137. Mes’ele Altı yaşındaki Hind-i yetime, Zeydin menkûhası olup, Zeyd "nafakasın ben veririm, malından nafaka takdir olun­masın" dedikte, Hind anası, yevmî iki akça takdir ettirip, malın­dan almağa kadire olur mu?

Elcevap: Zeyd verir ise olmaz. [156]
138. Mes’ele Zeydin menkûhası Hind-i bakire, daha ana evinde iken Zeydin üzerine nafaka takdîr ettirse, ba'dehu ecr-i misil üzre takdir olunan nafakayı Zeydden almağa kadire olur mu?

Elcevap: Evinde kalıp Zeydin yanına varmaması, Zeydin ih­mâli için olup, Hind tarafından olmayıp, hâkim istidâne emr etti ise dahi olur. [157]
139. Mes’ele Zeyd zevcesi Hind ile, Hindin anası Zeynebin evin­de bile olurlarken, Zeyd Zeyneb ile zindegâne edemeyip çekişseler, Zeyd Hindi evinden çıkarıp, mahalle aşırı kendi mülk evine alıp gitmeğe kadir olur mu?

Elcevap: Olur. [158]
140. Mes’ele Zeyd, mülk cariyesi Hind bey' eylemek istedikte, zevcesi Hatice "elimde sagîrim var, ben tenhâ evin cümle hizmetin edâ etmeğe kadir değilim" deyu cariyeyi sattırmamağa kadire olur mu?

Elcevap: Olmaz, amma hizmet etmemeğe kadire olur. [159]
141. Mes’ele Zeyd câriyesiyle cem olup, avreti havfmdan sabah abdest alıp, namaza öykünse, rükû'un ve sücûdun sahih eyle-mese, Zeyde ne lâzım olur?

Elcevap: Tevbe ve istiğfar lâzım olur. [160]
142. Mes’ele Zeyd, zevcesi Hind ile sakin oldukları şehirden Hin­din rızâsı yok iken, Zeyd Hindi ahar şehre alıp gitmeğe kadir olur mu?

Elcevap: Hilaf vardır, eğer Zeyd sâlih kimse ise, Hindi diyâr-ı gurbete iledip bî-huzûr eylemek ihtimâli yok ise, hâkim izin verir ise olur ve illâ olmaz [161]
143. Mes’ele Zeyd zevcesi Hindi, Galatadan mülk evinden, hazret-i Ebi Eyyûb Ensârîye alıp gitmek istedikte, nafaka vermeme­ğe şer'an kadir olur mu?

Elcevap: Eğerçi kadir olur, amma bahane ile ta'cîz etmek meşru' değildir, bir tarîk ile irzâ etmek lâzımdır. [162]
144. Mes’ele Zeyd zevcesi Hinde envâ'-i îzâ edip kâdînin malûmu olsa, Zeydden tefrika kadir olur mu?

Elcevap: Ezadan ne tarîk ile mümkin ise men' eylemeğe ka­dirdir. [163]
145. Mes’ele Zeyde cebr ile "eğer zevcen Hindi bir dahi döğersen, sancak subaşına bin akça nezrin olsun mu" deyip "ol­sun" dese, ba'dehu döğse bin akçayı vermek lâzım olur mu?

Elcevap: Kefâret-i yemin ile halâs olur. [164]

Mes’ele Se'âdetlû sultânım "ehl-i 'urfe nezir lağvdir" deyu buyurulmuş idi.

Elcevap: Avretin döğmeğe izin verilmiş olmasın. [165]
146. Mes’ele Zeyd Hinde "göçüp ev ile validen yanına varırsan, üç talak boş ol" dedikte, mezbur şartı "unutma" deyu bir kâğıda yazıp, evinin duvarına yapıştırdıktan sonra, ba'de zamanın hacca gider oldukta, Hind-i mezbûreyi hamama ve düğüne varmaktan ve nâ-mahreme görünmekten men' edip, tenbîhan, "unutma" deyu bunları dahi mezbur kâğıda yazıp gittikte, Hind Zeydin kendini men'en yazdığı nesneleri işlemekle, Zeyd "mezburları şart et­medim" deyu yemin, ederken, şer'an Hinde talâk vâki' olur mu?

