İcâreyi İsbat Da'vâsının Tescili
Tescil defterinin baş tarafına, hâkimin "...benim indimde da'vâ tesbit edildi." lafzına kadar olan kısım -kayıt defterindeki gibi- yazılır.
Sonra hâkim:
Filan zatın icara verdiği hudutları belirli arazi, zikredilen müddete kadar, belirli bir ücretle icara verilerek, senedi yazılmıştır. Ve da'vâcı ile da'vâlı gelerek, icâre müddeti geçmeden önce, icara veren şahsın, -aralarında bir fesh muamelesi olmadan- Haksız olarak, da'vâ yapmasına karşılık, icarlamanın şartlarının tamam ve sahih olduğu yanımda sabit olarak, icârcınm lehine hükmeyledim." der ve böylece yazılarak, hüküm tescil edilir.
Şayet, icâre akdinin senedi yoksa, iddiacı, da'vâlıya karşı iddiasını şöyle yazdırır:
Da'vâlı, şu kasabanın, şu köyünde olan bütün arazimi, şu şu hudutlarıyla, bir veya iki yahut üç seneliğine, şu tarihden itibaren, şu şu kadar ücretle, ziraatçılık yapmak üzere, sahih icarla yazlığının ve kışlığının gelirinin kendisine âit olması üzere, icârlamıştır." diye kayda geçer.
Buhârâ mahkemesinde, teslim tesellüm vakti gelince, aralarında fesh muamelesi olmaksızın, icara veren şahıs, o yeri, icârcıya vermezse; müste'cirin bunu isbat etmesi gerekir. Bu ihtiyaca binaen, bu durumu deftere kaydettirir.
İcâre günleri içinde, müste'cir icâreyi bozup, icarcıdan da geride kalan icâre bedelini istediği zaman, icara veren bunu inkâr eder ve müste'cirin isbatı gerekirse, bu durum nasıl kayda geçirilecektir?
Şayet, müste'cîr için icâre senedi varsa; da'vâcı, da'vâlıya karşı senedin muhteviyatını iddia eder. Çünkü, orda hepsi yazılıdır. Artık da'vâcı, da'vâlıya karşı, senedin muhteviyatını dava edip, ücretin tamamen ve acilen ödenmesini; arazinin de acilen teslimini ister. Senet gereğince hareket edilir.
Şayet, arazi sahibi, kendisi fesh cihetine gitmişse, o müddetin icâre bedelini, müs'tecire ödemesi gerekir. Ve, kalan o icar bedelini müste'cire verir; icâre de feshedilmiş olur. Bu tescil de böylece yapılır. [111]
Sonra hâkim:
Filan zatın icara verdiği hudutları belirli arazi, zikredilen müddete kadar, belirli bir ücretle icara verilerek, senedi yazılmıştır. Ve da'vâcı ile da'vâlı gelerek, icâre müddeti geçmeden önce, icara veren şahsın, -aralarında bir fesh muamelesi olmadan- Haksız olarak, da'vâ yapmasına karşılık, icarlamanın şartlarının tamam ve sahih olduğu yanımda sabit olarak, icârcınm lehine hükmeyledim." der ve böylece yazılarak, hüküm tescil edilir.
Şayet, icâre akdinin senedi yoksa, iddiacı, da'vâlıya karşı iddiasını şöyle yazdırır:
Da'vâlı, şu kasabanın, şu köyünde olan bütün arazimi, şu şu hudutlarıyla, bir veya iki yahut üç seneliğine, şu tarihden itibaren, şu şu kadar ücretle, ziraatçılık yapmak üzere, sahih icarla yazlığının ve kışlığının gelirinin kendisine âit olması üzere, icârlamıştır." diye kayda geçer.
Buhârâ mahkemesinde, teslim tesellüm vakti gelince, aralarında fesh muamelesi olmaksızın, icara veren şahıs, o yeri, icârcıya vermezse; müste'cirin bunu isbat etmesi gerekir. Bu ihtiyaca binaen, bu durumu deftere kaydettirir.
