I. Îlim Ve Âlim
898. Mesele: Bir müslime, kesb-i helâl ile mal eylemek sünnet midir, yoksa raüstehab mıdır?
Elcevap: Taleb-i 'ilm farz olduğu gibi farzdır. [949]
899. Mesele: Bir mescide imam olmakla, dülgerlik işlemek, kangısı efdaldir?
Elcevap: Asla salât terk etmeden san'at işlemek makbul ameldir. [950]
900. Mesele: Zeyd-i ganînin oğlu Amr-i baliğ, tahsîl-i ilmde olmağla kâr-i kesble kadir olmayıp, fakir olduğu takdirce, nafakası babasına lâzım olur mu?
Elcevap: Olur. [951]
901. Mesele: Ehl-i ilm olan Zeyd, Amrın kızı Hind-i müslime nara-zed olup, bir miktar mehr-i mu'accel dahi gönderse, kabl-en-nikâh Amr Hindi rızasıyla Zeyde vermeyip akçalı olan Bekre vermeğe kadir olur mu?
Elcevap: Müslime lâyık değildir ki, ehl-i ilmden gayri kimseyi tercih ede. [952]
Bu Surette: Amr, Zeydi "fakirdir" deyu Bekri tercih edicek, şer'an Amra ne lâzım olur?
Elcevap: Leydin ilmi gayrinin dünyâsından hayırlıdır, ilmi tercih etmek lâzımdır. [953]
902. Mesele: "Fıkıh okumak nesne değildir, nesne bildirmez. Ma'kûlât lâzımdır" deyu, fıkhı tahfif edene şer'an ne lâzım olur?
Elcevap: İlmi tahfif ise küfürdür. "Ma'kûlât okumayınca meleke-i ilmiyye hâsıl olmaz" demek ise öyledir, nesne lâzım olmaz. [954]
903. Mesele: Zeyd-i imam, dânişmend olan Amra "hep okuduğunuz mühmelâttır" dedikten sonra "felsefiyyât okursuz" dese ne lâzım olur?
Elcevap: Küfür lâzım olmaz. [955]
904. Mesele: Zeyd-i câhil, ehl-i ilmden Amra "behey mel'un, be hey kezzâb" dese şer'an ne lâzım olur?
Elcevap: Ke'y-i hâkim ile ta'zir olunur. [956]
905. Mesele: Amrın her zamanda âdeti, 'ulemâ-i dîni ve erbâb-i şerî'ati kadh edip, "kâdîlerin yedikleri ve içtikleri haramdır, ve müderrislerin dahi şüpheden hâlî değildir. Bunların ettikleri câhil etmez. Her ne fesâd olursa dânişmend taifesinden zuhur eder ve cehele haramdan artık ictinâb ederler" deyip ve 'ulemânın 'uyû-bunu tecessüs edip, 'ale-d-devâm bunlara bu'z ü 'adavet üzere, mecâliste mezemmetlerin etmeden hâlî olmayıp halka nefret verse ana ne lâzım olur?
Elcevap: Eğer 'ulemâ-i dîne ilimleri için bu'z ü 'adaveti olup söylediği andan nâşi ise küfür lâzımdır. İsnât ettiği umura te'âti için bu'z ederse nesne lâzım olmaz, içlerinde bî-günâh olanlara iftira etmeyicek. [957]
906. Mesele: Zeyd-i şâir, ulemâ ve sulehâdan ba'zı kimseleri el-fâz-i kabîha ile hicv etmek âdet edinse, şer'an Zeyde ne lâzım olur?
Elcevap: Ta'zir-i şedîdden sonra zindana ilkâ olunup, tevbe ve salâhı zahir olmayınca ihrâc olmamak lâzımdır. Hazret-i Ömer İbn-ül-Hattâb (radiyalldhu te'âlâ anh), Hatî'e, meşâhir-i şu'arâ-i İslâmiyyeden iken şi'rinde ba'zı kimselere ta'arruz etmeğin, ta'zîr ve habsedip, hapisten tevbesi zahir olmayınca ıtlak etmemiştir. [958]
907. Mesele: "Manav taifesi manîden müştaktır mubâhîlerdir" deyu eşkiyâ hicv ettiklerinde, ehl-i ilmden ba'zı kimseler istihsan eyleseler, mezbûrlara ne lâzım olur?
Elcevap: Ne ehl-i ilm olanlar ol asil bâtılı istihsan ederler, ne istihsan edenler ehl-i ilmden olurlar. Şâir tâvâif-i İslâmiye gibi anlar da eyili yaramazlı bir taifedir. [959]
Konular
- 12- ARAZÎ MESELELERİ
- I. Arazî
- II. Arazî Rüsumu
- III. Arazı-i Mukaddese
- 13- ŞEHİD, CENAZE, MEZAR VE EVLİYA
- I. Şehid
- II. Cenaze
- III. Mezar
- IV. Evliya
- 14- ÇEŞİTLÎ MESELELER
- I. İmânı Meseleler
- II. Hayattan Meseleler
- III. Bulunan Mal
- IV. Cerrar Ve Dilenci
- 15- İLİM
- I. Îlim Ve Âlim
- II. Tıb
- III. Îmlâ
- IV. Eser Ve Müellifler
- 16- KIYAFET
- I. Saç Ve Sakal
- II. Giyim-Kuşam
- 17- YİYECEKLER VE AV
- I. Yiyecekler
- II. Av
- 18- TARİHÎ VAK'A VE ŞAHSİYETLER
- I. Şehzade Bâyezid
- II. Mansür (Hallacı)
- III. İbrâhîm Gülşeni
- IV. Bedreddin Simâî