Elcevap: Olmaz, şart ettiği sabit olmayıcak. [166]
147. Mes’ele Zeyd hacca gider oldukta, zevcesi Hinde "eğer ben gelince, hamama, düğüne varırsan ve nâmahreme görünürsen üç talâk benden boş ol" dese ve zikr olunan şürûtu bir kağıda yazıp evi­nin duvarına yapıştırıp gitse, Zeyd hacda iken Hind şürût-i mezkûreyi işlese, talâk-i mezkûr vâki' olur mu?

Elcevap: Olur. [167]

Bu Surette: Şürût-i mezkûreyi kâğıda yazıp yapıştırdığın ikrar edip, kavlen dediğin inkâr eyleyip, yalnız Amr kavlen dediğine şehâdet eylese Hind Zeydden tefrik olunur mu?

Elcevap: Telâffuz etmeden yazdığına bir sebeb-i şer'î beyân etmeyicek, inkârına i'tîbar yoktur. Eğer "Hindi tahvîf için ettim" der ise, zahirdir ki "yazılana muhalefet edersen boş olursun" de­miştir. Tefrik olunur. [168]
148. Mes’ele Hind zevci Zeydden izinsiz, babası evine vardığı için, Zeyd Hindi darb eylese ne lâzım olur?

Elcevap: Çok nesne lâzım olmaz. [169]
149. Mes’ele Zeyd, zevcesi Hindi döğüp evinden koğsa, Hind-i mezbûre anası evine varsa, Zeyd üzerine nafaka takdir ettirme­ğe kadire olur mu?

Elcevap: Olmaz, eğer Zeyd taleb edip gelmezse. Amma Hind Zeydin evine gelmek isteyip, Zeyd razı değil ise, hâkim takdîr-i nafakaya kadirdir. [170]
150. Mes’ele Hind zevci Zeyde "yine gelirim" deyu kardeşlerin görmeğe izin alıp, nice zaman gelmeyip, kardeşleri katında sakin olup, Zeydden bu kadar zamanın nafakasın almağa kadire olur mu?

Elcevap: "Gel" deyip gelmedi ise nafaka lâzım olmaz, ve illâ otuz günden ziyade oturdu ise yine sakıt olur. [171]
151. Mes’ele Zeyd, zevcesi Hindi yevmî yirmişer akça nafaka tak­dir edip, ol diyardan beş yıl sefer edip, gâh yılda gâh iki yılda bin veya iki bin akça gönderse, Zeyd zikr olunan nafakaya kudreti yeter kimse olsa, Hind takdir olunan nafakanın bakîsin dahi al­mağa şer'an kadire olur mu?

Elcevap: Madem ki hayatta olalar ve nikâh kâim ola, kadire olur. Zeyd fevt olsa ya talâk verse, istidâne emr olunduysa yine kadire olur. [172]
152. Mes’ele Zeyd-i gaibin mevti haberi gelmeden, zevci Hind âhara varmağa kadire olur mu?

Elcevap: Olmaz. [173]

Bu Surette: Hind Amra varıp, Amrın Hindden veledi olsa, veled-i zina olur mu?

Elcevap: Olmaz, Zeyd gelir ise dahi nesebi Amrdan sabittir. Anasını Zeyd alır. Sübût-i neseb sıhhat-i nikâha mevkuf değildir. [174]
153. Mes’ele Karye ehlinden maslahatın kendi görüp, pınar­dan su getiren Hind, muhaddere olur mu?

Elcevap: Olmaz. [175]
154. Mes’ele Hamama ve kuraya giden Hind, muhaddere olur mu?

Elcevap: Olur, ırz ü vakarla ve hadem ü haşem ile giderse. [176]
155. Mes’ele Hamama ve düğüne ve ahar mahalleye seyrâna va­ran Hind, muhaddere olur mu?

Elcevap: Olur, eğer haşmetle varır ise. [177]
156. Mes’ele Babası 'utekâsına ve evlâd-i 'utekâ ve hemşireleri zevcine görünen Hind, muhaddere olur mu?

