19- İKRARA TEALLUK EDEN SULH MES'ELELERİ
Bir adam, diğerinden bin dirhem alacaklı olduğunu iddia ettiğinde, davalı bunu inkar eder; sonra da iddia eylediği bin dirheme karşılık bir köle satmak üzere, anlaşma yaparlarsa, bu caiz olur ve borcu kabul etmiş olur. Hatta o köleye bir hak sahibi çıksa veya kölede bir kusur bulunsa da, onu geri verse işte o zaman, bin dirhemini almaya hakkı olur.
Eğer "Senin iddia eylediğin bin dirheme karşı, işte bu köleyle anlaşma yaptım." derse, bu, bin dirhemi ikrar sayılmaz. Hatta o köleye bir hak sahibi çıkar veya o kölede bir kusur bulunup onu geri verirse, işte o zaman, o bin dirhem için müracaat edemez. Ancak bin dirhemin davasına müracaat eder. Muhıyt'te de böyledir:
İki kişi, birisi diğerine" teslim etmek üzere bir ev hakkında veya bir köle teslim etmek üzere anlaşma yaparlarsa, bu bir ikrar olmaz.
Keza, iki kişiden birisi, diğerine "alacağından vaz geçmek üzere, bir köle teslim etmek şartıyla" anlaşma yaparlarsa, bu da bir ikrar sayılmaz.
Birisi evden, diğeri de köleden vaz geçmek üzere anlaşma yaparlarsa, işte bu bir sıilhdur; ikrar değildir.
Keza, birisi çıkıp, diğerine evi teslim etmek üzere anlaşma yaparlarsa, bu caizdir; fakat ikrar da, inkar da olmaz. Hangisi beyyinelerse, sulhtan önce olduğu gibi o hak sahibi olur. Mebsût'ta da böyledir.
Taraflar, davacının iddia ettiği eve karşılık, belirli bir köle vermek üzere, vadeli olarak anlaşma yaparlarsa, bu sulh caiz olmaz.
Bir davadan dolayı anlaşma yapmak ikrar değildir. Kerderî'nin Vecizi'nde de böyledir.
Bir adam, diğerinin elinde bulunan belirli bir şeyi iddia ettiğinde, diğeri onu inkar eder; sonra da o belirli şeyi itiraf ederek anlaşma yaparlarsa, bu caiz olur.
Ve bu, inkar eden şahıs hakkında, satış gibi olur. İddia eden hakkında da bedelde artım gibi olur. İhtiyar'da da böyledir.
Bir adam, bir kadını nikah eylediğini iddia ettiğinde, kadın bunu inkar eder ve yüz dirheme kadının nikahı ikrar etmesine karşılık olarak anlaşma yaparlar ve kadın da, nikahı ikrar ederse; bu caiz olur. Bu durumda erkeğin, o malı vermesi lazımdır. Bu, şayet yanlarında şahitler varsa böyledir.
Eğer şahitler yoksa, aralarında nikah olmayınca birleşmeleri yoktur. Muhıyt'te de böyledir.
Bir adam, diğerinden bin dirhem alacağı olduğu iddiasında bulunduğunda iddiacı, diğerine "Bana olan bin dirhemi ikrar eyle. Senden yüz dirhemini düşeyim." der; o da ikrar ederse, o yüz dirhemi düşmek caiz olur. Zahîriyye'de de böyledir.
Bir adam, diğerinden kan veya yaralama iddiasında bulunup bunu da kasten yaptığını söylediğinde davalı bunu inkar eder ve davalının yüz dirheme karşılık; ikrar etmesi üzerine anlaşma yaparlar; o da ikrar ederse, bu sulh batıl olduğu gibi ikrar da batıl olur.
Bu ikrar sebebiyle, ikrar eden şahıs yüz dirhemi alamaz. Şayet öldürme ve yaralamanın kasten değil de hataen olduğu iddia edilirse, cevap yine aynıdır. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir adam, kazf cezası iddiasında bulunur ve davalının, "kendisinin ona yüz dirhem vermesi üzerine, ikrar etmesi hususunda" anlaşma yaparlarsa, bu ikrar da, sulh da batıl olur.
