Onsuz olmakla birlikte bir genişlik ve kolaylık sağladığı için ihtiyaç duyulan, bulunmadığı za­man genelde sıkıntı ve güçlüklere sebep olan şeylerdir. Bunlara riâyet edilmediği takdirde, mükellefler çoğunlukla sıkıntı ve meşakkatlere maruz kalırlar.[8] Ancak bu sıkıntı ve güçlükler, zarûriyyâtın bulun­maması durumunda doğan ve genel maslahatlarda beklenti halinde bulunan yaygın fesad derecesine ulaşmazlar.

Hâciyyât da ibâdetler, yeme içme gibi beşerî davranışlar (âdât), muamelât ve cezaî hükümler konularında geçerli bulunmaktadır.
İbâdetler için ruhsatlan örnek verebiliriz. Ruhsatlar hastalık ve yolculuk sebebiyle arız olabilecek meşakkatin ortadan kaldırılmasını amaçlar. Beşerî davranışlarda (âdât) avın helal kılınmasını, helal ol­mak kaydıyla yiyecek, içecek, giyecek, barınak ve binek gibi şeylerin iyi ve kalitelilerini kullanmanın helalliğini misal gösterebiliriz. Muamelât konusunda ise, kırâz (mudârabe), müsâkât, selem gibi akit­leri, alış veriş muamelelerinde ağacın meyvesi, kölenin malı gibi tâbi durumunda olan şeyleri itibara almamak (ilga) gibi şeyler örnek ola­rak gösterilebilir. Cezaî hükümler bahsinde ise, levs ,[9] tedmiye[10] ve kasâme[11] ile hükmetmek, diyeti âkile[12] üzerine yüklemek, zenaatkâr-ları tazminle sorumlu tutmak ve benzeri konular örnek olarak hatırla­nabilir.