İki mest üzerine meshin farziyyeti ayrı ayrı her bir ayaktan elin üç parmaklan miktarıdır. Hattâ eğer bir ayağı üzerine iki parmak mik­tarı ve öbür ayağına beş parmak miktarı mesh etse, caiz olmaz. Eğer bir parmakla üç kere kullanılmamış su ile mesh etse, maksûd hâsıl ol­makla caiz olur. Fakat eğer suyu yenilemeden bir parmakla üç kere mesh etse caiz olmaz. Eğer mesh yerine üç parmak miktarı yağmur su­yu isabet etse caiz olur. Yine böylece, yağmur veya çığ ile ıslanmış otluk içinde yürümekle üç parmak miktarı su isabet etse veya mest'e vâcib ol­duğu kadar çığ isabet etse, caiz olur. Elin parmaklanyle demekten mak-sâd, ayak parmaklarından ayırdetmektir. Nitekim Kerhî (Rh.A.) : Mestler üzerine meshin sünneti, elin parmakları açılmış olduğu halde ayak parmaklarından inciğe doğru çekilmesidir, diye rivayet etmiştir. Bu ibare Meşâyihden nakledilmiştir. Tetebbu' (araştırma) bunu ispat­lar.

Binâenaleyh Sadr'uş-Şerîa' (Rh.A.) mn : Üç parmak miktarı üze­rine ziyâde olan ancak müsta'mel su ile olur, ona itibâr edilmez, demesi yersizdir. Bunun açıklaması şudur : Çünkü parmakları inciğine kadar çekmek sünnet olursa, sünnet de ancak temiz su ile hâsıl olur.

Fukahâ ittifak etmişlerdir ki: Şüphesiz müsta'mel su temizleyici değildir ve su uzuvda durduğu müddetçe kullanılmış olmaz. Şu halde zikredilen şey nasıl sahîh olur?

Ayak parmaklarının küçüklerinin üçü miktarı yırtık meshi mene-der. (mesh yapılmaz.) Ayak parmaklarına itibâra sebeb : Ayakda asıl olan, ayak parmaklan olmasıdır. Yâni ayaksız üç parmağın kesilme­siyle diyet vâcib olur. Çünkü ekser (çokluk) için kül (bütün) hükmü vardır. Üçü ise parmakların ekserisidir. Bir de ayağın üç parmak mik­tarı açılmış olması meshi meneder. Parmakların küçüklerine itibâr edil­mesi, ihtiyat içindir. Bu mesele, şayet mestin yırtığı, parmakların kar­şısında olmayan yerde ve ökçeden başka yerde olduğu surettedir. Fakat yırtık, parmakların mukabilinde olursa, muteber olan, yırtık karşısın­da olan parmakların görünmesinedir.' Çünkü her parmak, yerinde asıl­dır. Eğer yırtık, ökçe yerinde olursa, ökçenin çoğu görünmedikçe meshi menetmez. Topukdan yukarıda olan yırtık da meshi menetmez. Çünkü mestin topukdan yukarıda olanının giyilmesine itibâr yoktur. Parmak uçlarının görünmesi de esah kavide meshi menetmez. Ancak mânı olan, tamâmîyle üç parmak miktarının'görünmesidir. Büyük yırtığın, mes­hi menetmesi, açılmış olduğu halde, altı göründüğü vakittedir. Eğer derisi kaim olmakla altı görünmez lâkin ona parmak sokulduğunda gi­rerse, meshi menetmez. Eğer yürüdüğü halde görünüp ayağım bastığı halde açılmazsa, meshi meneder. Çünkü mest yürümek için giyilir.

Yırtıklar bir mestte toplanır, ikisinde toplanmaz. Yâni bir mestte inciği altında çok yırtıklar olsa, şöyle ki: Şayet o yırtıklar toplansa mezkûr miktar ondan görünürse, meshi meneder. Çünkü o toplanmış olan yırtık miktarı, yolculuğu meneder. Eğer o miktar yırtık iki mest­te toplansa meshi menetmez. Çünkü o miktar yırtık ile mest yolculu­ğundan alıkoymaz. Toplamada muteber olan yırtık, ona çuvaldız giren­dir. Bundan azı yok gibidir.

Ayrı ayrı yerlerde olan pislik, yırtığın aksinedir. Şöyle ki: O pislik her ne kadar, iki mestte veya iki libâsda veya bedende veya yerde veya zikredilen şeylerin hepsinde olsa, bir araya toplanır.

Avretin açılması da iki mestin yırtığının aksinedir. Nitekim kadı-n:n fercinden bir şey, sırtından bir şey, karnından bir şey, uyluğundan bir şey ve inciğinden bir şey açılmış olsa, bunlar toplandığı zaman na­mazın cevazını meneder. Özürlünün açılması konusu yakında gelecek­tir.

Özürlü olan kimse mestlerine vakit içinde mcsh eder. Vakit çıktık-dan sonra mesh caiz olmaz. İmâm Züfer (Rh.A.) bunu kabul etmemiş­tir.
Ancak, eğer mestlerini abdestle beraber giydiği vakitte özür kesi­lirse, vakit çıktıkdan sonra dahî mesh caiz olur. Hattâ Özrün kesilmiş olması abdest hâlinde bulunup mestlerini giydiği vakitte bulunmazsa veya aksine bulunursa veya iki durumda bulunmazsa, vakit çıktıkdan. sonra mesh caiz olmaz. [125]