Şayet davalının vereceği yü z dirheme karşılık, davacının iddiasından vaz geçmesi üzerine" anlaşma yaparlarsa, bu anlaşma da caiz olmaz.
Keza içki cezası veya zina cezasına karşılık, yüz dirheme anlaşma yaparlar, davalı da bunu ikrar ederse, bu ikrar sahih olmaz.
Eğer bir kimse, başka bir şahsın eşyasını çaldığını ikrar eder ve ondan yüz dirhem karşılığında vaz geçeceği hususunda anlaşma yaparlarsa bu sulh caiz olur. Mebsût'ta da böyledir.
Bir adam, diğer bir şahsın, "bir şeyini çaldığını" iddia ettiğinde, iddia olunan, hırsızlığı ikrar ederek, iddia eden de ona yüz dirhem verecektir." diye anlaşma yaparlar, davalı da böyle yapar ve çalman şey bir eşya olur, o da bizatihi durmakta olursa, bu anlaşma caiz olur. Bu durumda, çalınan şey de iddia edenin olur. Ve iddia eden şahıs, yüz dirhemi, iddia olunana verir.
Eğer, çalınan şey zayi olmuşsa; bu anlaşma caiz olmaz. Kitab'da her iki halde de caiz olmaz denilmiştir. Bunun te'vili şöyledir: Çalınan dirhemlerin miktarı belli olmazsa anlaşma her iki halde de caiz olmaz. Fakat çalınan dirhemlerin miktarı belli olursa, aynı mecliste yüz dirhemi alması caiz olur.
Şayet iddia olunan şey, altın olur da dirhemlere karşılık anlaşma yaparlarsa, çalman şey, ister duruyor olsun, ister durmuyor olsun anlaşma caizdir.
Durmadığı zaman caiz olmasının te'vili: Bu hüküm, altının ağırlığı biliniyorsa böyledir. Şayet, bilinmiyorsa, anlaşma caiz değildir. Zahîriy-ye'de de böyledir.
Birinin elinde bulunan ev hakkında, iki kişi iddiada bulunur ve her ikisi de ikrar edince, "evi, yarı yarıya taksim edecekleri- hususunda anlaşma yaparlar ve her ikisi de, ikrar edince, evi yârı yarıya paylaşmaları caizdir.
Keza, onlardan birinin, evin bazı dairelerini ikrar etmesi üzere, anlaşsalar, o da ikrar eylese, bu da caiz olur. Bu durumda, iddia eden şahıs geri kalan için dava açabilir.
Keza, bir köle hakkında iddia eden elinde bulunan evin diğerinin olduğunu ikrar ederse, köle ikrar edenin, evde ikrar olunanın olmak üzere, anlaşma yaparlar ve davalı ikrar ederse, bu sulh caiz olur ve şartlan yerine getirilir.
Bu durumda, bu köleye bir hak sahibi çıkarsa, iddia eden, davasına döner. Bu, ikrarsız olsa da böyledir. Muhıyt'te de böyledir.
En doğrusunu bilen yüce Allah'dır. [29]
Eğer "Senin iddia eylediğin bin dirheme karşı, işte bu köleyle anlaşma yaptım." derse, bu, bin dirhemi ikrar sayılmaz. Hatta o köleye bir hak sahibi çıkar veya o kölede bir kusur bulunup onu geri verirse, işte o zaman, o bin dirhem için müracaat edemez. Ancak bin dirhemin davasına müracaat eder. Muhıyt'te de böyledir:
İki kişi, birisi diğerine" teslim etmek üzere bir ev hakkında veya bir köle teslim etmek üzere anlaşma yaparlarsa, bu bir ikrar olmaz.
Keza, iki kişiden birisi, diğerine "alacağından vaz geçmek üzere, bir köle teslim etmek şartıyla" anlaşma yaparlarsa, bu da bir ikrar sayılmaz.
