Şek Gününde Oruç
Şaban ayının son günü mü, yoksa ramazan ayının ilk günü mO olduğu hususunda şüpheye düşülen güne ŞEK GÜNÜ denir.
Şek gününde, ramazan orucuna veya tutulması icabeden bir başka oruca niyyet etmek mekruhtur. Fetâvâyı Kâdîhân'da da böyledir.
Bu günden sonraki günde de şüphe edilirse, o gün de oruç tutmak mekruh olur. Hidâye'de de böyledir,
Sonradan, o günün ramazan ayından olduğu açıklık kazanırsa, o gün ramazan orucunu tutmak caiz olur. Şaban ayından olduğu açıklık kazanmışsa, bu durumda o gün nafile tutmak caiz olur. Ancak, iftar ederse, kazası lâzım gelmez. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir kimse şek gününde, bîr oruca niyyet eder ve şek günö-nün hangi aydan olduğu açıklık kazanırsa, o kimse hangi oruca niyyet eylemişse o sahih olur. Sahih olan bulur. Kâfî'de de böyledir.
Ancak, o günün, şabandan mt ramazandan mı olduğu açıklık kazanmazsa, o kimse vâcibâttan neye niyyet etmiş olursa olsun sahih olmaz. Bunda ihtilâf yoktur. Muhıyt'te de böyledir.
Fakat, bu kimse nafileye niyyet etmiş olursa, sahih olan kavle göre bunda bir beis yoktur. Eğer bu günün ramazandan olduğu ortaya çıkarsa, o kimse ramazan orucu tutmuş olur; Şaban ayından olduğu ortaya çtkmtş olursa, tuttuğu oruç nafile olur. Bu durumda orucunu bozarsa, kaza etmesi lâzım gelir. Çünkü bu oruca açıkça nafile nlyyetl ile başlamıştır. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir kimsenin şek gününde: «Ramazan İse îarz niyyeti ile, şaban İse nafile niyyeti ile...» diyerek muallak bir niyyetle oruç tutması mekruh olur. Şayet, bu günün şaban ayından olduğu anlaşılırsa, tuttuğu oruç nafile olur. Eğer, bu günün ramazandan olduğu meydana çıkarsa, tuttuğu oruç ramazan orucu olarak caiz olur. Muhıyt'te de böyledir.
«Eğer, yarınki gün ramazan ise, ben oruçluyum; değilse yani şabandan bir gün ise oruçlu değilim» diye niyyet eden kimsenin, bu nlyyetle tuttuğu oruç, oruç oîm&z. yünktr, tıiyyetmdo kesinlik yoktur.
Bir kimse : «Eğ-er yarınki gün ramazan ayından ise ben oruçluyum; eğer ramazandan değil de, şabandan ise bu oruç üzerime borç olan başka bir oruç olsun» di'ye n'iyyet ederse veya : «Yarınki gün ramazan ise, ben oruçluyum; eğer ramazan değilse orucum nafile olsun.» diye niyyet ederse, bu niyyeîi mekruh olur.
Eğer sonradan o günün ramazandan olduğu açıklık kazanırsa, tut-fjğu oruç her iki niyyet şeklinde de ramazan orucu sayılır. Şayet o günün şabandan olduğu açıklık kazanırsa, birinci niyyet şeklinde vacip sakıt olmaz; tuttuğu oruç nafile olur. Tebyîn'de de böyledir,
Şek günü, havanın bulutlu oîduğu ve otuzuncu gecede gökte bîr alâmet görülemediği gündür.
Veya bir kişi hilâli gördüğüne şehâdet eder ve onun şefoû-deti de reddedilirse, bu gün de şek günüdür.
Veya, fasık iki kişi hâiâli gördüklerin-o şehâdet ederler v<ı onların da şehâdeti reddedilirse, bu gön de şek günü olur.
Fakat, hava açık olduğu halde, hiiâl görülmezse, o gün şek gimîı değildir. Zâhîdî'de de böyledir
Âlimler, şek gününde, oruç tutmam mt. tutmamanın mı rj dâl olduğunda görüş ayrılığına dûşmfişlor ve; «Bir kimse şaban ayının tamamında oruç tutmuşsa vsya o gün. oruç tutmayı âdet edindiği bir gün ise, bu kimsenin böyle bir şok gününde da oruç tutması efdâldîr.» demişlerdir. İhtiyâr*da da böyledir.
