Kul haklarına gelince, o da iki nevidir:

Birinci nevi: Kısas gibi... Şüphe ile olan da^ hak almak caiz değildir. İsbat edilip şüphe kalmayınca, vekil tayini İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve imâm Muhammed (R.A.)'e göre caizdir.

Fakat, kısas hakkını almakda, vekil tayini —şayet müvekkil veli ve hazır olursa— caiz olur. Eğer gaib olursa; caiz olmaz.

İkinci Nevi'de ise, şüphe ile de olsa hakkını almak caizdir. Borç ve bizzat olan ayrılar ve diğer haklar gibi...

Bunlar da vekil ta'yini, borcun, aynın ve sair hakların, —kısas hariç— isbatı halinde, hasmın O davalının rızasıyla), dava içinde caizdir. Bunda hilaf yoktur.

Keza, isbat halinde, ta'zir için de vekil tayin etmek caizdir, Bu da bi'I-ittifaktır.

Vekil için hak almak, müvekkili hazır olsun veya olmasın müsa­vidir. Bedâî'de de böyledir.

Alım-satımlarda,  yiyim-içimlerde,  icare ve nikahda, talak ve ıtakda; hulû' ve sulhda,emanet ve ariyette, bağış ve sadakada, verme ve almada, borç verme ve borç almada rehin verip —rehin almada,— bun­ların tamamında tevkil (=  vekil tayin etme) caizdir. Zehıyre'de de böyledir.

Mubah olan şeylerde (odun kestirmek, ot biçtirmek, su istemek, maden çıkartmak gibi şeylerde) vekalet sahih değildir. Böyle şeylerde /ekalet yoktur. Bunlar asîle ait işlerdendir. Fetâvâyi Kâdîhân'da da jöyledir.

Borç istemekde de, vekil tayini sahih olmaz. Müvekkil için, istikraz hususunda mülk sabit olmaz.

Vekil için, borç istemek yoktur. O helak olursa, kendisine aîd olur ve kendi malından ödeme yapar. Kâfi'de de böyledir.

Şüf a talebi, kusurundan dolayı bir şeyi reddetmek taksim yapma, bağış istemek hususlarında, vekil tayini caizdir. Bedâi"de de böyledir.

Hibeden dönmek hususunda vekil tayini yoktur.

Emaneti, emanet bırakılandan almada da, ariyeti ariyet alandan istemekte, üzeninde borç alandan borcu istemekte, mürtehinden rehni almakda, vekillik yoktur. Bu, vekalet mülkten iltimas için olursa böyledir

Bir kimse böyle Jbir adamı borcuna mukabil bir köleyi rehin bırakmaya vekil etse veya emanet bırakmaya; ariyet koymaya veya hîbe etmeye vekil etse, bu hallerde müvekkiline izafe edilir; kendi nefsine

izafe edilmez.
Ve "gerçekten zeyd senin köleni; senin için bağışlamak veya rehin bırakmak veya emanet bırakmak istedi" denilir. Şayet kendi nefsine izafe ederse, o zaman: "Benim için, bağışla veya ariyet yap veya borç ver." der. Bu hallerde, tamamı vekil için olmuş olur; vekil tayini eden için olmaz. Siracü'l-Vehnâc'da da böyledir. [7]