Birisi evden, diğeri de köleden vaz geçmek üzere anlaşma yaparlarsa, işte bu bir sıilhdur; ikrar değildir.
Keza, birisi çıkıp, diğerine evi teslim etmek üzere anlaşma yaparlarsa, bu caizdir; fakat ikrar da, inkar da olmaz. Hangisi beyyinelerse, sulhtan önce olduğu gibi o hak sahibi olur. Mebsût'ta da böyledir.
Taraflar, davacının iddia ettiği eve karşılık, belirli bir köle vermek üzere, vadeli olarak anlaşma yaparlarsa, bu sulh caiz olmaz.
Bir davadan dolayı anlaşma yapmak ikrar değildir. Kerderî'nin Vecizi'nde de böyledir.
Bir adam, diğerinin elinde bulunan belirli bir şeyi iddia ettiğinde, diğeri onu inkar eder; sonra da o belirli şeyi itiraf ederek anlaşma yaparlarsa, bu caiz olur.
Ve bu, inkar eden şahıs hakkında, satış gibi olur. İddia eden hakkında da bedelde artım gibi olur. İhtiyar'da da böyledir.
Bir adam, bir kadını nikah eylediğini iddia ettiğinde, kadın bunu inkar eder ve yüz dirheme kadının nikahı ikrar etmesine karşılık olarak anlaşma yaparlar ve kadın da, nikahı ikrar ederse; bu caiz olur. Bu durumda erkeğin, o malı vermesi lazımdır. Bu, şayet yanlarında şahitler varsa böyledir.
Eğer şahitler yoksa, aralarında nikah olmayınca birleşmeleri yoktur. Muhıyt'te de böyledir.
Bir adam, diğerinden bin dirhem alacağı olduğu iddiasında bulunduğunda iddiacı, diğerine "Bana olan bin dirhemi ikrar eyle. Senden yüz dirhemini düşeyim." der; o da ikrar ederse, o yüz dirhemi düşmek caiz olur. Zahîriyye'de de böyledir.
Bir adam, diğerinden kan veya yaralama iddiasında bulunup bunu da kasten yaptığını söylediğinde davalı bunu inkar eder ve davalının yüz dirheme karşılık; ikrar etmesi üzerine anlaşma yaparlar; o da ikrar ederse, bu sulh batıl olduğu gibi ikrar da batıl olur.
Bu ikrar sebebiyle, ikrar eden şahıs yüz dirhemi alamaz. Şayet öldürme ve yaralamanın kasten değil de hataen olduğu iddia edilirse, cevap yine aynıdır. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Bir adam, kazf cezası iddiasında bulunur ve davalının, "kendisinin ona yüz dirhem vermesi üzerine, ikrar etmesi hususunda" anlaşma yaparlarsa, bu ikrar da, sulh da batıl olur.
Şayet davalının vereceği yü z dirheme karşılık, davacının iddiasından vaz geçmesi üzerine" anlaşma yaparlarsa, bu anlaşma da caiz olmaz.
Keza içki cezası veya zina cezasına karşılık, yüz dirheme anlaşma yaparlar, davalı da bunu ikrar ederse, bu ikrar sahih olmaz.
Eğer bir kimse, başka bir şahsın eşyasını çaldığını ikrar eder ve ondan yüz dirhem karşılığında vaz geçeceği hususunda anlaşma yaparlarsa bu sulh caiz olur. Mebsût'ta da böyledir.
Bir adam, diğer bir şahsın, "bir şeyini çaldığını" iddia ettiğinde, iddia olunan, hırsızlığı ikrar ederek, iddia eden de ona yüz dirhem verecektir." diye anlaşma yaparlar, davalı da böyle yapar ve çalman şey bir eşya olur, o da bizatihi durmakta olursa, bu anlaşma caiz olur. Bu durumda, çalınan şey de iddia edenin olur. Ve iddia eden şahıs, yüz dirhemi, iddia olunana verir.
