Bâğîler İmâma (Devlet Reisi) itâattan çıkan Müslüman bir toplu­luktur. [40] Devlet Reisi bunları itâata dönnıeleri için da'vet eder ve şüphelerini giderir.

Eğer bunlar bir yer edinip o yere topl antlı la rsa, Önce bizim onlara savaş açmamız helâl olur. İmâm ŞâÜî (Rh.A.) bunu kabul etmemiştir. Çünkü Müslümamn öldürülmesi ibtidâen caiz değildir.

Bizim delilimiz şudur: Hüküm delile dayanır ve o delil onların askerlenip toplanmalarıdır. Eğer İmâm (Devlet Reisi) onların başlama­sını, sabredip beklerse, çok defa onların kötülüklerini savmak müm­kün olmaz. Yaralanmış olanları Öldürülür. İmâm Şafiî (Rh.A.) bunu da kabul etmemiştir. Eğer onların kalabalık toplulukları varsa kaçan­larım tâkib eder. İmâm Şafiî (Rh.A.) bunu da benimsememiştir. Eğer toplulukları yoksa, zikrettiğimiz şeyleri yapmaz. Çünkü öldürmenin ca­iz olması onlardan korkulduğu içindir. Bu takdirde, kalabalık olma­dığı için korku olmaz. Şu halde .âsiyi - Müslüman olduğu için - korku olmayınca öldürmek de caiz olmaz. Zürriyetleri de esîr edilmez. Tövbe edinceye kadar mallan hapsedilir. Çünkü İslâm nefsi ve malı ma'sûm kılar. Haps ise onların kötülüğünü savmak içindir. İmâm (Devlet Rei­si) onların silâhlarım ve binek hayvanlarım ihtiyâç duyulunca kulla­nır. Çünkü İmâmın (Devlet Reisi) ihtiyâç duyulunca âdilin malını kul­lanması caizdir. Âsînin malını kullanması ise daha evlâdır.

Âsî kendisi gibi bîr âsîyi öldürmekle, üzerlerine gâlib gelindikde bir şey lâzım gelmez. Çünkü imâmın velayeti onlardan kesilmiştir.

Âsîler bir şehre gâlib gelip zaptetseler, o şehir halkından bir kim­se kendi gibi şehir halkından bir kimseyi kasden Öldürse, ehl-i adi o şeh­re gâlib olduklarında, âsîler o gâlib oldukları şehirde hükümlerini İcra edemedikleri zaman, katil kendi gibisini öldürmek sebebiyle öldürülür.

Çünkü bu takdirde imâmın (Devlet Reisinin) velayeti o şehirden ke­silmiş değildir. Şu halde ahkâmını icra edip o katili kısâsen öldürür. Fakat âsîler o şehirde hükümlerini uygularlarsa öldürülmez.

Bir âdil bir âsîyi veya bir âsî bir âdili Öldürse o âdil veya âsî öldür­menin haklılığını iddia ederek yâni katil: «Ben maktulü hak üzere öldürdüm ve ben şimdi haklıyım».diye iddia etse, katil gerek âdil olsun ve gerek âsî olsun hakkıyyet iddiâsıyle maktule vâris olur.

Birincisine gelince, yani âdil âsîyi öldürüp ve mahm telef etse, âdil o İtlaf ile günahkâr olmaz ve ödemez. Çünkü muharebe, ismeti (doku­nulmazlığı) ortadan kaldırır.
Biz âsîler ile savaşa Allah Teâlâ' (C.C.) nın ; «Âsî olanla savaşın...» [41] âyet-i kerîmesi İle emrolunduk. Şu halde onların öldürülmesi, ehl-i harbin öl­dürülmesi gibi bihakkındır. Öyleyse mirâsdan mahrum olmak gerek­mez. Nitekim bir kimse, murisi üzerine kısas lâzım gelmekle onu öldür-dük4e taahrûm olmadığı gibi. Çünkü mirâsdan mahrum olmak ya­saklanmış katlin cezasıdır. Mubah olan öldürmek ile mirâsdan uzak olmaz.
İkincisine, yani âsînin âdili öldürmesinde vâris olmasına gelince âsi âdili öldürse bize göre günahkâr olur ve bir şey Ödemez. Ehl-1 harbin te'vîli gibi kuvvet (asker) eklendiği vakit, tâsid te'vÜ ödemenin defi hakkında sahih menzilesine indirilir. Fâsid te'vil ile Öde­mek (kefalet) vâcib olmayınca, mirâsdan mahrum olmak da vâcib ol­maz ve miras karabet ile hak edilir.

Âsi» öldürmenin bâtıl olduğunu ikrar ederek âdili öldürse, vâris olamaz. Çünkü âsî, öldürmenin haksız olduğunu İkrar edince, diyeti ödemesi vâcib olur ve mirâsdan mahrum olması da gerekir.

Ehli fitneye silâh satmak mekruhtur. Çünkü ma'siyete yardım et­mektir. Eğer silâhı alanın onlardan olduğunu bilmezse mekruh değil­dir. Çünkü asıl olan» silâhın satılmasında kerahet olmamasıdır. Bu hükmü değiştirecek bir §ey de yoktur.

Mecmau'i-Fetâvâ'da denmiştir ki: Ebû Hanîfe' (Rh.A.) ye göre:
Şayet insanlar Müslümanlardan bir imâmın (Devlet Reisinin) emrin­de toplansalar; hem kendileri ve hem yollar emîn olsa; diğer bazı Müslümanlar o cemaatin imamına isyan etseler, Müslümanlar için uy­gun olan, yardıma güçleri yettiği takdirde imâma yardım etmeleridir. Eğer yardım edemezlerse, bu durumda her Müslümanm üzerine vâ­cib olan, fitneden uzak durup kendi evinde oturmaşıdır. [42]