20- VASİYETLERLE İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
Vasiyet, hîbe ve sadaka manasınadır. Çünkü vasiyet ya fakir için, veya zengin için olur. Eğer vasiyet fakir için olursa, sadaka mânasına olur, zengin için olursa, bağış mânâsına olur. Böylece, bu kelime, bu iki anlamda da kullanılabilir.
Vasiyet-nâme, İmâm Ebu Hanîfe (R.A.) tarafından şöyle yazılırdı:
Besmele'den sonra...
Bu, filan oğlu filanın vasiyetidir. O, Allah'dan başka ilah olmadığına; O'nun bir olup, ortağının bulunmadığına; doğurmadığına; doğmadığına; karı ve çocuk edinmediğine; mülkte ortağının bulunmadığına ve yardımcısının olmadığına; en büyük ve yüce olduğuna; Hz. Muhammed'in, O'nun kulu ve resûlu olduğuna; vahyinde güvenilir olduğuna; Cennet'in ve Cehennem'in hak olduğuna; kıyamet gününün geleceğinin de hak olduğuna, onda hiç bir şüphenin bulunmadığına ve Yüce Allah'ın, kabirlerde olanları dirilteceğine, sonunda Yüce Allah'a dönüleceğine tazarru edici olduğu halde, şe-hâdet eder. Gerçekten mülk O'nundur. Hayır ve şer yed-i kudretin-dedir. O'nun gücü, her şeye yeter.
Filan şahıs,.çocuklarına, karısına, akrabasına, kardeşlerine ve emrine itaat edenlere; (İbrahim (A.S.) ve Ya'kub (A.S.)'ıın evlatlarına vasiyet ettiği gibi vasiyet etti: (Ki onlar: "Ey çocuklarım! Gerçekten Yüce Allah, sizin için İslâm'ı din olarak seçti; siz ancak islâm olarak ölünüz." buyurmuşlardır.) Onların tamamına, Yüce Allah'dan hakkıyla korkmayı, gizlide ve âşikarada, sözlerinde ve işlerinde ona itaat etmeyi ve günahlardan kaçınmayı, dini dosdoğru tutup, ondan ayrılmamayı vasiyet eder.
Ve şöyle vasiyet eder: Yüce Allah'ın taatmdan, hiç bir fert müs-tagnî olamaz ve onun emirlerini yerine getirmekten de hiç bir kimse mistagnî olamaz.
Filan şöyle ikrar eyledi: Üzerimde, filana şu kadar; filana da şu kadar borç vardır.
Ve, şöyle vasiyet eylemiştir: Eğer ölüm vâki olursa, borcumun tamamı teçhiz tekfin yapıldıktan sonra, ödensin. Sonra da, terekesinin, geride kalan sülüsüne (= üçte birine) bakılır ve bu üçte birden vasiyeti infaz edilir. (= vasiyeti yerine getirilir.) Borcu ödenir. Borcunun ödenmesinden sonra da terekesi, Yüce Allah'ın taksimi üzere taksim edilir. Gerçekten filan, filanı ölümünden sonra bütün işlerinde vasî kıldı. O vasî'de, yüz yüze bunu kabul eyledi. Ve bu durum üzerine, şahitler şehâdette bulundular. Ve böylece vasiyet yazısı tamamlanmış oldu. Zahîriyye'de de böyledir. [214]
Vasiyet-nâme, İmâm Ebu Hanîfe (R.A.) tarafından şöyle yazılırdı:
Besmele'den sonra...
Bu, filan oğlu filanın vasiyetidir. O, Allah'dan başka ilah olmadığına; O'nun bir olup, ortağının bulunmadığına; doğurmadığına; doğmadığına; karı ve çocuk edinmediğine; mülkte ortağının bulunmadığına ve yardımcısının olmadığına; en büyük ve yüce olduğuna; Hz. Muhammed'in, O'nun kulu ve resûlu olduğuna; vahyinde güvenilir olduğuna; Cennet'in ve Cehennem'in hak olduğuna; kıyamet gününün geleceğinin de hak olduğuna, onda hiç bir şüphenin bulunmadığına ve Yüce Allah'ın, kabirlerde olanları dirilteceğine, sonunda Yüce Allah'a dönüleceğine tazarru edici olduğu halde, şe-hâdet eder. Gerçekten mülk O'nundur. Hayır ve şer yed-i kudretin-dedir. O'nun gücü, her şeye yeter.
Filan şahıs,.çocuklarına, karısına, akrabasına, kardeşlerine ve emrine itaat edenlere; (İbrahim (A.S.) ve Ya'kub (A.S.)'ıın evlatlarına vasiyet ettiği gibi vasiyet etti: (Ki onlar: "Ey çocuklarım! Gerçekten Yüce Allah, sizin için İslâm'ı din olarak seçti; siz ancak islâm olarak ölünüz." buyurmuşlardır.) Onların tamamına, Yüce Allah'dan hakkıyla korkmayı, gizlide ve âşikarada, sözlerinde ve işlerinde ona itaat etmeyi ve günahlardan kaçınmayı, dini dosdoğru tutup, ondan ayrılmamayı vasiyet eder.
Ve şöyle vasiyet eder: Yüce Allah'ın taatmdan, hiç bir fert müs-tagnî olamaz ve onun emirlerini yerine getirmekten de hiç bir kimse mistagnî olamaz.
Filan şöyle ikrar eyledi: Üzerimde, filana şu kadar; filana da şu kadar borç vardır.
Ve, şöyle vasiyet eylemiştir: Eğer ölüm vâki olursa, borcumun tamamı teçhiz tekfin yapıldıktan sonra, ödensin. Sonra da, terekesinin, geride kalan sülüsüne (= üçte birine) bakılır ve bu üçte birden vasiyeti infaz edilir. (= vasiyeti yerine getirilir.) Borcu ödenir. Borcunun ödenmesinden sonra da terekesi, Yüce Allah'ın taksimi üzere taksim edilir. Gerçekten filan, filanı ölümünden sonra bütün işlerinde vasî kıldı. O vasî'de, yüz yüze bunu kabul eyledi. Ve bu durum üzerine, şahitler şehâdette bulundular. Ve böylece vasiyet yazısı tamamlanmış oldu. Zahîriyye'de de böyledir. [214]
Konular
- Mîras Taksiminin Tevsîk Edilmesi
- Mîras Kalan Hayvanların Taksiminin Tevsiki
- Biri Gaip Bulunan Vârisler Arasındaki Miras Taksiminin Tevsiki
- 19- HİBE VE SADAKALARLA İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Karşılıklı Hibede Kayıt Örneği
- Bir Bağ Bağışlandığı Zaman Yapılacak Senet
- Bir Karşılık Şartıyla Yapılan Hibenin Kaydedilmesi
- Bağış Karşılıksız Yapıldığı Halde, Kendisine Bağış Yapılan Şahıs, Bir Karşılık Verirse, Bu Durum Nas
- Bir Kimsenin, Bir Evi, İki Kişiye Bağışlaması
- Bir Evi, İki Kişi, Bir Defada Bir Şahsa Hibe Ederlerse, Bu Durum Nasıl Kaydedilir
- Bir Kimsenin, Yabancı Bir Küçüğe, Bir Şey Bağışlaması
- Bir Kimsenin Küçük Oğluna Bağışta Bulunması
- Bir Kimsenin, Kendisine Borçlu Olan Şahsa, Onda Bulunan Alacağını Bağışlaması
- Bir Kimsenin Evini Veya Başka Bir Şeyini Bir Fakire Tasadduk Etmesi
- 20- VASİYETLERLE İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Umumî Vasiyet Örneği
- Diğer Bir Vasiyetname Örneği
- Bir Kimsenin Birden Çok Şahsa Vasiyette Bulunması
- Hazırdaki Bir Vasinin Sefere Çıkıp, Yolculuk Esnasında Ölmesi Ve Onunda Başka Birine Vasiyette Bulun
- Bir Ev Satın Alınıp, Onun Vakfedilmesini Vasiyet
- Satın Alınan Evin Vakfedilmesini, Satıcının İkrarı
- Satın Alınıp, Vakfedilmesi Vasiyet Edilen Evle İlgili Diğer Bir Kayıt Örneği
- Vasinin Köle Satın Alması
- Vasinin Köle Satması
- Belirli Bir Evi, Belirli Bir Şahsa Vasiyet Etmek
- Bir Vasinin, Ölen Şahsa Bedel Olarak, Bir Şahsı Hacca Göndermesi
- Bedel Hacla İlgili Diğer Bir Örnek
- Ölen Şahıs Yerine Hacc-I Kıran Yapılmasını Emretmek
- Ölen Bir Şahıs Yerine Haccı Temettü' Yapılmasını Emretmek