Bir da'vâcı, da'vâlıya karşı iddiada bulunarak, "onun, kardeşi olduğunu; filan oğlu filan olduğunu; bir kardeşinin ölerek tereke ile bir­likte babası filanı, anası filan kızı fülâneyi, oğullarından filan ve filanı; kızlarından fülâne ve fülâneyi terkeylediğinİ; başka da vârisinin kalmadığını" söyler ve devamla, "kardeşinin sıhhatli, akıllı ve emrinin bütün terekesine geçerli olduğu zaman, vasiyette bulunduğunu" söylerse; bu da'vâcı, da'vâsmı isbât etmek zorundadır.

Bu da'vâcı şahitlerini getirir. Onlar şehâdette bulunarak: "Filan . oğlu filan, bu da'vâcmm kardeşidir." derler ve "onun adını, sanını . tanıdıklarını" söylerler; sonra da "onun ölerek, vâris olarak babası filanı, anası filâneyi, oğulları filan ve filanı; kızlarından filâne ve filâ-neyi, karısı filan kızı filâneyi terkeylediğinİ; başka vârisinin olup olmadığını bilmediklerini ve ölen zatın aklının ve bedeninin sahih-sağlam; emrinin (= yaptığı işin) geçerli olduğunu; da'vâcı bulunan bu kardeşine vasiyetle bulunduktan sonra öldüğünü" söylerler ve bunların şehâdette bulundukları zamanda vârislerin tamamı mahkeme huzurunda olurlar ve onun vasiyetini kabul ederler; hâkim de şahitlerin adaletlerini ve onların şehâdetine hepsinin de razı olduğunu bilirse; o zaman, hâkim, da'vâlıya şöyle sorar: "Bu da'vâcı, vasiyet eyleyen kardeşinin vasfedîlen dirhemlerini, da'vâ ediyor. Sen, buna ne dersin?" O da ikrar ederek: "Şu kadar ve ağırlığı şu miktarda olan dirhemler..." deyince; hâkim "hükmün infazını; huzurunda, da'vâhnın, da'vâcının, şahitlerin neler söylediklerinin tamamının yazıldığını; vasfedilen dirhemlerin edasına emir verdiğini ve Ölen adamın kardeşini, bütün işlerinde vasî kıldığını; muhakemenin Buhârâ mahkemesinde yapıldığını; böyle yapanların çok olduğundan, önce da'vâhnm ifadesinden başlanacağını; bu da'vâlann diğer da'vâlann hilafına olduğunu" yazdırır.

Yanımda bulunan bütün Alemgiriyye nüshalarında böyle yazılıdır.
Muhıyt'te de şöyle zikredildiğini gördüm: "Bu da'vâmn tescili de diğer da'vâlar gibidir. Zahir olan da, doğrusu da budur. [88]