Bir kimse, haramı helal itikad ederse veya helali haram itikad ederse, kafir olur.

Ancak, eşyanın revaç buluşu veya cahilane hükmettiği için, bir kimse, bir harama: "Bu helâldir." demiş olsa, bu küfür olmaz.
Haram, haram Haynihî[144] olduğu zaman, onu helâl itikad etmek küfürdür.
Fakat, haram, haram H gayrihî[145] olursa; —onu helâl itikad etmek— küfür olmaz.

Haram olduğu, kat'î bir delille sabit olan, helâl itikad etmek, gerçekten küfürdür.

Fakat, bir şeyin haramlığı, tek haramla olursa; bunu helâl itikad eden kâfir olmaz. Hulasa'da da böyledir.

Bir kimseye: "Sana bir helâl mi daha sevgili'yoksa iki haram mı? denilince, o: "Hangisi bana çabuk gelirse; o daha sevgilidir." karşılığını verirse; onun küfründen korkulur.

Keza, bir kimse: "Bana mal lâzım; ister, helâl olsun; isterse, haram olsun; müsavidir." veya "Haramı bulduğum müddetçe; helâlin etrafında dolanmam." dese, kâfir olmaz.

Bir kimse, haram maldan, bir fakire sadaka verse; ve bundan sevap beklese; kâfir olur.

Eğer, fakır, o malın haram olduğunu bildiği halde, o şahsa, duâ eder; verence: "âmin" derse; bu durumda, ikisi de kâfir olurlar.

Kendisine: "Helâl ye!" denilen bir kimse: "Haram, bana daha sevgilidir." karşılığını verse; kâfir olur.

Bu kimse, kendisine "helal ye!" diyen şahsa: "Haydi, bana bu dünyada, bir tane helâl yiyen getir; ben, ona secde edeceğim." demiş olsa; kâfir olur.

Bir kimseye: "Helâl ye!" denilince; o şahıs: "Haram, bana, daha iyi geliyor. *' dese; kâfir olur. Muhıyt'te de böyledir.

Bir fasıkın oğlu içki içse; onun akrabaları da. gelip, üzerine dirhemler saçsalar; kâfir olurlar.

Bunlar,  dirhemleri saçmasalar;  fakat:  "Sana mübarek olsun." deseler kâfir olurlar.

Keza: "İçkinin haramlığı, Kur'ân'da sabit değildir." deseler; kâfir olurlar.

Bir kimse, —içkiye—: "Kahrolsun." demekle beraber içki içse ve kendisine: "Hem, kahrolsun diyorsun; hem de içki içiyorsun." denince de: "İnsan, anasının sütü olmadan olur mu?" dese; kafir olmaz. Çünkü, bu istifham (= soru) dır. Veya, içki ile süt arasında sevgide müsavattır. (Yani, ikisini de aynı ölçüde sevmektir.

İmâm Serahsî'nin Kitâbii'l-Hayz'ında şöyle denilmiştir: "Hayız bir kadına, cima' yapmayı helâl sayan kimse, kâfir olur." denilmiştir.

Keza, karısına, livata yapmayı, helâl sayan kimse de kâfir olur.

Nevâdir'da İmâm Muhammed (R.A.)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:

"Bu iki nıes'elede, bu şahıs kâfir olmaz." Sahih olan da, budur.
İçki içen bir kimse; "Ferah, bizim ferahımızla, ferahlananmdır. Haybet de (= ümitsizlik ve noksanlık), bizim ferahımızla, ferahlan-mayamndır." demiş olsa; bu söz, küfürdür. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir. [146]