Eğer, çalınan şey zayi olmuşsa; bu anlaşma caiz olmaz. Kitab'da her iki halde de caiz olmaz denilmiştir. Bunun te'vili şöyledir: Çalınan dirhemlerin miktarı belli olmazsa anlaşma her iki halde de caiz olmaz. Fakat çalınan dirhemlerin miktarı belli olursa, aynı mecliste yüz dirhemi alması caiz olur.
Şayet iddia olunan şey, altın olur da dirhemlere karşılık anlaşma yaparlarsa, çalman şey, ister duruyor olsun, ister durmuyor olsun anlaşma caizdir.
Durmadığı zaman caiz olmasının te'vili: Bu hüküm, altının ağırlığı biliniyorsa böyledir. Şayet, bilinmiyorsa, anlaşma caiz değildir. Zahîriy-ye'de de böyledir.
Birinin elinde bulunan ev hakkında, iki kişi iddiada bulunur ve her ikisi de ikrar edince, "evi, yarı yarıya taksim edecekleri- hususunda anlaşma yaparlar ve her ikisi de, ikrar edince, evi yârı yarıya paylaşmaları caizdir.
Keza, onlardan birinin, evin bazı dairelerini ikrar etmesi üzere, anlaşsalar, o da ikrar eylese, bu da caiz olur. Bu durumda, iddia eden şahıs geri kalan için dava açabilir.
Keza, bir köle hakkında iddia eden elinde bulunan evin diğerinin olduğunu ikrar ederse, köle ikrar edenin, evde ikrar olunanın olmak üzere, anlaşma yaparlar ve davalı ikrar ederse, bu sulh caiz olur ve şartlan yerine getirilir.
Bu durumda, bu köleye bir hak sahibi çıkarsa, iddia eden, davasına döner. Bu, ikrarsız olsa da böyledir. Muhıyt'te de böyledir.
En doğrusunu bilen yüce Allah'dır. [29]
Konular
- Selemde Sulh
- 8- SULHDA MUHAYYERLİK VE MALIN KUSURU DOLAYISİYLE YAPILAN SULH
- 9- KÖLELİK VE HÜRRİYET DAVALARINDA YAPILAN SULH
- 10- AKAR KONUSUNDA YAPILAN SULH VE BUNUNLA İLGİLİ MES'ELELER
- 11- YEMİNLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN SULH
- 12- KAN DÖKME VE YARALAMA HUSUSLARINDA YAPILAN SULH
- Kasden Öldürmede Sulh
- 13- ATIYYE HUSUSUNDA YAPILAN SULH
- 14- BAŞKA BİR ŞAHIS ADINA YAPILAN SULH
- 15- MİRAS VE VASİYYET HAKKINDA, VÂRİS VE VASİNİN YAPTIĞI SULH
- 16- MÜKÂTEP VE TİCÂRET YAPMASINA İZİN VERİLMİŞ OLAN KÖLENİN YAPTIĞI SULH MÜKÂTEBİN YAPTIĞI SULH
- Ticaret Yapmasına İzin Verilen Kölenin Yaptığı Sulh
- 17- ZÎMMÎ VE HARBÎ'NİN YAPTIĞI SULH ZİMMÎLERTN YAPTIĞI SULH
- Harbîlerin Yaptığı Sulh
- 18- DA'VACI VEYA DA'VALI ŞAHISLA SULH YAPIP SONRA DA ONUN İBTÂLİNT İSTEYEN KİMSELERİN İKÂME ETTİKLER
- 19- İKRARA TEALLUK EDEN SULH MES'ELELERİ
- 20- SULH BEDELİNİN NASIL TASARRUF EDİLECEĞİ HUSUSUNDA ANLAŞMADAN SONRA ORTAYA ÇIKAN MES'ELELER
- 21- SULH KONUSU İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ MES'ELELER
- KİTÂBÜR-REDÂ
- ( Süt Emme Kitabı)
- Redâ [1] Süt Emme
- Redâ'ın Sübûtu :
- FETEVAY-İ HİNDİYYE
- (Fetâvâyi Alemgiriyye)
- Sunar...
- Önsöz
- Giriş
- KÎTÂBUT -TAHARET
- (Temizlik Kitabı)
- 1- ABDEST