Bir kimse, ehl-i mescid (= cemâat) okusun diye Kur'an-ı Kerîm vakfederse; cami görevlilerinin bunu koruyabilmeleri şartı ile, bu vakıf caiz olur.

Bu şahıs, Kur'an-ı Kerîmi, mescide vakfetmişse bu da caizdir. Ve-bu Kur'ân-ı Kerîm, bu mescidde okunur.

Bazı yerlerde ise: "Bu Kur'ân-ı Kerîm, sadece bu mescide tahsis edilmez; diğer mescidlerde de okunabilir." diye yazılmıştır. Ancak, bunun için, bu Kur*ân-i Kerîm'in, o mescidde korunmasının mümkün olmaması gerekir. Kerderî'nin Vecîzi'nde de böyledir.

Diğer   kitapların   vakfedilip   edilemiyeceği   hususunda  ihtilâf edilmiştir.

Fa kıy h Ebû'l-Leys, bunu da caiz görmüştür. Fetva da, buna göredir. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.

Âlimlerimize göre, bir hayvanın sırtını veya bir kölenin kazancını vakfetmek caiz olmaz. Muhıyt'te de böyledir.

Bir kimse, bir ineğin sütünü, yağını, peynirini vakfederse, bunlar, fakir çocuklara verilir.

Şayet, o beldede örf ise, bunun vakf-ı —suyu vakfetmek gibi— caizdir. Zahîriyye'de de böyledir.

Sığırın veya başka hayvanların erkeğini vakfetmek caiz olmaz. Künye'de de böyledir.

Vâkıât'ta, Hilâl-i Basrî'nin şöyle dediği zikredilmiştir: "Aslında vakıf olamıyacak şeyi vakfetmek caiz değildir." Sahih olan da budur.

Keza, örfte uygulanmayan, menkûl şeylerin vakfedilmeleri de caiz olmaz. Muhıyt'te de böyledir.

Ariyet veya icâre olan bir evi vakfetmek de caiz olmaz. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.

Hassâf söylememiştir:

Bir kimse, vakfedilmiş bir yerin üzerine, bir bina yapıp, bunu da aynı cihete vakfetse, bu hilafsız olarak caiz olur.

Yaptığı binayı, başka bir cihete vakfetmesinin caiz olup olmadığında ise ihtilâf vardır. Esahh olan kavil ise, bunu caiz olma­masıdır. Gıyasiyye'de de böyledir.

Bir vakıf arazisinin üzerine, ağaç dikip, onu da vakfetmek, —yere tâbi olarak— caiz ve sahihtir.

Ancak, bu ağaçların da, aynı cihete vakfedilmesi gerekir. Aslının dışında bir cihete vakfetmek ise, caiz olmaz. Zahîriyye'de de böyledir.

Askerlere yardımcı olmaları için, köle ve câriye vakfetmek caiz olur.

Hâkimin bu cariyeyi evlendirmesi de caizdir.

Ancak, hâkimin bu köleyi evlendirmesi caiz olmaz. Çünkü, onun mehir vermesi gerekir.
Vakfedilmiş köle ile vakfedilmiş cariyeyi birbirleri ile evlendirmek de caiz değildir. Kerderî'nin Vecîzi'nde de böyledir. [15]