2- SARHOŞUN TASARRUFLARI

Sarhoşun, bütün tasarrufatı geçerlidir.

Ancak, irtidâd, ve Âllahu Teâlâ'ya has hadleri ikrarı, geçerli değil­dir. Zehıyre'de de böyledir.

Şarab ve hurma veya yaş üzümden yapılan (nebiz ve benzerleri gibi) içikilerden içip sarhoş olan şahsın yaptığı talâk, itâk, borç, bir malı ikrar etmek, küçük kız ve oğlunu evlendirmek, borç almak, borç ver­mek, bağış yapmak, sadaka vermek gibi. bütün isleri, —kendisine ba­ğış yapılan veya sadaka verilen kabul edip alırsa —Âlimler, bu görüşü kabul etmişlerdir.

Fakiyh Ebû Bekir şöyle buyurmuştur:

Sarhoşun bütün tasarrufatı geçerlidir. Latife de etse geçerlidir. Alım ve satımına mani olunmaz. Talak, ıtak, borç ve aynı ikrar hîbe, tasad-duk, küçük kızını ve oğlunu nikahlaması gibi bütün tasarrupatı geçerlidir.

Fakat, irtidat etmesi, —bize göre —istihsânen sahih değildir. Kı-yâsen, bu da sahihdir. Çünkü küfr ve nefy de yoklukta gerekir; tahak-kukda icâbetmez. İşte bunun için, lisanında cereyan etse de ve hatâen küfür kelimesini söylese, kâfir olmaz.

Bu, sarhoşun hurma, yaş üzüm ve kuru üzümden yapılan şarapla sarhoş olması hâlinde böyledir.

Fakat baldan, meyvelerden tanelerden yapılan içkilerle sarhoş olursa; şte bu ihtilaflıdır. Ve bu ihtilâf, had tatbik edilip edilmemisindeki ihtiıf gibidir.

Bu içkilerden içip sarhoş olan da had cezasına uğrar ve tasarrufat yerlidir. Cezaya çarpar.

"Bu içkilerden içene had yapılmaz." diyenler; Fakıyh Ebû Cafer ve Şemsü'l-Eimme Seniha'dir.

Onlar: Bunun tasarrufatı geçerli değildir. Çünkü tasarrufun geçer­li olması ceza içindir." derler.

Had gerekmese bile —İmâmeyn'e göre, zecr edilir. (= ceza verilir.) Ve tasarrufatı geçerli sayılmaz.

Eğer bene veya süt sebebiyle aklı giderse, tasarrufatı geçerli olmaz.

Keza, tatlı bir içki içer, onu da fazla içer ve aklı gidip, karısını bo-şarsa; İmâm Muhammed (R.A.): Talâk vâki olmaz. (= karı boş olmaz.)" buyurmuştur.

Fetva da bunun üzerinedir.

Bunların tamamı, içki içen şahsın kasden içmesi hâlinde böyledir.

Eğer zoraki içirilir ve sonra da karısını boşarsa; âlimler burda ihti­laf eylediler.

Sahih olanı, karının boş olmaması ve had gerekmemesidir.

İmâm Muhammed (R.A.): "Karı boş olur." demişse de sahih olan ön­cekidir. Fetâvâji Kâdîhân'da da böyledir.

Talâk'a vekil tayin edilen kimse sarhoş olur ve kadını boşarsa; Şeddad: "Bu durumda talâk vâki olmaz." demiştir.

Sahih olan ise, vâki olur. Zabîriyye'de de böyledir.
Bene ve remke südünden sarhoş olmak, bi'1-icma haramdır. Cevâhirü'l-Amatî'de de böyledir.

Şarap, sıraya katılır ve birisi de onu içer; sarhoş da olmazsa; eğer şarap fazla ise, had yapılır ve eğer şıra fazla ise had yapılmaz. Mebsât'ta da böyledir.

Şıra, pişip, üçte ikisi gittikten sonra, ondan bir şey yanılır ve bu şey hali değişmeden yapılırsa; onda bir beis yoktur. Eğer hâli değiştik­ten sonra yapılırsa, onda hayır yoktur. Çünkü o, şiddetle kaynamakla haramlaşmıştır. Haram olan şeyden de helâl bir içecek yapmak helâl ol­maz. O, şaraptan yapılmış gibi olur. Fakat, şiddetle kaynamadan önce yapılırsa, işte o helâldir. Mebsât'ta da böyledir.

Vesak(= Üzümün, suyu çıkartıldıktan sonra kalan tortu şiddetle kaynar da, köpüğünü atarsa bununhükmünde ihtilaf olundu:

Bazıları: "Şarap menzilindedir." dediler; ba'zılarıda: "Kuru üzüm şırası gibidir."dediler. Serahsfnin Mnfcıytı'nde de böyledir.

Şarap küpü, Fırat gibi bir büyük nehre bırakılsa veya ondan kü­çük bir nehre dökülse; alt tarafta da bir adam abdest alıyor veya o su­dan içiyor olursa; biî suda şarabın tadı, kokusu, rengi belirli değilse, içmek de ve abdesî almak da mubahtır. Ve eğer bunlardan birisi bulu­nursa, mübâh olmaz. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.

