Köleliğin Îsbatı Da'vâsını Def' Eden Da'vânın Tescili
Da'vânın def edilip, da'vâhnın hür olduğunu tesbit için, hâkim, da'valı ile da'vacıyı ve bulundukları yerden adaletleri tesbit edilmiş müslüman şahitleri, Buhara'da mahkeme huzuruna getirtip, tek tek hepsini dinler ve netice olarak: "Buhara mahkemesinde, hükmüm şudur: "Kendisine karşı hükmedilenin eli, kendisi için hükmedilenden çekilecek. Onun hür olduğu tahakkuk eylemiştir. Ben, ondan, iddiacıya itaat etme mecburiyetim kaldırdım.
Kendisine karşı yâni aleyhine hükmedilen zat, Şayet, akidle satın alıp parasını nakden vermiş ise o adamı, köle diye satan şahsa müracaat ederek, verdiği parayı geri alacaktır." der ve tescil tamam olur,
Âlimlerimiz şöyle buyurmuşlardır:
Bir kimsenin, hür olduğunu isbat etmesi gerektiği her yerde, beyyi-nenin ikâme etmesi icâbeder.
Bundan sonra, def-i da'vâ yoluyla, kölenin hürriyeti tesbit edilir.
2) Da'vâcı tarafından, azad edildiğini söyleyen zatın durumu şöyle kaydedilir:
Da'vâlı ve da'vâcı huzura gelirler. Da'vâlı, da'vânın kalkmasını, hürriyetinin tanınmasını ister. Eğer, onu azad eden zat, onu tasarrufunun caiz olduğu bir zamanda azâd eylemişse, bu azâd ediş bütün yönleriyle sahih, caiz ve geçerlidir. Artık bu durumda, da'vâlı azad edilmesi sebebiyle, hürriyetine kavuşmuştur. Diğerinin, artık, ondan, kölelik hükümlerine uyup, kendisine itaat etmesini isteme hakkı ibtal edilmiş ve kayıt kapatılmıştır.
3) Başkası tarafından azad edilen da'vâhnın, azadının yazılış şekli de şöyledir:
Da'vâlı da, da'vacı da huzura gelirler. Da'vâlı da'vânın kalktığını; daha önce, kendisinin filan oğlu filana mahsus köle olduğunu; ancak, onun kendisini hâlis malından ve mülküyetinden bedelsiz, meccânen Allah'ın rızasını talep ederek; şiddetli ve elîm azabından korkarak, sağlığında, aklı başında olduğu hâlde, her türlü tasarrufu geçerli iken, kendisini azâd eylediğini ve bu yüzden azâd sebebiyle hürriyetine kavuştuğunu söyler. Ve böylece tescil edilir. [52]
Kendisine karşı yâni aleyhine hükmedilen zat, Şayet, akidle satın alıp parasını nakden vermiş ise o adamı, köle diye satan şahsa müracaat ederek, verdiği parayı geri alacaktır." der ve tescil tamam olur,
Âlimlerimiz şöyle buyurmuşlardır:
Bir kimsenin, hür olduğunu isbat etmesi gerektiği her yerde, beyyi-nenin ikâme etmesi icâbeder.
Bundan sonra, def-i da'vâ yoluyla, kölenin hürriyeti tesbit edilir.
2) Da'vâcı tarafından, azad edildiğini söyleyen zatın durumu şöyle kaydedilir:
Da'vâlı ve da'vâcı huzura gelirler. Da'vâlı, da'vânın kalkmasını, hürriyetinin tanınmasını ister. Eğer, onu azad eden zat, onu tasarrufunun caiz olduğu bir zamanda azâd eylemişse, bu azâd ediş bütün yönleriyle sahih, caiz ve geçerlidir. Artık bu durumda, da'vâlı azad edilmesi sebebiyle, hürriyetine kavuşmuştur. Diğerinin, artık, ondan, kölelik hükümlerine uyup, kendisine itaat etmesini isteme hakkı ibtal edilmiş ve kayıt kapatılmıştır.
