Cihâda çıkmak isteyen fakat alacaklısı orada hazır bulunmayan bir borçlunun, yanında, borcunu Ödeyecek kadar imkânı varsa; savaşa çıkmasında, bir beis yoktur.

Bu şahıs, başka bir şahsa, borcunu, terekesinden ödemesini vasıyyet eder.

Bu şahsın, borcunu ödeme imkânı yoksa; orada kalıp, borcunu Ödemeye gayret sarfetrftesi daha evlâdır.

Bu şahsın, borcunu ödemeden, alacaklısının iznini almadan gazaya çıkması mekruh olur.

Şayet, alacaklı şahıs, borçlu şahsın cihâda gitmesine izin verdiği halde; alacağını alacaklı olduğu şahsa teberru' da etmezse; müstehap olan, bu şahsın, yine de, borcunu Ödemeye çalışmasıdır.

Ancak, bu kimsenin, bu durumda, gazaya çıkmasında da, bir sakınca yoktur.

Keza, bofç tehirli olur ve borçlu, günü geçmeden, geri dönüp bor­cunu ödeyeceğini bilirse; yine bu şahsın gazaya çıkmasında bir beis yoktur. Zehıyre'de de böyledir.

Borçlu, müflis olur; borcunu ödemeye gücü yetmez; ancak, gazi­lerle birlikte, ticâret için, -dâr-i harbe gitmek suretiyle borcunu Ödeyebi­lecek olursa; bu şahsın gitmesinde, bir beis yoktur. Alacaklısı, bu şahsa: "Gitme." diye emir veremez.

Borçlu:'"Ben, cihâda çıkacağım; ganimetten veya senimden bana isabet eden şeyi, borcuma vereceğim." dediği halde; alacaklısı izin ver­mezse; bu şahıs, cihâda çıkamaz.

Yukarıda saydığımız hükümlerin tamamı, harbin umûmî olmadığı zamanlarda geçerlidir.

Şayet, harb umûmî ise, borçlunun savaşa katılmasında bir beis yoktur.

Bu durumda, borçlunun yanında, borcunu karşılayacak malı olsun veya olmasın; alacaklısı, izin versin veya vermesin müsavidir.
Bu şahıs, müslümanların istikrarlı bulunduğu bir yere varınca; eğer, burada da, müslümanlar için bir korku varsa; savaşa katılır. Şayet, böyle bir korku yoksa; alacaklısının izni olmadan, bu şahsın savaşa katılması uygun olmaz, Muhıyt'te de böyledir. [11]