9-) Ashâb-i ferâizin dokuzuncusu baba bir kız kardeştir. Baba bir kız kardeş için, mîras meselesinde şu yedi hâl tasavvur edilebilir:

»-) Birinci hâl: Nısıf.

Ölünün, bir tane baba bir kız kardeşi olur ve evlâdı, babası ve cedd-. sahihi ile ana baba bir erkek ve kız kardeşi bulunmazsa, bu durumu uht lie* (=*= baba bir kız kardeş) terikeden nısıf (= yarı) hisse alır.

Misal:
1                           1                         —

nısıf                     nısıf                    baki
#________________________________________________eşele:  2

zevç                  uht Heb              am lehümâ

(- koca)          (= baba bir      (= ana-baba bir

kız kardeş)                amca)

b-) İkinci hâl: Sülüsün:
Ölünün iki veya daha ziyâde baba bir kız kardeşi bulunup, — vâris olarak— evlâdı, babası, cedd-i sahihi ve ana-baba bir erkek ve kız kardeşleri bulunmazsa; bu durumda baba bir kız kardeşler, teri-kenin sülüsâmni (= üçte ikisini) alırlar. Ve bu sülüsâna (= 2/3'e) eşit olarak ortaklaşa hak sahibi olurlar.

Misal:
2                                     1

sülüsân                          baki
if_______________________________________________eşele:  3

uht Ueb               uht lieb             am lehümâ

c-) Üçüncü hU: Sadüs:
Ölen şahsın baba bir kız kardeşleri, ana-baba bir kız kardeşte-riyle beraber bulundukları zaman, südüs (- 1/6 = altıda bir) hisse alırlar. Ve bununla, kız kardeşlerin sülüsân (= 2/3) hissesi ikmâl edilmiş olur. 456

Misâl:
3 nısıf 1

südüs

M.
2 baki

uhtlehuma     uht lieb   uht lieb     am lehümâ

(= ana-baba   (=-baba bir kız kardeş)    bir kız kardeş)

 ( = ana-baba bir amca)

d-) Dördüncü hâl: Usûbet-i müştereke.

Ölen şahsın, baba bir erkek ve kız kardeşlerinin bulunup, evlâ­dı, babası ve cedd-i sahihinin bulunmaması hâlinde, bunlar, bu du­rumda müşterek asabe olur ve ashâb-i ferâizden baki kalan terikeye-ikili birli olarak— müstahik olurlar.

Misaller:

sülüsân

M
Uhteyn lehümâ 6 1

nısıf-M. uht liebeveyn

ah lieb

baki
ah lieb 2
1 baki
uht lieb 1
eşele: (3 x 3=) 9
uht lieb 1
eşele: (2x3  =) 6

e) Beşinci hâl: Usûbet-i mahza.

Bu hâl, ölen şahsın baba bir kız kardeşinin, bu şahsın kızı veya oğlunun -ilâ nihâye- kızı ile bulunması ve ölenin vâris olarak- oğlu, babası, cedd-i sahihi ve ana-baba bir erkek ve kız kardeşlerinin bu­lunmaması hâlidir.

Bu durumda baba bir kız kardeş, ashâb-ı ferâizden baki kalan terikeye müstahik olur.

Misal:
1                          2                          1

rubu'                    nısıf                    baki
zevç                bintü'1-ibn             uht lieb

(= koca)        (= oğulun kızı)  (baba bir kız kardeş)
f-) Altıncı hâl: Ademü'1-irs.

Bu hâl, ölen şahsın baba bir kız kardeşlerinin, birden çok ana-baba bir kız kardeşleri ile beraber bulunması hâlidir.
Bu durumda, şekika'lar (= ana-baba bir kız kardeşler) sülüsân (2/3) hisselerini —asabeden başka vâris yok ise yakınlıklarının daha kuvvetli olmaları sebebiyle— alırlar. Terikenin kalanına da redden hak sahibi olurlar. Baba bir kız kardeşe ise, sülüsâm (= üçte ikiyi) ikmâl için, alacağı bir hisse kalmamış olur.

Bu adem-i irs, hukuku irsiyeden mahrum olmak demek değil­dir; tevarüse sebep kalmadığı için böyle olmuştur.

Misaller:
1                          7   "        .             —

sümün                   baki                    sakıt
M_________________;__________!___________:__________ eşele:  8
zevce                ibnü'1-ibn              uht lieb

(:= karı)      (= oğulun oğlu)  (= baba bir kız kardeş)
1 nısıf
1 baki

sakıt
eşele:  2

zevç

(= koca)

ah lehümâ (- ana-baba bir erkek kardeş)

uht lieb

(= baba bir

kız kardeş)

g-) Yedinci hâl: Sakat.

Bu hâl, ölen şahsın baba bir kız kardeşinin, ölen bu şahsın oğlu veya oğlunun -ilâ nihâye- oğlu yahut babası veya babasının -ilâ nihâye-babası veyahut ana-baba bir erkek kardeşi veya kızı yahut kızının -ilâ nihâye- oğlu ile beraber asabe-i mahza olan ana-baba bir kız kar­deşi ile beraber bulunması hâlidir.

(Bu, İmâm-ı A'zam (R.A.)'a göre böyledir.

İmimeyn'e ve diğer imamlara göre ise, baba bir kız kardeş, cedd-i sahih ile sakıt olmaz.

Misâller:

2		—	1
sülüsân		sakıt	baki
r			eşele:
uht lehümâ    uht	lehümâ	uht lieb	am İehümâ
(= ana-baba		(= baba bir	(— ana-baba bir
bir kız kardeş)		kız kardeş)	amca)
1	1	— .	1

M.

Farz ve reddiyye olarak Malın hepsi bu ikisinin
uht lehümâ 1
uht lehümâ 1

sakıt
eşele: 2

uht lieb
Kitâbü'UFerau,                                                                                   459

1	4	3	__
sümün	nısıf	baki	sakıt
M				. eşele:	S

zevç                  bint            uht lehümâ              uht lieb

(= koca)         (= kız)        (= ana-baba          (= baba bir

bir kız kardeş)         kız kardeş)
i                                   1                                 —             ■

nısıf                    baki      ,              sakıt
ff-------------------------------------------______.____________ eşele:  2

zevç                      eb                    uht lieb

(= koca)              (= baba)    (= baba bir kız kardeş)
1                          3                         —

rubu*                    baki                    sakıt
M________'.___________;____________________________eşele:  4

zevce                 ebü*l-eb               uht lieb
(= karı)    (= babanın babası) (= baba bir kız kardeş) [27]