Bir kimse: "Ne olurdu, ramazan orucu, farz olmasaydı." dese; âlimler, bu kimsenin kâfir olup olmayacağı hususunda, ihtilaf ettiler.
Doğru ve isabetli olan, Şeyhu'1-İmâm Ebû Bekir Muhammed bin Fadl'dan naklolunan şu kavildir: "Durum, bu şahsın niyyetine göredir. Bu kimse, şayet, "hakkını edâ etmek mümkün olmaz" niyyeti ile söylemişse; kâfir olmaz.

Bir kimse, ramazan ayı gelirken: "Ağır ay geldi." dese; kâfir olur. Bir kimse, recep ayı girerken: "Ukûbâta düştük." der ve bu sözü; faziletli ayları hor ve hakir görerek söylerse, kâfir olur.

Fakat,  sadece,  kendi nefsinin yorgunluğu sebebiyle söylemişse, kâfir olmaz.

Birinci mes'elede, uygun olan, böyle cevap vermektir.

Bir kimse: "Ramazan ayı, sür'atle hücum ediyor." dese; "bu kü­fürdür." denilmiştir.

Hâkim Abdurrahman: "—Böyle söyleyen kimse— kâfir olmaz." demiştir.

Bir kimse: "Bu kaçıncı ramazan, ben usandım." dese; kâfir olur. Bir kimse: "Bu ibâdetleri, Allahu Teâlâ, bize azap kılmıştır." demiş

olsa; eğer te'vil edebilirse; kâfir olmaz.

Keza: "Allahu Teâlâ, bu ibâdetleri, bizim üzerimize farz kılma-saydı; hakkımızda, daha hayırlı olurdu." diyen kimse, bunu te'vil ede­bilirse; kâfir olmaz. Muhıyt'te de böyledir.

Bir kimse:

"Namaz, benim için, iyi olmadı." veya, "Helâl, benim için, iyi olmadı." veya,

"Ne için namaz kıldımsa, o, benim için olmadı; karım olmadı; çocuğum olmadı.'* dese; veya, "Namazı rafa koydum." dese;
bunların, herbirini söylemekle kâfir olur. Hızânetü'l-MüftSn'de de böyledir. [142]