Keza, şaban ayının son üç gününde oruç îviûn kimsenin, ş-şk gönünde de oruç tutması cidaldir. TebyîiTrfe de böyledir.
Şek (jünû, böyie, bir kimsenin oruçlu olduğu güne tevâfuk etmemişse, -y: durum hakkında ihtilâf edilmiştir. Muhtar olan, havas hakkında n.-JAe olarak oruç tutmaktır. Tehzîb'de de böyledir.
Avam hakkında verilen fetva ise şudur: Şek gününün ramazan ayından olma İhtimâli bulunduğu için o gün öğleye kadar beklemek uygund'-r. Ondan sonra is-s oruç yoktur. Sahih olan görüş budur. Fetâvâyj frh-İithn'ü; da böyledir.
Bu hususta havas: Şek günü ile ilgili niyyetlerl bilen kimseler demektir. Bunu bilmeyenler ise avam sayılırlar. Niyyet'e gelince : O gün daha önceden oruç tutmayı itiyâd edindiği güne rastlamıyorsa, nafileye niyyet etmek ve kalbine «eğer ramazan ise, ramazan orucu olsun» diye getirmemektir. Mi'râcü'd - Dirâye'de de böyledir.
Bir kimse, şek gününü bekliyerek sabahlasa, sonra da unutarak bir şey yese; daha sonra da o günün ramazan olduğu açığa çıksa ve oruca niyyet eylese fetvalarda: «Bu oruç caiz olmaz-, diye zikredilmiştir. Zahîriyye'de de böyledir. [18]
Şek gününde, ramazan orucuna veya tutulması icabeden bir başka oruca niyyet etmek mekruhtur. Fetâvâyı Kâdîhân'da da böyledir.
Bu günden sonraki günde de şüphe edilirse, o gün de oruç tutmak mekruh olur. Hidâye'de de böyledir,
Sonradan, o günün ramazan ayından olduğu açıklık kazanırsa, o gün ramazan orucunu tutmak caiz olur. Şaban ayından olduğu açıklık kazanmışsa, bu durumda o gün nafile tutmak caiz olur. Ancak, iftar ederse, kazası lâzım gelmez. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir kimse şek gününde, bîr oruca niyyet eder ve şek günö-nün hangi aydan olduğu açıklık kazanırsa, o kimse hangi oruca niyyet eylemişse o sahih olur. Sahih olan bulur. Kâfî'de de böyledir.
Ancak, o günün, şabandan mt ramazandan mı olduğu açıklık kazanmazsa, o kimse vâcibâttan neye niyyet etmiş olursa olsun sahih olmaz. Bunda ihtilâf yoktur. Muhıyt'te de böyledir.
Fakat, bu kimse nafileye niyyet etmiş olursa, sahih olan kavle göre bunda bir beis yoktur. Eğer bu günün ramazandan olduğu ortaya çıkarsa, o kimse ramazan orucu tutmuş olur; Şaban ayından olduğu ortaya çtkmtş olursa, tuttuğu oruç nafile olur. Bu durumda orucunu bozarsa, kaza etmesi lâzım gelir. Çünkü bu oruca açıkça nafile nlyyetl ile başlamıştır. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir kimsenin şek gününde: «Ramazan İse îarz niyyeti ile, şaban İse nafile niyyeti ile...» diyerek muallak bir niyyetle oruç tutması mekruh olur. Şayet, bu günün şaban ayından olduğu anlaşılırsa, tuttuğu oruç nafile olur. Eğer, bu günün ramazandan olduğu meydana çıkarsa, tuttuğu oruç ramazan orucu olarak caiz olur. Muhıyt'te de böyledir.
«Eğer, yarınki gün ramazan ise, ben oruçluyum; değilse yani şabandan bir gün ise oruçlu değilim» diye niyyet eden kimsenin, bu nlyyetle tuttuğu oruç, oruç oîm&z. yünktr, tıiyyetmdo kesinlik yoktur.
Bir kimse : «Eğ-er yarınki gün ramazan ayından ise ben oruçluyum; eğer ramazandan değil de, şabandan ise bu oruç üzerime borç olan başka bir oruç olsun» di'ye n'iyyet ederse veya : «Yarınki gün ramazan ise, ben oruçluyum; eğer ramazan değilse orucum nafile olsun.» diye niyyet ederse, bu niyyeîi mekruh olur.