Elcevap: Muhadderelikte mu'teber olan, hudûd-i şerîat-i şerifeyi ri'âyet değildir. Onuncun kâfirelerde dahi muhaddere bu­lunur. Ele görünüp mesâlihine bizzat mübaşeret eder değil ise, mukadderedir. [178]
157. Mes’ele Zeydin Hind-i muhaddere ile husûmeti olup, Hindin zevci, Hindi mecüs-i kâdîye ihzara mâni' olup, "ben vekil olma­zım ve ahar kimse tevkil etmeğe razı değilim" demeğe şer'an ka­dir olur mu?

Elcevap: Hind muhaddere ise vekil nasb etmemeğe kadir ol­maz. Zira hukuk zayi' olmak caiz değildir. Bi-nefsihâ gelmese, ehl-i şer' vekil nasb etmek ile emr edip, bir kimseyi vekil ettireler. [179]
158. Mes’ele Hindin zevci, Hindin taşra çıkdığm istemeyip, Hin­din validesi olup, validesini görmek istese, validesi Hindin evine varmağa razı olmasa, şer'an Hinde validesin görmeğe, ne zaman­da bir kere görmeğe izin verilir?

Elcevap: Hindin atası anası, cum'adan cum'aya gelip kızların ziyaret için görüp yine gitmeğe icâzet-i şer'iye vardır. [180]
159. Mes’ele Zeyd, zevcesi Hindin valideynin, cum'adan cum'aya gelip Hindi ziyaret eylemekten men'e kadir olur mu?

Elcevap: Olmaz. [181]
160. Mes’ele Avretler, yüzüne üstüpeç ve kızılca gibiden sürmek helâl midir?

Elcevap: Ziyneti eri için ederse haram değildir. Ahmed [182]
161. Mes’ele Zeyd, zevcesi Hinde "cariye bahasından sende şu kadar akçam vardır ver" dedikte, Hind Zeyde "sana deynim yoktur. Gel meclis-i şer'a varalım, bende akçan var ise al" dese, Zeyd "ben meclis-i şer'a varmazım" dese, Hind boş olur mu?

Elcevap: Muradı mudeğilim dernek ise hâindir, "hak­tan geçerim, varmazım" demek ise değildir. [183]
162. Mes’ele Zeydin zevci Hinde olan deyni için, Hind Zeydi habsetmek diledikte, Zeyd dahi "sen beni habs ettirmekten muradın, hılâf-i şer' işe sâlik olmaktır. Bu takdirce seni dahi avretler zin­danına habs etsinler, nafakanı vereyim" demeğe kadir olur mu?

Elcevap: Hıfz eder kimsesi olmayıcak, re'y-i hâkimle, kendi ile, bir müstakil mahhes var ise habs ettirmeğe kadirdir. [184]
163. Mes’ele Hindin zevci Zeyd, Hindi hacca alı gitmek razı ol­mayınca, Hind anasının kardeşi oğlu ile hacca gideyim dese git­meğe kadire olur mu?

Elcevap: Mahrem olmayınca olmaz, mahrem olucak Zeydin icazetine hacet yoktur. [185]
164. Mes’ele İki avretli olan Zeydin zevceleri, bir evde sakine ol­maktan imtina' eyleseler, her birine müstakil ev lâzım olur mu?

Elcevap: Lâzımdır, avluları dahi ayrı olmak lâzımdır. [186]
165. Mes’ele Zeyd üç avretli olup, dâima Hinde varıp gayrilere varmasa, şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Cümlesin ri'âyet etmek lâzımdır, her birinde bir gece olmak gerektir. [187]
166. Mes’ele Zeyd zevcesi Hinde, tenbîh ve te'kîd ve gâh darb ile namaz kıldırmağa kadir olurun, olmadığı takdirce âsim olur mu?

Elcevap: Kıldın görmek gerek. [188]
167. Mes’ele Zeyd, ümm-i veledi Hindi, şurb-i hamr etmekten men'e kadir olmayıcak, Hindden olan sagîre kızını alıp Hindi red eylemeğe kadir olur mu?

Elcevap: Men' edegörmek gerektir. [189]
168. Mes’ele Zeyd, avreti Hinde "ben seni nikahlanmazdan evvel sen fahişe imişsin" deyip talâk verse, mehrini vermemeğe kadir olur mu?

