Sadaka-ı fıtr, isterse malının nisabı artmasın, hâcet-i asliyyesinden fazla zekât nisabı malı olan, küçük de olsa, her hür Müslüman için vâcibdir. [63] Daha Önce açıklandığı gibi; bu nisâb ile, sadaka-ı fıtrin alınması haramdır,

Sadaka-ı fıtr, hür Müslümanın kendisi için vâcibdir. Fakir olan küçük çocuğu için de vâcibdir. Büyük çocuğu ve zengin olan çocuğu için vâcib değildir. Ancak o zengin çocuğun kendi malından vâcib olur. Hizmetinde olan memlûk köle ve cariyesi için de vâcibdir.

«Hizmetinde olan» sözü, ticâret için olan köle ve cariyelerden ayır-detmek içindir. Çünkü onlar için mâlike sadaka-ı fıtr vâcib değildir. O hizmetinde kullandığı köle ve câriye müdebber olsun, ümm-ü veled olsun veya kâfir olsun vâcibdir.

(Erkeğin) karısı için sadaka-ı fıtr vermesi vâcib değildir. Kaçak kölesi için de vâcib olmaz. Ancak dönüşünde vâcib olur. Yâni kaçak köle fıtr vaktinde kaçmış olsa, kaçak olduğu müddetçe onun için mâ­likine sadaka-ı fıîr vâcib olmaz. Dönüp geldiği zaman geçmiş olan şey edâ edilir. Velayeti olmadığından dolayı mükâtebi için de vâcib değildir. Mükâtcbin kendisine de, fakir olduğundan dolayı fıtra vâcib değildir. Çünkü onun elinde olan mal efendisinindir.
İki kişi arasında ortak olan memlûk için, her birinin hakkında velâyet ve rızkın eksik olmasından dolayı, ikisinden birinin üzerine sada-ka-ı fitr vâcib değildir. Yine ikisi arasında ortak olan bir kaç köle için, İmâm A'zam' (Rh.A.) a gpre sadaka-ı fıtr vâcib değildir. Eğer iki kişi arasında ortak olan memlûk, ikisinden birinin muhayyerliği ile satılsa, yâni; şayet fıtr günü geçip muhayyerlik bakî kalırsa, fıtra, mülk kendi­sine âid olan kimseye vâcib olur. Çünkü mülk mevkûfdur. Alıcı olan kimse, memlûku geri verirse, satıcının eski mülküne geri döner. Eğer alıcı caiz görürse, mülk alıcı için akd vaktinden itibaren sabit olur. Bu durumda üzerine bina edilen şeye (fıtraya) tevakkuf olunur. [64]