İcâre günleri içinde, müste'cir icâreyi bozup, icarcıdan da geride kalan icâre bedelini istediği zaman, icara veren bunu inkâr eder ve müste'cirin isbatı gerekirse, bu durum nasıl kayda geçirilecektir?
Şayet, müste'cîr için icâre senedi varsa; da'vâcı, da'vâlıya karşı senedin muhteviyatını iddia eder. Çünkü, orda hepsi yazılıdır. Artık da'vâcı, da'vâlıya karşı, senedin muhteviyatını dava edip, ücretin tamamen ve acilen ödenmesini; arazinin de acilen teslimini ister. Senet gereğince hareket edilir.
Şayet, arazi sahibi, kendisi fesh cihetine gitmişse, o müddetin icâre bedelini, müs'tecire ödemesi gerekir. Ve, kalan o icar bedelini müste'cire verir; icâre de feshedilmiş olur. Bu tescil de böylece yapılır. [111]
Konular
- Kitâb-ı Hükmî'nin Cevabında Bulunması Gereken Hususlarla İlgili Bir Örnek
- 45- KİTÂB-I HÜKMÎ İLE, HUDUTLU BİR MÜLKÜN TESBİT DA'VÂSINDA KAYIT
- 46- SERMAYE VE MÜDÂRABE DA'VÂSINDA KİTÂB-I HÜKMÎ İLE BEYYİNE İKÂMESİNİN KAYDI
- 47- VÂRİSE KARŞI MÜDÂRABE MALI DA'VÂSININ KAYDI
- 48- HAYVAN ALIM SATIMINDA İNAN ORTAKLIĞINI KİTÂB-I HÜKMÎ İLE İSBAT HUSUSUNDA KAYIT
- 49- BİR DA'VÂNIN KİTÂB-I HÜKMÎ İLE İSBATT
- Kitâb-ı Hükmî've Başka Bir Örnek
- 50- BİR HÜKMÜN, HÂKİMİN KÂTİBİ TARAFINDAN TESCİL EDİLMESİ
- Hükmün, Hâkimin Kâtibi Tarafından Tescil Edilmesine Diğer Bir Örnek
- Hükmün, Hâkimin Kâtibi Tarafından Tesciline Başka Bir Örnek
- 51- ŞUFA DA'VÂSININ KAYDI
- Şuf'a Da'vâsının Tescili
- 52- MÜZÂRAA DA'VÂSININ KAYDI
- Müzâraa Davasının Tescili
- 53- İCÂREYİ ÎSBAT DA'VÂSININ KAYDI
- İcâreyi İsbat Da'vâsının Tescili
- İcâreyi İsbat Da'vâsının Tesciline Başka Bir Örnek
- İcâreyi İsbat İçin Diğer Bir Örnek
- 54- HÎBEDEN RÜCÜ' (= BAĞIŞTAN DÖNME) DA'VÂSININ KAYDI
- Hîbeden Rücû' Da'vâsının Tescili
- Hibeden Rücû'u Men Da'vâsının Kaydı
- 55- REHNİ İSBAT DA'VÂSININ KAYDI
- 56- SANATKARA BİR ŞEY YAPTIRMA DA'VÂSININ KAYDI
- 57- AKAR DA'VÂSINDA KİTÂB-I HÜKMÎ
- 58- KAÇAN BİR KÖLE HAKKINDA, KİTÂB-I HÜKMÎ
- 59- VAKIFLAR HAKKINDA KİTÂB-I HÜKMÎ
- Vakıf İçin Kayyım Olanlar Hakkında Kitâb-ı Hükmî
- Kayyımlık İle İlgili Kitab-ı Hükmî'nin Cevabı
- 60- VASİLİĞİ KABUL ETMEK
- 61- KÜÇÜK ÇOCUĞUN, ALACAĞI TEREKENİN TAKSİMİ İÇİN KAYYIM TAYİNİ İLE İLGİLİ KİTÂB-I HÜKMÎ