Elcevap: Olmaz. [190]
169. Mes’ele Zeyd zevci Hinde "kaşın kıblem, yüzün nûr-i ilâhi, eşiğin dil-rübâlar secdegâhi" dese şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Darb-i şedîd ile ta'zîr lâzımdır. [191]
170. Mes’ele Zeyd zevci yanma, evine bazı yaranını getirip, şurb-i hamr eylese, Zeyde ve Hinde ne lâzım olur?

Elcevap: Had ve ta'zîr ve hapis lâzımdır. [192]
171. Mes’ele Zeyd zevcesi Hindi, nâ-mahremden kaçırmayıp, bir yerde şurb-i hamr eylese, Zeyde ve Hinde ne lâzım olur?

Elcevap: Had ve ta'zîr-i habs lâzımdır. [193]
172. Mes’ele Zeyd evine nâ-mahrem getirip, avreti yanında şurb-i hamr edip, fısk u fücuru zahir olsa, ehl-i mahalle Zeydi mahalle­den gidertmeğe kadir olurlar mı?

Elcevap: Mübaşeret ettiği kabâyihi giderirler. [194]
173. Mes’ele Zeyd cima' lâfzı ile zevcesi Hindin ağzına ve dînine şetm eylese, şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Ta'zîr-i şedîd ve tecdîd-i îman lâzımdır. Hind dile­diği kimseye varır. [195]
174. Mes’ele Zeyd, zevci Hindin cima' lâfzı ile ağzına söğse, kâ­fir olup avreti boş olur mu?

Elcevap: Olmaz, ta'zîr lâzımdır. [196]
175. Mes’ele Zeyd cima1 lâfzı ile, zevcesi Hindin ağzına ve dîni­ne şetm eylese, şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Ta'zîr-i şedîd ve tecdîd-i îman lâzımdır. Hind dile­diği kimseye varır. [197]
176. Mes’ele Zeyd, zevci Hindden olan oğlancıklarına "haram­zadelerdir, benden değildir" deyip nefy-i neseb etse, Zeyde ne lâ­zım olur?

Elcevap: Ta'zîr lâzımdır. [198]

Elcevap: Sübût-i nesebde süphe-i nikâh kifayet eder. [199]
177. Mes’ele Zeyd, oğlu Amra "tonguz oğlu tonguz" dese şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Vâki' ise kendi tonguz olmak lâzım gelir. [200]
178. Mes’ele Zeyd, oğlu Amrı, ev kayıtmayıp, namaz kılmayıp, şurb-i hamra musir olduğu için döğüp, Amr ol darbdan fevt olsa, Zeyde nesne lâzım olur mu?

Elcevap: Mercûdur ki uhrevî dahi olmaya, dünyevî nesne lâzım değildir. [201]
179. Mes’ele Zeyd, âkil ve dânâ olup, her veçhile tedbîr ve ta­sarrufa mâlik olsa, Zeyd-i mezbûre kendine enfa' ba'zı tedbîr isdikte, babası Amra muhalefet eylese şer'an ne lâzım olur?

Elcevap: Re'y-i âbâya hüâf eyleyen ebnâ-i zaman, her ne di­lerse olur, âkil ve dânâ olmaz. [202]
180. Mes’ele Zeyd, üvey oğlu Amra bir kıt'a bahçe hibe edip, Amr dahi 'ivaz bir destmâl verse, ba'dehu Zeyd rücû' edip, hâkim Zey­de hükm eylese hükmü nafiz olur mu?

Elcevap: Amr, Zeyde "destmâl bahçeden ivazdır, kabul et" deyip, ol dahi kabul etti ise, yeri mülk olduğu takdirce nafiz ol­maz, ve illâ olur. [203]
181. Mes’ele Zeyd, kızı Hindle çarşıya varıp, Hind Zeyde "bana bir kaftan alıver" dedikte Zeyd alıverip akçasın verse. Sonra yine Hindden taleb edip almağa kadir olur mu?

Elcevap: Olmaz, "kaftan alıver, akçasın ben sana vereyim" demedi ise. [204]