Bu hayzın en az müddeti olan üç günden eksik olanı ve en çok müd­detinden fazlası veya nifâsm en çok müddeti olan kırk günden fazlasını; ya da hayz ve nifâs için belli âdetleri olan günün ekserisini aşan, yâni hayz için bilinen âdeti - ki on gündür - onu aşan veya nifâs için bilinen âdeti - ki kırk gündür - onu aşandır. Bunlar için âdet, meselâ hayzdan yedi gün iken, oniki gün kan görse, yedi günü. aşan o beş gün istihâza-dır. Şayet onun için âdet, nifâsda otuz gün iken elli gün kan görse, otuz günden sonra olan yirmi gün istihâzadır. Bu, âdet sahibi olan kadının hükmüdür.
Bundan sonra musannif, mübtedie [138] olan kadının hükmünü açıklamak isteyip şöyle dedi:
Müstehâza [139] olarak bulûğa eren kadının hayzları on günden fazla olsa veya belli âdeti olmayan kadının nifâsı kırk günden fazla olsa ya da hâmile olan kadın kan görse, bunların hepsi istihâzadır.
Zikredilen evvelki üç durumun sebebi şudur : Çünkü şeriat, hay-zın en fazla ve en az müddetini; nifâsın en fazla müddetini açıkla­yınca, bilindi ki, en azdan eksik olan ve en çokdan fazla olan, hayz ve nifâs olmaz. Şu halde, *>izzarûre istihâza olur. Dördüncü hâlin sebebi ise, onun hakkında vârid olan hadîslerdir. Bu da, kan gördük­leri günde namaz terk edilip gayrisinde kılmalarıdır. İmdi kan gör­dükleri günlerden fazla olanın istihâza olduğu ma'lûmdur. Beşinci ve altıncı hallerin sebebine gelince : Önce istihâza olduğu halde bâliğa olan kadının hayzı her ayda on gündür. On günden fazla olan istihâ­zadır. Onun temizliği yirmi gündür. Fakat, eğer kadın için nifâsda âdet [140] olmazsa onun nifâsı kırk gündür. Kırk günden fazlası isti-hâzadir. Yedinci halin sebebi ise, babın başında öğrendiğin şeydir. [141]