Bize göre, üzerinde cizye borcu olarak ölen veya müslüman olan kimseden, baki kalan cizyesi alınmaz.

Keza, üzerinde cizye borcu olduğu halde, a'mâ veya yatalak olan; yahut, çalışmaya gücü yetmiyecek kadar çok yaşlanan veyahut da, verecek bir şeyi kahmyacak kadar düşen kimsenin de, vermemiş bulunduğu  şahsî cizyesi,  üzerinden  sakıt olur.  Tatarhâniyye'de de böyledir.

Bir zimmî, senenin bir kısmında zengin, bir kısmında da fakir olur; ancak, senenin ekseriyetinde zengin bulunmuş olursa; bu şahıstan, o sene için, tam zengin cizyesi alınır.

Bunun aksinin olması halinde de, o şahıstan, fakir cizyesi ahnır.

Eğer, senenin yarısında zengin, diğer yarısında fakir olursa, bu durumdaki şahıstan da, orta halli kimselerden alman cizye kadar, cizye alınır. Tatarhâniyye'de de böyledir.

îmâm   cizye koymadan önce iyileşmiş bulunan hastaya, cizye konulur.
Ancak,   imâm    cizye  koyduktan  sonra  iyileşen   hastaya, cizye konmaz. [116]