistanı alakadar eden maddeier, pek çok daha ağır hükümler tanıdığından, Osmanlı devleti tabiatıyla bu tekliflerin reddine, Sancak-ı Şerifi veziriazamın eiine verip Macaristan ovalarına doğru sefere çıkarmaktan başka çare bulamadı. Beri yandan topluca teklifleri reddedilen avrupalı elçiler, artık münferid olarak Boğazı ziyaret etmeyi başladılar. Ohrili Ali Paşa Sadareti Valide Sultan; Kizlarağa'sını, zor kurtardığı sadrıazamın elinden devletide kurtarmayı uygun bulmuştu. Çünkü sadrazam, Şam'da ve Basra'da zuhur eden isyanları bastıracağım bahanesiyle balkan hududundaki ordunun çekip çevrilmesini Koca Halil paşa'ya bırakmıştı. Öte yandan Şam ve Basra üzerine gitmek yerine Dersaadet'te kalarak, eskiden kimlere garaz bağlamışsa onları bertaraf etmekle vakit geçirmekte idi.
Köprülüzâde Fazı! Mustafa paşa, vezirleri ve defterdarı ve-de sadrıazamı bayramlarda padişaha hediye vermekten men etmişi- Ohrili bu bırakılmış işi yeniden başlattı. Ancak sadrazam Ohrili Ali paşa bir gün ava gitmek üzereyken avlandı. Sadrıazam, azil ve sürgünde pek seri davranan biriydi. Günün birinde Darüssaade Ağasını saraydan hemen çıkarmak istemiş, padişaha arza bile lüzum görmemişti. Saraya da bir araba göndererek Ağanın bindirilerek saraydan çıkarılmasını emretmişti. Bu hâl padişaha bildirildi. Ağayı almak için sadrazamın gönderdiği arabaya, padişahın emriyle sadrazam bindirilerek sahile indirildi, oradan da sürgün yeri olan Rodos'a gitmek üzere gemiye irkâb olundu. Bu zatın diğer bir lakabı da Arabacı Ali paşa idi. Arabacı Ali paşa 8/re-cep/1 103-27/mart/1692 tarihinde azledildi. Sadarete Merzi-fonlu Çalık Hacı Ali paşa tâyin olundu. Hemşerisi Kara Mustafa paşa tarafından vakti zamanında himaye olunma şansına ermişti. Ülkenin bozulan mâli durumunu takviye etmeyi düşünerek, sarayında bulunan gümüş eşyayı eritip, sikke kesmek, yâni para basmak üzere seleflerinden, Fâzıl Mustafa paşa gibi gönderme yoluna gitmiştir. Hacı Ali paşa aynı zamanda serdar-ı ekrem sıfatıyla, Sancak-ı Şerifi hâmil olarak, Edimeden Belgrad'a geldi. Bu sırada tarihler 1692'nin haziran ayının sonuydu. Bütün serhad boyu haziran sonundan, aralık ayının ortalarına kadar beş aydan fazla süren teftiş ge-Çjndi. Aü paşa, padişahın azlettiği defterdarı savunmuş adetâ Padişaha karşı gelmişti. Fakat; padişahın ısrarını görünce: , erbab-ı ırz sözüne inanmıyorsunuz, ben size hizmet e-ernem" diyerek, mührü hümayunu çıkarıp vermiştir. Çok Urüst ve kibar bir kimse olduğu herkesin ortak fikridir.
Konular
- SULTAN 2. SÜLEYMAN HÂN
- Tahta Çıkışı
- Fitnenin Tatsızlığı'
- Bunlar Belalarını Nasıl Boldular?
- Bir Topluluk Kendi Hakkındaki Hükmü..
- 2. Süleyman Döneminin Batıyla Savaşları
- Kul Sıkışmayınca
- Padişahın Sefere Katılışı
- Belgrad'a Doğru
- 2. Süleyman'ın Şahsiyeti
- 2. Süleyman'ın Hanımları
- 2. Süleyman'ın Sadrazam Ve Şeyhülislâmları
- Şeyhülislamlar
- SULTAN II. AHMED HAN
- Sultan 2. Ahmed Ve Tahta Çıkışı
- Salankamen Savaşı
- Salankamen Meydan Muharebesi
- Vuruşarak Çekilme
- Sakız Ada'sının Elden Çıkışı
- 2. Süleyman Ve 2. Ahmed Dönemi Deniz Harekâtları
- Köyün Adaları Muharebesi
- 2. Ahmed'in Şahsiyeti
- 2. Ahmed'in Hanımları Ve Çocukları
- 2. Ahmed'in Sadrıazamları
- 2. Ahmed'in Şeyhülislâmları
- SULTAN 2. MUSTAFA HAN
- Padişahın İnadı!
- Cülus Bahşişi Engeli
- Tamışvar'ın İmdadına Koşulması
- Mâli Sıkıntı Ve Tütün Yasağı