Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşa'mn Mısır ile olan bağlantısını qöz önüne aldığımızda, Osmanlı-Mısır münasebetlerinde pa­şanın davranışı Osmanlılık açısından nasıl bir fikir hasıl ed­er? Bu sorunun cevabını aramak için Mısır meselesi levhası altında belirttiği satırlara bir atfu nazar eyleyelim: "..1298/1881 senesi Şevval başlarında çıktığı bahs olunan mezkûr mesele benim hatıratımda beyan kılındığı gibi Tevfik Paşanin hidiviige nasbından önce pederi İsmail Paşanın vazi­fesi esnasında kötü idaresi ve israfları neticesi olarak, İngilte­re ve Fransa devletlerinin Mısırın mâli işlerine müdahaleye tasaddileri kendini göstermeye başladı. Osmanlı devletinin bağlısı olan ve ekseriya üak'alann icâbatına göre karar al­ması yerine muhalif tedbirlere gitmesi, bunda devam ve ısrar eden Hıdiv, git gide, durumun vahametini arttırmaya bağla­mıştı.

Said Paşa hz.lerinin türlü şekillere tahvil ederek kayıt ue tezkâr ederek hikaye ettiği Mısıriye'yi müzakere için İngiltere devleti tarafından fevkalede sefaretle İstanbul'a gönderilen, Dermond Volf'un hâmil bulunduğu nâme ile nutkunun ter­cümeleri sırasında <evkaf nazırı Kamil paşa mülakat için ya­nıma geldi. Mütercim Davud efendi evrakı bana verirken gör-düydü. Mütercimin ifadesinden, neye dâir olduğu malum ol­duğundan mütalaasını arzu etti. Vükelâdan gizli bir şey ol­madığından kendisine verildi. Kâğıdlar akşam arza verildi. > fıkrasını koymakla ne demek istediklerini anlamak zorsa da, memur nezaretin işlerinden dolayı müzakereler İçin Said "aşa'nın yanına gitmiş olmamın şüpheden uzak olmam ge-teken bir sırada, mütercim tarafından takdimin de içindeki-bah.se mahal olmayan evrakın okunmasını arzu etmek gibi bir teklifsizlik göstermekleğime hâl ve terbiyemin müsaid olmayacağı beni az çok tanıyanlarca takdir ve teslim olunur itikadındayım.

Sald Paşa; Londra'da sefaret-i fevkaladesi için memuriyet-i âcizanem arz ve istizan eylediğini hatıratının bir köşesine yazmakla beraber, bir kaç sahife sonra Sir Der-mond Volf ile müzakere için murahhas seçimi bahsinde o vakit hariciye, nâzın rahmetli Asım Paşa lisanından <Kâmil paşanın diplo­masi malumatında vukuf-u behri-yesi sebk etmedi. Onun tâ­yini takdirinde işçe güçlük görülür> cümlesini sarfettir-mişlerdir ki, mânası oldukça net bir teveccüh olduğu görü­lür, diyerek geçelim sözüyle noktalıyor." Kâmil Paşa'nın ce­vaplarından sonra yeni sadrıazamın safahatına geçelim.