5-) Ashab-ı ferâizden beşincisi, ibniyye (= —ilâ nihaye oğulun kızi)dır.

Oğulun kızlarının mirasta şu altı hâlde olmaları tasavvur edilir.

a) Nısıf:

Bir ölünün, oğlunun bir kızı veya —ilâ nihâye oğlunun oğlunun bir kızı olur ve kendi kızı bulunmazsa; bu ibniye (= oğulun kızı), terikenin nısfına (— yarısına) mustahık olur.

Misal:
1                                     2                             1

rubu                                nısıf                        baki
M___________________________________________.         eşele:  4

zevç (= koca)   bintu'Mbn (= oğulun kızı)   ah îehümâ ( =

ana—baba bir

erkek kardeş) b) Sülüsân:

Bir ölünün oğlu ve kızı bulunmayıp, oğlunun bir veya birden çok kızı yahut —ilâ nİhâye— oğlunun oğlunun kızı bulunursa, bun­lar, bu ölünün terikesinin stilüsânıru (= üçte ikisini) .alırlar.

Misal:
3	16	5
sumun	sülüsan	baki

zevce       bintü'1-ibn
bintü'1-ibn       am îehümâ

(= ana-baba bir amca)
eşele:    24

c-) Sodns:

Ölünün oğlu olmaz ve sadece bir kızı olur ve bu bir kızla, ölenin oğlunun bir veya birden çok kızı yahut -ilâ nihâye- oğlunun oğlunun kızı, mirasta içtima ederlerse (= bir araya gelirlerse), bu durumda südüs'le, (= altıda bir'le kızın nısıf (= yarı), hissesi, sülüsâm ( = üçte ikiyi) ikmâl etmiş (tamamlamış) olur.

Misâller:
3 Nısıf 1

îüdüs

M.
2 baki
eşele:  6 kızın oğlu           ana-baab bir erkek kardeş
3 nısıf
1 südüs

M.
baki ___ eşele: (6X2=) 12
kız    kızın oğlu   kızın oğlu    baba bir erkek kardeş 6             
3 nısıf 1

südüs
2 baki

M
eşele:   6
bint                 bintü ibni'1-ibn

(= kız)   (= oğulun oğlunun kızı)

ah lehüma (= ana-baba bir erkek kardeş)

d-) Usûbet-i müştereke:

Bir ölünün oğlu bulunmaz ve -ilâ nihaye- erkek evlâdının bir veya birden çok oğulları ile kızları blunursa; bu durumda, ashâb-ı ferâiz-den baki kalan terike, bunların arasında ikili birli taksim edilir.

Misaller:  

M.

M

rubu

baki
eşele:  4

koca 1		oğlun 1	kızı	oğlı
2 sülüsan		baki	1
kız       kız 3           3	oğlun ■     2	oğlu	oğlun 1	kızı

eşele: (3 x3=)9 11

nısıf             baki     ____________
M______________________________________ eşele: (2x3  =) 6
bint              bintü'1-ibn                   ibnü ibni'1-ibn

(= kız)         (= oğulun kızı)    (= oğulun oğlunun oğlu)
(İbni Mes'ûd hazretlerine göre, bu durumda yalnız ibnü'I-ibn ( = oğlun oğlu) vâris olabilir; bintü'1-ibn (= oğlun kızı) vâris olamaz.)
e-) Ademü'1-irs:

Bir ölünün oğlunun kızları (= ibniyye). iki veya daha ziyâde sul-biye (= öz kızı) ile beraber bulundukları takdirde, bunlar (ibniye) irse (= mirasa) nail olamazlar. Çünkü, bu durumda kızlara ait olan sülüsan, kurbî (= yakınlık) derecelerine göre, sulbiyeye (= öz kız­lara) verilecek ve bintiyet (kızı olma hâli) dolayısiyle istihkak kesbe-dilecek (hak sahibi olunabilecek) bir sehim kalmıyacağı için bintü'l-ibne (= oğlun kızına) bir şey verilemiyecektir.
Ancak "d" bendinde beyan edildiği gibi, ibniyyenin hizasında veya daha aşağısında, ibnü'1-ibn (- oğlun oğlu) bulunursa; o tak­dirde terikenin mütebakisini —farz tariki ile değil— ta'sîb suretiyle, ikili birli olarak alırlar.

Misaller:

sülusân                      sâket                  Baki
M_______________________________[_________________: eşele:   3
bintân                  bintü'1-ibn             ah Iehümâ

(= iki kız)           (= oğulun kızı)    ( = ana-baba bir

erkek kardeş)
2 sülüsân

M

bint
2 sülüsân

kız 3

kız 3 433

sakıt
eşele:   3

bint
bintü'1-ibn
Reddiye* 2

baki

oğlun kızı       oğlun oğlu
eşele: (3X3=) 9

f-) Sukut:

Ölünün oğlunun kızları ile ölünün oğlunun içtima etmeleri hâlir dir. Bu kızlar, ister bu oğlun kızları olsun, ister ölen oğlunun kızları olsun, mîras hakları sakıt olur.

Misaller:

Terikenin tamamı onun

oğul

Terikenin tamamı oğlun

oğul

sakıt

oğlun kızı      oğlun kızı

sakıt

eşele:    —

eşele:    —

oğlun oğlu        kızın oğlu
Reddiye: Hisselerin (payların) toplamının, mahreçten (= ortak paydan) eksik çıkması hâlidir ki, ileride anlatılacaktır. [21]