Yemin-i Müdâfe'nin Bozulması Da'vâsının Tescili
Bu da'vânın tescili istenince, hâkim şöyle yazdırır:
Şâfiî olan filan oğlu filan bir yazı ile, hükümdar tarafından tâyin edilmiş şehrin ahkâm ve hüküm mütevellisi olan filana vardı. Filanın kızı filane ile filan oğlu filan arasındaki da'vayi ona arzetti. Da'va, nikahlayacağı her kadını boşamaya yemin ettikten sonra, bir kadın nikâh edenin da'vâsıdır. Benden, da'vâyı dinlememi, şahitleri dinlememi ve hüküm yoluyla bu da'vâyı fasletmemi isteyip, görüşümü ve içtihadımı arzu eyledi. Ben de, da'vâyı kabul eyleyip, meclisime da'vâlıyı ve da'vâcıyı birlikte cemeyledim. Benim, "kendilerini nikâh edeceğimi zannederek; nikahın ahkâmında olah itaati sordular. Sonra da kadın: "Beni almadan önce, alacağı bütün kadınları boşamaya yemin eylemiş; sonra da beni nikahlamış; bana talâk vâki oldu ve ben ona bu sebebden dolayı haram oldum." dedi. Kocası da nikâhı ikrar ederek, bu yüzden talâkın vukuunu inkâr eyledi. Sonra kocası, benden görüşümü ve içtihadımı sordu. Ben de bu durum karşısında, iyice düşündüm ve teenni eyledim. Ve re'yun, talâka yemini sebebiyle, yeminin bâtıl olduğuna ve nikâhın sahih olduğuna; kadının kocasına' helâl olduğuna ve nikâh hükmünce kadının kocasına itaat etmesine olduğundan, da'vâh ve da'vâcınm yüzlerine karşı, bu hükmü bildirdim ve "bunun, hüküm meciisimda infazını ve halk arasına böylece yayılmasını, gizlenmemesini ve aleniyetini" emreyledim. Ve böylece, "ben, filan oğlu filan hâkim, bu mahkemeden re'yi ve içtihadı böyledir." diye ayını, gününü yazdırarak tescil eyledim.
Kâdî İmâm Sikâtü'd-Dîn Muhammed bin Ali el-Ha!vânî şöyle buyurmuştur:
Çok büyük hâkimlerle sohbet eyledim. Yemin-i müdâfenin haricinde hiç bir ictihad için şâfiî hâkime yazı yazılacağına cevap verdiklerini görmedim.
Artık, hadis eshabmın bu hususta delilleri ve burhanları açık ve doyurucudur. Buna göre, insanların bu tür yemine cesaretleri artar; sonra da nikâha muhtaç olurlar. Bir fitneye sebeb olmamak için, hâkimler buna cevap vermemelidirler; değilse çok fitne vuku bulur. Zahîriyye'de de böyledir. [32]
Şâfiî olan filan oğlu filan bir yazı ile, hükümdar tarafından tâyin edilmiş şehrin ahkâm ve hüküm mütevellisi olan filana vardı. Filanın kızı filane ile filan oğlu filan arasındaki da'vayi ona arzetti. Da'va, nikahlayacağı her kadını boşamaya yemin ettikten sonra, bir kadın nikâh edenin da'vâsıdır. Benden, da'vâyı dinlememi, şahitleri dinlememi ve hüküm yoluyla bu da'vâyı fasletmemi isteyip, görüşümü ve içtihadımı arzu eyledi. Ben de, da'vâyı kabul eyleyip, meclisime da'vâlıyı ve da'vâcıyı birlikte cemeyledim. Benim, "kendilerini nikâh edeceğimi zannederek; nikahın ahkâmında olah itaati sordular. Sonra da kadın: "Beni almadan önce, alacağı bütün kadınları boşamaya yemin eylemiş; sonra da beni nikahlamış; bana talâk vâki oldu ve ben ona bu sebebden dolayı haram oldum." dedi. Kocası da nikâhı ikrar ederek, bu yüzden talâkın vukuunu inkâr eyledi. Sonra kocası, benden görüşümü ve içtihadımı sordu. Ben de bu durum karşısında, iyice düşündüm ve teenni eyledim. Ve re'yun, talâka yemini sebebiyle, yeminin bâtıl olduğuna ve nikâhın sahih olduğuna; kadının kocasına' helâl olduğuna ve nikâh hükmünce kadının kocasına itaat etmesine olduğundan, da'vâh ve da'vâcınm yüzlerine karşı, bu hükmü bildirdim ve "bunun, hüküm meciisimda infazını ve halk arasına böylece yayılmasını, gizlenmemesini ve aleniyetini" emreyledim. Ve böylece, "ben, filan oğlu filan hâkim, bu mahkemeden re'yi ve içtihadı böyledir." diye ayını, gününü yazdırarak tescil eyledim.
