10- ŞEHADETE ŞAHİTLİK ETMEKTEN DÖNMEK

İmam Muhammed (R.A.), el-AsıPda şöyle buyurmuştur: İki şahit, bir adamın şahitlerine karşı şehadette bulunsalar; sonra da usûl ve fürûa başvursalar; İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.): O usûle karşı, tazminat yoktur. Tazminat ancak furua karşıdır." buyurmuşlardır.

İmâm Muhammed (R.A.) ise: "Üzerine şahitlik yapılan zat muhayyerdir. İsterse, usûle,  isterse  fürûa   tazminat   yaptırır." buyurmuştur.

(Usûl diye, insanın, ana-baba ve ne kadar yukarıya giderse gitsin bunların ana ve babalarına derler. Fürû' ise, her ne kadar aşağıya inerse insin, bir kimsenin evladın ve evladının evladına derler.) Zehıyre'de de böyledir.

Şayet fürû' tazmniatda bulunursa, usûle müracaat edemez.

Eğer usûl tazminatta bulunursa, bunlar da fürûa müracaat ede­mezler. Muhıyt'te de böyledir.

Şayet fürûdan birisi, müracaatda bulunursa; hilafsız hepsine tazminat gerekir. Zehıyre'de de böyledir.

Şayet fürû'un şahitleri, asim şahitlerini yalanlar veya "onlar yanlış söyledi." derlerse; hakim, bunların sözüne iltifat etmez.

Eğer fürû'un şahitleri: "Biz şahitliklerimizden döndük." derler; aslın şahitleri de: "Biz şahitliklerimizde hata ettik." derlerse; tazminat, fürûun şahitlerine ait olur. Tatarhâniyye'de de böyledir.
Eğer bir fürû', hakime gelerek: "Gerçekten biz şehadetimizi kabul ediyoruz; fakat, onlar şehadetlerinden dönüyorlar." veya "Bize haber verildiğine göre onlar şahitliklerinden vazgeçmişler-." derlerse; bu durumda hiçbirine tazminat gerekmez. Edebü'1-Kadî Şerhi'nde de böyledir.
Eğer   usul,   şehadetlerinden   rücû'   eder   ve:   "Fürü,   bizim, şahitliğimizin üzerine şahitlik yapmadılar." derlerse; bi'1-icma üsüle tazminat gerekmez.

Eğer: "Biz onlara karşı yanlış söyledik." veya "Şahitliğimizden vazgeçtik." derlerse; cevap İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'a göre durum aynıdırİYani tazminat gerekmez.

İmam Muhammed (R.A.)'e göre ise, usûl tazminatta bulunur. Inâye'de de böyledir.

İki şahit, dört şahide karşı şahitlik yaparlar; hakim de onların şehadetine göre hüküm verir; sonra da, şahitler şehadetlerinden döner­lerse; İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.): "Onlar, üçte iki tazminatta bulunurlar." buyurmuşlardır.

İmâm Muhammed (R.A.) ise, iki fırka yarı yarıya tazminat yaparlar." buyurmuştur. Mebsût'ta da böyledir.

Bütün alimler, şunun üzerinedirler: İki şahit, iki şahide karşı şehadette bulunurlar; dört şahit de o iki şahide karşı şehadette bulunur; hakim buna göre hükmünü verdikten sonra bu şahitler, şehadetlerinden dönerlerse, tazminatın yarısını iki şahit; yarısını da dört şahit öderler. Muhıyt'te de böyledir.

İki şahit, iki şahide karşı bir şahısta bulunan bin dirhem üzerine, şehadette bulunur; diğer iki şahit de başka birinde bulunan bin dirheme, bizzat şahitlik yaparlar; hakim, şahitlerin şehadetine göre hükmettikten sonra da birinci fırkanın şahitlerden biriyle, ikinci fırkanın şahitlerinden biri, şahitliklerinden dönerlerse; bunların ikisine, malın sekizde üçü tazmin ettirilir. Bunun sekizde ikisi önceki şahitlere; sekizde biri ise, ikincilere aittir.

Şayet önceki fırkanın şahidi, şehadetinden dönmezse, hakkın dörtte biri onların üzerine olur.

Eğer, sonraki iki şahit, önceki şahitlerden birisiyle birlikte, şahitlik­lerinden dönerlerse; malm yarısın öderler. Bunun yarısı, önceki iki şahide; kalan da sonraki şahitlere aittir. Zehıyre'de de böyledir.
Eğer her fırka, iki şahide karşı şehadette bulunurlar ve bunlardan birer tanesi şehadetlerinden dönerlerse; bu şahitlerden ikisi 8 de 2 ile, malın yarısını tazmin ederler.

Mebsût'da şöyle zikredilmiştir: Yalnız yarısını tazmin ederler. Esahh olan da Mebsût'ta zikredilendir.

Bu mes'ele Cami" de de istihsanen böyle cevaplandırılmıştır. Serahsî'nin Muhıytı'nde de böyledir.

Tezkiyeciler   tezkiyelerinden   dönerlerse;   İmâm   Ebû   Hanîfe (R. A.)'ye göre, tazminatta bulunurlar.
Diğer imamlara göre, onlara tazminat yoktur. Sahih olan kavil ise, İmâm Ebû Hanîfe (R.Â.)'nın kavlidir. Muzmarat'ta da böyledir. En doğrusunu bileri Allahu Teala'dır. [13]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..