3) Başkası tarafından azad edilen da'vâhnın, azadının yazılış şekli de şöyledir:
Da'vâlı da, da'vacı da huzura gelirler. Da'vâlı da'vânın kalktığını; daha önce, kendisinin filan oğlu filana mahsus köle olduğunu; ancak, onun kendisini hâlis malından ve mülküyetinden bedelsiz, meccânen Allah'ın rızasını talep ederek; şiddetli ve elîm azabından korkarak, sağlığında, aklı başında olduğu hâlde, her türlü tasarrufu geçerli iken, kendisini azâd eylediğini ve bu yüzden azâd sebebiyle hürriyetine kavuştuğunu söyler. Ve böylece tescil edilir. [52]
Konular
- Yanında Küçük Bir Çocuk Bulunan Bir Erkeğin, Bir Kadına Karşı: "Bu Çocuk, Bu Kadındandır."
- Buluğa Ermiş Bir Şahsın, "Diğer Bir Kimsenin Kendi Oğlu Olduğu" Hakkındaki Da'vâsında Kayd
- 18- AZÂD EDİLEN BÎR KÖLENİN VELÂSI DA'VÂSINDA KAYDEDİLMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Azâd Edilen Kölenin Velâsı Da'vâsının Definde Kayda Geçirilmesi Gereken Şeyler
- 19- USÛBETİN (= BABA TARAFINDAN AKRABALIĞIN) ÎSBATI DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN ŞEVLER
- Usübet'in İsbatı Da'vâsının Tescili
- 20- BİR KİMSENİN, ASLEN HÜR OLDUĞU HAKKINDAKİ DA'VÂDA TUTULMASI GEREKEN KAYIT
- Bîr Kimsenin Aslen Hür Olduğu Davasının Tescili
- 21- ELİNDE KÖLE BULUNAN ŞAHSIN, ONU AZÂDETTİĞİ HUSUSUNDAKİ DA'VÂDA KAYIT
- Elinde Köle Bulunan Şahsın, Onu Azâd Ettiği Hususundaki Da'vânın Tescili
- 22- KÖLESİ YANINDA BULUNAN BİR KİMSENİN BU KÖLESİNİN, BAŞKASI TARAFINDAN AZÂD EDİLMESİ DA'VÂSININ KA
- Bir Kimsenin Kölesinin Başkası Tarafından Azâd Edilmesi Da'vâsının Tescili
- 23- KÖLELİĞİN İSBATI DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLECEK ŞEYLER
- Köleliğin İsbatı Da'vâsının Tescili
- Köleliğin İsbatı Da'vâsının Def'î İle İlgili Da'vâda Kayıt
- Köleliğin Îsbatı Da'vâsını Def' Eden Da'vânın Tescili
- Köleliği İsbat Da'vâsını Def Eden Da'vânın Tescili
- 24- ÜMM-Ü VELED VE MÜDEBBERLİĞİN İSBATI DA'VÂLARINDA KAYIT
- Tedbîr (= Müdebber Kılma) Da'vâsında Kayıt
- Tedbir Da'vâsının Tescili
- Gaibin Azadını İsbat Da'vâsının Tescili
- 25- KAZF HADDİNİN İSBATI DA'VÂSINDA KAYIT
- 26- SİRKAT (= HIRSIZLIK) DA'VÂSINDA TUTULMASI GEREKEN KAYIT
- 27- İNAN ORTAKLIĞI DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKLİ ŞEYLER
- İnan Ortaklığı Da'vâsının Reddi İle İlgili Da'vânın Kaydı
- 28- VAKFİYENİN ÎSBATI DA'VÂSINDA KAYDA GEÇİRİLMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Vakfiyenin İsbâtı Da'vâsının Tescili
- 29- HUDUTLU BÎR MÜLKÜN tSBATT DA'VÂSINDA KAYDA GEÇMESİ GEREKEN ŞEYLER
- Hudutlu Mülk Da'vâsının Tescili
- Hudutlu Mülk Da'vâsının Defi Da'vâsının Kaydı