Kâdî İmâm Sikâtü'd-Dîn Muhammed bin Ali el-Ha!vânî şöyle buyurmuştur:
Çok büyük hâkimlerle sohbet eyledim. Yemin-i müdâfenin haricinde hiç bir ictihad için şâfiî hâkime yazı yazılacağına cevap verdiklerini görmedim.
Artık, hadis eshabmın bu hususta delilleri ve burhanları açık ve doyurucudur. Buna göre, insanların bu tür yemine cesaretleri artar; sonra da nikâha muhtaç olurlar. Bir fitneye sebeb olmamak için, hâkimler buna cevap vermemelidirler; değilse çok fitne vuku bulur. Zahîriyye'de de böyledir. [32]
Konular
- Bir Kadının, Ölen Kocasının Terekesinde Mehrinin Bulunduğu Da'vâsinin Tescili Ve Bu Da'vânın Def't İ
- 7- BABASINI VEKİL KILARAK NİKAHLANAN BİR KADININ MEHR-İ MİSLİNİ İSBAT DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ G
- 8- BABASINI VEKİL KILMADAN NİKAHLANAN BİR KADININ MEHR-İ MİSLİNİ İSBÂT DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ
- 9- MUTANIN İSBAÎL HUSUSUNDAKİ DA'VÂDA MAHKEME DEFTERİNE YAZILMASI GEREKEN ŞEYLER
- 10- HALVEÎ HÂLİNİ İSBAT DA'VÂSININ KAYDI
- 11- HÜRMET-İ GALÎZA'NIN İSBATI DA'VASINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Hürmet-i Galîza'nın Teşbih Da'vasının Tescili
- Hürmet-i Galîza Da'vâsı İçin Başka Bir Tescil Örneği
- 12- KADIN DA'VÂ ETMEDİĞİ HÂLDE, ŞÂHÎDLERİN, ÜÇ TALÂKA ŞEHÂDET ETMELERİ SEBEBİYLE, HÜRMET-İ GALÎZA ME
- Şâhidlerin Şehâdeti İle Meydana Gelen Hürmet-i Galîza Da'vâsının Tescili
- 13- GÂİB KOCA ÜZERİNE, HÜRMET-İ GALÎZANIN TEŞBİH HUSUSUNDAKİ DA'VÂNIN KAYDI
- Gâib Koca Üzerine, Hürmet-i Galîza'nın Tesbiti Da'vâsının Tescili
- Gaip Koca Üzerine, Hürmet-i Galîza'nın Tesbiti Da'vâsının Tesciline Başka Bir Örnek
- 14- NAFAKADAN ACZ SEBEBİYLE, KARI-KOCANIN ARASININ AYRILMASI DA'VÂSININ KAYDI
- 15- NİKAHLAYACAĞI HER KADINI BOŞAMAYA YEMİN EDEN BİR ŞAHSIN, BU YEMİNİNİ BOZMASI İLE İLGİLİ DA'VÂNIN
- Yemin-i Müdâfe'nin Bozulması Da'vâsının Tescili
- 16- INNET (= CİNSÎ İKTİDARSIZLIK, GÜÇSÜZLÜK) SEBEBİYLE AYRILMA DA'VÂSININ İSBATINDA KAYDA GEÇİRİLMES
- İnnet Da'vâsının Def'i İle İlgili Da'vâda Kayd
- 17- NESEBİN TESBİTÎ İLE İLGİLİ DA'VÂDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Bir Kadının, "Yanındaki Çocuğun, Kocasından Olduğu" Hususundaki Da'vâsının, Nasıl Kaydedil
- Yanında Küçük Bir Çocuk Bulunan Bir Erkeğin, Bir Kadına Karşı: "Bu Çocuk, Bu Kadındandır."
- Buluğa Ermiş Bir Şahsın, "Diğer Bir Kimsenin Kendi Oğlu Olduğu" Hakkındaki Da'vâsında Kayd
- 18- AZÂD EDİLEN BÎR KÖLENİN VELÂSI DA'VÂSINDA KAYDEDİLMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Azâd Edilen Kölenin Velâsı Da'vâsının Definde Kayda Geçirilmesi Gereken Şeyler
- 19- USÛBETİN (= BABA TARAFINDAN AKRABALIĞIN) ÎSBATI DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN ŞEVLER
- Usübet'in İsbatı Da'vâsının Tescili
- 20- BİR KİMSENİN, ASLEN HÜR OLDUĞU HAKKINDAKİ DA'VÂDA TUTULMASI GEREKEN KAYIT
- Bîr Kimsenin Aslen Hür Olduğu Davasının Tescili
- 21- ELİNDE KÖLE BULUNAN ŞAHSIN, ONU AZÂDETTİĞİ HUSUSUNDAKİ DA'VÂDA KAYIT
- Elinde Köle Bulunan Şahsın, Onu Azâd Ettiği Hususundaki Da'vânın Tescili