Eğer sonradan o günün ramazandan olduğu açıklık kazanırsa, tut-fjğu oruç her iki niyyet şeklinde de ramazan orucu sayılır. Şayet o günün şabandan olduğu açıklık kazanırsa, birinci niyyet şeklinde vacip sakıt olmaz; tuttuğu oruç nafile olur. Tebyîn'de de böyledir,
Şek günü, havanın bulutlu oîduğu ve otuzuncu gecede gökte bîr alâmet görülemediği gündür.
Veya bir kişi hilâli gördüğüne şehâdet eder ve onun şefoû-deti de reddedilirse, bu gün de şek günüdür.
Veya, fasık iki kişi hâiâli gördüklerin-o şehâdet ederler v<ı onların da şehâdeti reddedilirse, bu gön de şek günü olur.
Fakat, hava açık olduğu halde, hiiâl görülmezse, o gün şek gimîı değildir. Zâhîdî'de de böyledir
Âlimler, şek gününde, oruç tutmam mt. tutmamanın mı rj dâl olduğunda görüş ayrılığına dûşmfişlor ve; «Bir kimse şaban ayının tamamında oruç tutmuşsa vsya o gün. oruç tutmayı âdet edindiği bir gün ise, bu kimsenin böyle bir şok gününde da oruç tutması efdâldîr.» demişlerdir. İhtiyâr*da da böyledir.
Keza, şaban ayının son üç gününde oruç îviûn kimsenin, ş-şk gönünde de oruç tutması cidaldir. TebyîiTrfe de böyledir.
Şek (jünû, böyie, bir kimsenin oruçlu olduğu güne tevâfuk etmemişse, -y: durum hakkında ihtilâf edilmiştir. Muhtar olan, havas hakkında n.-JAe olarak oruç tutmaktır. Tehzîb'de de böyledir.
Avam hakkında verilen fetva ise şudur: Şek gününün ramazan ayından olma İhtimâli bulunduğu için o gün öğleye kadar beklemek uygund'-r. Ondan sonra is-s oruç yoktur. Sahih olan görüş budur. Fetâvâyj frh-İithn'ü; da böyledir.
Bu hususta havas: Şek günü ile ilgili niyyetlerl bilen kimseler demektir. Bunu bilmeyenler ise avam sayılırlar. Niyyet'e gelince : O gün daha önceden oruç tutmayı itiyâd edindiği güne rastlamıyorsa, nafileye niyyet etmek ve kalbine «eğer ramazan ise, ramazan orucu olsun» diye getirmemektir. Mi'râcü'd - Dirâye'de de böyledir.
Bir kimse, şek gününü bekliyerek sabahlasa, sonra da unutarak bir şey yese; daha sonra da o günün ramazan olduğu açığa çıksa ve oruca niyyet eylese fetvalarda: «Bu oruç caiz olmaz-, diye zikredilmiştir. Zahîriyye'de de böyledir. [18]
Konular
- Orucun Çeşitleri:
- Orucun Sebebi:
- Orucun Vakti:
- Güneşin Batıp Batmadığında Tereddüt
- Sahur Vaktinde Tereddüt
- Orucun Şartları
- A- Orucun Farz Olmasının Şartları
- B- Orucun Edâsînin Şartı
- C- Edasının Sahih Olmasının Şartı :
- 2- RAMAZAN HİLÂLİNİ GÖRMEK (RÜYET-I HİLÂL)
- Şevval Hilâlini Gözetleme
- 3- ORUÇLUYA MEKRUH OLAN VE MEKRUH OLMAYAN ŞEYLER
- Sahur Yemeği
- İftar Ve İftar Duâsı
- Şek Gününde Oruç
- Oruç Tutmanın Mekruh Olduğu Gönler :
- Savm-ı Misal:
- 4- ORUCU BOZAN VE BOZMAYAN ŞEYLER
- Orucu Bozup Sadece Kazayı İcabettlren Şeyler :
- Orucu Bozup Kazayı Ve Hem De Keffâreti İcâbettiren Şeyler
- Bu Konu İle İlgili Bazı Mes'eleler
- 5- ORUÇ TUTMAMAYI MUBAH KILAN ÖZÜRLER
- 1- Yolculuk:
- 2- Hastalık:
- 3- Hamilelik Ve Çocuk Emzirmek:
- 4- Hayız Ve Nifas Hali:
- 5- Şiddetli Açlık Veya Susuzluk :
- 6- İhtiyarlık: