Aslı Vakfolunmuş Bulunan Bir Yerin İcâre Akdinin Yazılmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Buhârâ çevresindeki yerler gibi aslı vakfolunmuş bulunan yerlerin icâre akdi şöyle yazılır:
= "Filan, filandan, etrafı duvarla çevrilmiş, evi yapılmış, beş dönüm bağı icarladı. îcara veren de o yerin mülküyet hakkı kendi elinde olduğu hâlde, her şeyiyle icara verdi." denir. Önce söylendiği gibi yazılıp, akid-nâme tamamlanır.
Şeyhu'l-İmâm Hakim Ebû Nasr Ahmet bin Muhammed Semerkandî şöyle buyurmuştur:
Bizim, "yetim"le beraber "baba" lafzım söylememiz, müsamahadır.
Yetimlerin malına gelince; şayet yetimin bir evi var ve babası veya vasisi onu icara vermek istiyorsa, onu uzun vadeli olarak icara vermesi sahih olmaz.
Keza, baba veya vasî, yetim için bir yer icarlamak isterlerse; bu caiz olmaz. Zira, sene içinde icar, ecr-i misilden fazlalaşabilir.
Vakıflarda da bu böyledir.
Yetim için icarlamada durum şöyledir: Ecr-i misil olarak sözleşme yapılır; icâre müddetinde icar artarsa artar ve bu dorumda baba ile vasî berâet ederler. İbraları, İmâm Ebû Hanîfe (R.A.), ve İmâm Mu-hamraed (R.A.)'e göre sahih olur. Sonra da müste'cir için malı icâre bozulana kadar ikrar ederler.
îcâre bozulursa, müste'cir onların ikrar eylediği malı ister.
İmâm Muhammed (R.A.): "Onun için, bir başka durum daha vardır: Baba veya vasî müstecirden icarı aldıklarını ikrar ederlerse; icâre bozulunca onu tazmin.ederler." buyurmuştur.
Şayet müste'cir tevsik ederse, kendisi i!e Ailahu Teâlâ arasındadır.
Gerçekten baba veya vasî icâre malını aldıklarını ikrar ederlerse, müste'cir kendisi ile Ailahu Teâlâ arasında olan maldan berat edemez. Burada, durum, ondan icar kadar bir şey satmak uygun olur.
Ehvat olanı da tamamından ibradır. Çünkü aldıklarını ikrar eder ve icâreyi de bozarlarsa, veya onlardan birisi ölürse; iki maî icab eder: Birisi ikrar eyledikleri, diğeri de icâre malı ...(ki, onu aldıklarım ikrar etmişlerdi.) İbra sebebiyle de icâre malından bir şey tazmin eylemek gerekmez.
Burda kaçınması gereken şey vardır.
Bu yönlerin ba'zısında icara veren için, ba'zısında da icarlayan için zarar vardır. Çünkü ikrar olunan mal, müddetin sonuna kadar geri bırakılırsa onu icarlayan zarar görür. Ölüm veya muhayyerlik sebebiyle icâre fesh olursa; mal, müddetin sona ermesine kadar tehir edilmekle müste'cir zarar görür.
Şayet te'cil, icârenin bozulma zamanı ne kadar olursa, fesh vakti meçhul olduğundan te'cil bâtıl olur; mal hâlde kalır. Bu defa da icara veren zarar görür. Çünkü müste'cir icarladığı yeri almıştır; elindedir; bedelsizdir.
Bunun yolu; Malı müddetin sonuna kadar erteleyip; sonra müste'cir, bu ertelemeyi ibtal için, bir vekil tayin eder.
Bu vecihlerden herhangi biriyle akd bozulursa, her iki taraf için de zarar zail olur. Vekilin ta'liki sahihdir.
Zâhirü'r-rivâyede, uzun müddet ile kısa müddet arasında vakfı hakkında bir açıklama.yapılmamıştır.
Tahâvî'de, Muhtasar'ında böyle buyurmuştur. Âlimlerden ba'zılan, "uzun müddeti" temellük korkusundan isbat eylediler. Burada durum, işi hâkime çıkarmaktır.
Yetim veya vakf için icarlamaya gelince, işte burda bazı durumlar cereyan eder.
İmâm Muhammed (R.A.) bir vecihde şöyle buyurmuştur: Otuz seneliğini bin dirheme akid yapar. Artık siz her sene ecr-i misle bakınız. Eğer ecr-i misi elli dirhem ise, on sene üzerine her sene dirhemlerin altıda biri; son sene de malın kalanı eklenir. Böylece akid ecr-i misil olur. Sonra da onuncu sene icâre fesh edilir ve akid
yenilenir.
Bu, Şeyhıı'l-Hâkim el-İmâm Ebû Nasr Ahmet bin Muhammed es-Semerkandî'nin zikreylediğinin tamamıdır. [128]
Eser: Fetvayı Hindiye
Fetvayı Hindiye
- KİTÂBÜ'Ş-ŞÜRÛT
- (BAZI AKİDLERLE İLGİLİ YAZIŞMALARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR VE BU YAZILARA ÖRNEKLER)
- 1- HILY VE ŞİYÂT (= İNSAN VE HAYVANLARIN ŞEKİL VE SIFATLARI)
- İnsana, Muhtelif Safhalarda Verilen İsimler:
- İnsan Başının Şekilleri:
- Atların Şekilleri
- Deve, Sığır Ve Davarların Yaşları
- Değirmenle İlgili Lafızlar
- Hamamla İlgili Lafızlar
- Demircilikte Kullanılan Bazı Âletler
- 2- NİKÂHLA İLGİLİ YAZIŞMALARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Bulûğa Ermiş Bir Kızı Evlendirirken Yazılacak Hususlar
- Bir Babanın, Küçük Bir Kızını, Bulûğa Ermiş Bir Kocaya Nikahlaması
- Bir Kızı, Dedesinin Nikahlaması
- Bir Kızı, Kardeşinin Evlendirmesi
- Köleyi Evlendirmek
- Cariyenin Evlendirilmesi
- Talâkla İlgili Diğer Bir Yazı Örneği
- Talak Hususunda Koca İçin Yazılan Bir Vesika Örneği
- Bir Kimsenin, Dâhil Olmadığı Karısını Hal Etmesi
- Mühâlaada Kadın İçin Yazılacak Yazı
- Kadına Duhûlden Önce Yapılan Mühâlaa
- Mühâlaada Vekâlet
- Fuzûlî Bir Şahsın Mühâlaası
- Duhûl Ve Halvet Hâli Olmadan Kadını Boşamak
- Halvet-i Sahîhadan Sonra, Duhûlden Önce Boşamak
- Kocanın, Boşanma Yetkisini, Karısının Eline Vermesi
- 1- Mutlak Havale:
- 2- Havaleyi Şartlara Bağlamak
- A-) Tavfizi Gaybe Ta'lik Etmek (= Havaleyi Gaybe Bağlamak)
- B-) Tevfizi, Peşin Mehrin Şu Vakte Terkedilmişine Ta' Lık Etmek
- 3- Havaleyi, Kumar Oynamak, İçki İçmek Veya Bedeninde İz Bırakana Kadar Döğmek Şartına Bağlamak
- 4- Havaleyi, "Mevcut Kadın Üzerine, Başka Bir Kadın Nikahlama Şartına" Bağlamak
- 4- KÖLE AZÂD ETMEKLE İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Bir Kimsenin, Kölesini Ve Ona Nikâhlı Olan Cariyesi İle Bunların Çocuklarını Hep Birlikte Azâd Etmes
- İki Kışının Veya Bir Kaç Kışının Ortak Bulundukları Bir Köleyi, Hep Birlikte Azâd Etmeleri
- Mal Karşılığı Azâdda Vekilin O Malı Alması
- Bu Azadın İmameyisin Kavline Göre Yazılması
- Azâd Bedeli İle İlgili Yazı
- Vasiyet Hükmüyle Köle Azâd Etmek
- Bir Kimsenin, Bir Cariyesini Azâd Ettikten Sonra Onu Nikahlaması
- 5- BİR KÖLE MÜDEBBER KILINIRKEN YAZILMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Bir Köleye Ortak Bulunan İki Kişiden Birisinin, O Köledeki Hissesini Müdebber Eylemesi
- İki Kişinin Ortak Bulunduğu Bir Köleyi Müdebber Kılmak İçin Bir Kişiyi Vekil Tayin Etmek
- 6- Bir Cariyenin Ümm-ü Veled Edilmesi İle İlgili Yazılarda Bulunması Şart Olan Hususlar
- 7- Bir Köleyi Mükatep Kılmakla İlgili Yazılarda Bulunması Şart Olan Hususlar
- Âlimlerimizin Kitabet Akdi İle İlgili Yazı Suretleri
- Karı-Koca Olan Bir Köle İle Cariyenin Kitabeti
- Bir Kimsenin İki Kölesini Mükâtep Kılması
- Ortak Kölenin Kitabet Akdi
- 8- MÜVALÂT'LA İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Müvâlât Akdi İçin Kısa Bir Örnek
- Müslüman Olan İki Zimmînin Birbirine Velayeti
- 9- SATIN ALIŞLA İLGİLİ YAZILARDA BULUNMASI ŞART OLAN HUSUSLAR
- Şahidin Nesebi Nasıl Bilinir?
- Alışverişte, Ödemeye Kefaletin Nasıl Kaydedileceği
- İki Evin Birlikte Satılması İşleminin Kayda Geçirilmesi
- Bir Ev Topluluğundan Belirli Bir Evin Satış İşleminin Kaydı
- Bir Yerin, Belirli Bir Parçasını Satış İşleminin Kaydı
- Bir Evi Müstesna Kılıp, Onun Bulunduğu Yeri Satın Alma İşleminin Kaydı
- Bir Başkasının Yerinden Taksim Edilip Belirlenmiş Bir Yerin Satın Alınması İşleminin Kaydı
- Bir Kimsenin, Yarısı Kendisine Ait Olan Bir Yerin, Diğer Yarı Hissesini Satın Alma İşleminin Kaydı
- Bir Üst Katın Satılması İşleminin Kaydı
- İki Duvar Üzerine Yapılmış Olan Bir Yerin Satış İşleminin Kaydı
- Bir Örtme Satışı İşleminin Kaydı
- Altı Olmayan Üst Katın Veya Üstü Olmayan Alt Katın Satış İşleminin Kaydı
- Ahırı, Samanlığı, Bahçesi Bulunan Bir Evin Satış İşleminin Kaydı
- Tek Bir Duvarın Satış İşleminin Kaydı
- Bir Binayı, Yeri Hariç Olarak Satma İşleminin Kaydı
- Bir Yerden, Yol İçin Biraz Yer Satın Alma İşleminin Kaydı
- Binası Müşteriye Ait O1an Bir Arsanın Satış İşleminin Kaydedilmesi
- Yarısı Müşteriye Ait Olan Bir Evin Diğer Yarısının Daha Satın Alınması İşleminin Kaydedilmesi
- Bir Vârisin, İki Kardeşinin Mirastaki Hisselerini Satın Alması İşleminin Kaydedilmesi
- Bir Kimsenin, Vârislerden, Kendilerine Mîras Kalmış Bulunan Bir Evi Satın Alması İşleminin Kaydı
- Dükkan Satışında Yazılması Gereken Senet
- Han Satışında Yazılması Gereken Senet
- Bir Misafirhanenin Satışında Kaydedilmesi Gereken Şeyler
- Bir Güvercinliğin Satılmasında Kaydedilmesi Gereken Şeyler