8- Müfâveda Ortaklarının Üzerine Tazminatın Gerekliliği

Müfâveda ortaklarından birisi, belli bir yere kadar binmek üzere, ariyet (= ödünç) olarak, bir hayvan alsa da, bu hayvana ortağı binse ve hayvan ölse; bu durumda, bu iki ortak, o hayvanı tazmin ederler ( = öderler).

Müfâveda ortaklarından birisi, üzerine hassaten yiyeceğini yük­letmek üzere, ariyet olarak, bir hayvan alsa ve bu hayvana, ortağı kendi yiyeceği yükletse veya daha az bir şey yüklettiği halde, bu hayvan ölse, bu durumda, tazminat gerekmez. Serahsî'nin Mnhıyti'nde de böyledir.

Binme mes'elesinde, tazminat gerekince, binen şahıs, bu tazmi­natı, ortaklık maldan öderse, verdiği bu tazminatın yarısını, ortağından alabilir mi?

Bu durumda bakılır: Eğer, o şahıs, bu hayvana, ortaklık ihtiyacı için binmişse, ortağına bir şey ödemez.

Fakat, bu hayvana, şahsî menfaati için binmişse; ortağı,, tazminat bedelinin yarısını, ondan alır.

Bu hayvanın sahibine gelince, tazminat bedelini, hangi ortaktan dilerse, ondan alabilir. Muhıyt'te de böyledir.

Keza, müfâveda ortaklarından birisi, belli bir yük yükletmek üzere, bir hayvanı, ariyet olarak alır ve bu hayvana, aynı miktardaki yükü, diğer ortağı yükletirse, yine tazminat gerekmez.

Ancak, bu şahıs, bu yükün üzerine, bu yükün hilafı olan ve hayvana zarar veren, elbise ve benzeri gibi, belli bir yük yüklerse, bu durumda, tazminat lâzım gelir.

Bu işi, bu hayvanı, ariyet olarak alan şahıs yapsa, yine tazminat gerekir.

Şayet, yükletilen bu yük, ticâret malı olursa, tazminatı, bu ortaklar yarı yarıya öderler. Böyle değilse, şahsen öderler.

Şayet, eşya, yükletenin yanında ise, tazminat müşterektir. Diğer ortak, onun kefilidir. Kefil, bu hayvanı tazmin eder; sonra da, ortağına müracaat ederek, tazminatın yarısını, ondan alır. Ancak, bunun için, onun, tazminatı müşterek maldan ödemiş olması gerekir. Mebsût'ta da böyledir.

Müfâveda ortaklarından birisi, bir hayvanı, on ölçek buğday yükletmek üzere, ariyet olara alsa ve ona, ortaklık maldan on ölçek arpa yükletse, bu durumda, tazminat gerekmez.

Keza, bu ortaklar, ınân ortağı olsa ve bunlardan birisi, bir hayvanı ariyet olarak alsa; cevap, yine aynıdır; yani önceki gibidir. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.

Müfâveda ortaklarından  birisi,  diğerine:   "Buhârâ'dan  öteye geçme." dediği halde, o daha ileri gider ve mal zayi olursa; bu durumda, söz tutmayan ortak, zayi olan malı tazmin eder. (= öder.) Sirâciyye'de de böyledir.
Müfâveda ortaklarından birisi, elinde, —ortaklığa ait— nelerin, ne   kadar   bulunduğunu   açıklamadan   ölürse;. arkadaşının   nasibi ödenmez. FethıTI-Kadtr'dede böyledir. [26]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..