İmâm Ebû Yûsaf (R.A.)'dan soruldu:

—Yaş üzüm tanelen nebizin içine düşse ne olur? İmâm şöyle buyurdu:

—Eğer o taneler, nebizin içinde kaynarsa; o nebiz içilmez. Şayet kaynamaz ise içmekte bir beis yoktur. Serahsî'nin Muhıytı'de de böyledir.

İçinde su bulunan bir kadehe veya duran bir suya şarap dökü-Itirse; o suyu içmek helâl olmaz. Çünkü az suyun içine necis düşmüştür ve onu pis eylemiştir.

Eğer, onu, bir, kimse içerse ve onun tadı, kokusu, rengide belli de­ğilse, ona had yapılmaz.

Eğer bunlardan birisi varsa, had uyouîanır.Fetâvâyi Kâdihân'da da böyledir.

Hâkim, Müniekâ da şöyle buyurmuştur:

Şarap, sirke küpüne dökülse onda hayır olmaz.

Bundan sonra, Hâkim, Münteka'da:—Sirke küpünün içine fazla mik­tarda meride dökülse, onu yemekte bir beis yoktur.' demiştir.

Keza, bir küp sirkeye, bir rıtıl şarap dökülse, onu —yemekte bir beis yoktur. İtibar çok olanadır.

Bu iki mes'ele İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'tan nakledilmiştir.

Bir kaba şarap dökülürse, o kap pis olur. Her ne kadar şarap o kapdan çıkarılsa da kap temiz olmaz. O kap, üç defa yıkanırsa temiz olur. Eğer kab eski ise bu böyledir.

Kab taze olur ve içine şarap dökülürsü; bunda ihtilaf vardır: İmâm Ebâ Yûsuf (R.A.): "Üç defa yıkanır. Her yıkanmasında ku­rutulur. O takdirde temiz olur." buyurmuştur.

 (R.A.)'de: "Ebediyyen temiz olmaz." buyurmuştur.

Bazı âlimle?: taft» E M Ytarf (R.A.)'nın kavli üzerine, her defa­sında kurutulmaz. Fakat, yıkadıktan sonra, içine su doldurulur. O su çıkarılınca rengi değişirse, bu kap temiz olmaz. Ne zamanki, su saf! olarak çıkarsa, Ute o zaman, kap temizlenmiş olur.

Fetva da buna göredir.

Eğer, kap yıkanmaz; içinde şarap kalır; o da sirke olursa; bu huşu-su İmam SıkMUMd (R.A.) d-Ari'da zikreylemedi.

EM Nmt cft-Meirevî Hfcktaı'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:

Bu kap, sirke olan yerin hizasına kadar temizdir. Fakat ondan yu­karısı necistir.

Yukarısı da sirke ile yıkanırsa tamamı temiz olur.

Eğer böyle yapmaz da içine şıra dökülür ve doldurulursa; o şıra pis olur ve içilmesi helâl olmaz. Çünkü onun aslı şaraptır.

Ftkıyh Eba Cifer şöyle demiştir: Kabın içinde olan şarap, sirke olun­ca kabın tamamı temiz olur. Başka bir şeye ihtiyaç olmaz. O tekellüf (= zorluk) olur.

Ftfaffc EM't-Uys'de bunu kabul eylemiştir.

SMbv'f-Şekid'de bu görüşü ihtiyar eylemiştir. Fetva da buna göredir.

Kendisinden şarap yapılan şırayı satmakta bir sakınca yoktur. Bu, tafta EM Haaffe (R.A.)'ye göre böyledir.

tmftneyn'e göre ise bu mekruhtur.

İata Ebi Hanlfe (R.A.)'ye göre zimmîye satması mekruh değildir." denilmiştir.

Müslümana ise satamaz.

Fakat bir müslüman onu satın alırsa, bedeli mekruh olur. Kendi­sinden şarap yapılan şırayı satmak mekruhtur. Şarap yapacak olan kim­seye şıra satmak mekruhtur.

Bir adam, müşterinin ( = satın alan şahsın) onun yaş üzümünü şa­rap yapacağını bilse bile, ona üzüm bağını satmasında bir beis yoktur.

Maksadı bağın parasını almaksa, bu böyledir.

Maksadı şarap yapılmasını istemekse, ona satması mekruhtur.

Bir kimse şarap elde etmek niyetiyle bağ dikerse, bu mekruh olur. Üzüm, elde etmek niyetiyle dikerse mekruh değildir.

En efdâli, şırayı şarap yapacak olan kimseyi satmamaktır. Fetlval-yi Kftdhls'da da böyledir.
En doğrusunu, bilen ancak Allahu Teâlâ'dır. [7]
[1] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/277-278.
[2] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/278.
[3] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/279-282.
[4] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/282-283.
[5] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/283-285.
[6] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/286-289.
[7] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/290-294.

Anasayfaya dön Kapak Sayfası
Sadakat.Net © İslami web hizmetleri

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..