7- AVLA İLGİLİ ÇEŞİTLİ MESELELER
Bir adam bir his duyar ve onu av zannederek köpeğini gönderir; köpek de bir ava isabet eder; sonra da avcının hissettiğinin bir adam veya bir sığır, bir koyun olduğu belli olursa; işte o av yenmez.
Keza, bir his işitse de onun av hissi olduğunu bilmese; kalbinde şek olduğundan, şek ile de sıhhat sabit olmadığından, o avın yenilmesi caiz olmaz.
Şayet duyulan sesin av sesi olduğunu zannederek, köpeğini yollar; o ses de yenilen veya yenilmeyen bir av sesi olur; köpek de daha başka bir ava rastlayıp, onu avlarsa; işte onun yenilmesi helâl olur.
Bir avcı, duyulan sesin insan sesi olduğunu zanneder; sonra da av olduğu meydana çıkarsa, o av helâl olur. Çünkü, onun zannına av taayun edince itibar edilmez. Hidâye'de de böyledir.
İmâm MüDtekfi'da şöyle buyurmuştur:
Gece bir ses işiten kimse, onu insan veya hayvan yahut yılan zannederek ona okunu atsa; oku da bir ava isabet ederek onu öldürse; o yenmez. Çünkü o, okunu av kasdiyle atmamıştır.
Sonra da İmâm şöyle buyurmuştur:
O av helâl olmaz; ancak, şu iki cihetle helâl olur: Okunu av kasdiyle atarsa, yenir. Attığı o şey ister eti yenen olsun, isterse olmasın müsavidir.
Bu, Hidâye'de söylenene zıd düşmektedir. Doğru olan da budur. Çünkü insana atılan ok av için atılmamıştır. Ona itibar edilmez ve o av olmaz. Tebyin'de de böyledir.
Bir adam, köpeğini, ağaç veya insan zannettiği bir şeye gönder-iiği hâlde, o şey av olur ve köpek onu yakalarsa; o yenilir.
Muhtar olan budur. Bu durumda, köpeği, o ava göndermiş olduğu meydana çıkmıştır. Av zanniyle yollar; o da av olmaz ve bu köpeğe başka bir av gösterilir. Köpek de onu yakalayıp öldürürse; onun eti yenmez. Gıyâsiyye'de de böyledir.
Nevâdir'de şöyle zikredilmiştir:
Bir avcı, okunu, geyiğe veya kuşa attığında, o ok, başkasına isabet eder; avcı da o vahşîmidir ehlimîdir bilmeden ona giderse: o avın eti yenir.
Avda aslolan, onun vahşî olmasıdır.
Firar edip, vahşîleşen hayvan da vahşî gibidir.
İmâm Muhammed (R.A.) şöyle buyurmuştur: Önce av sandığı hâlde, sonra ekseri re'yi onun av olmadığı şeklinde olursa; bu şahsın isabet eylediği helâl olur. Çünkü önceki reyi avdı; ve bu onun sayd (= av) olmadığını bilse bile asıl hükmündedir.
Bir avcı, bağlı olan bir geyiğe, av zanniyle okunu attığında; o ok başka bir geyiğe isabet ederse; o yenmez. Çünkü bağlı geyikte av vasfı kalmamıştır.
Keza, bir avcı köpeğini, bağlı olan ava gönderdiğinde, o köpek başka bir avı yakalasa, o da yenilmez.
Keza, bir avcı, terbiye edilmiş kaplanını, bir file yolladığı hâlde; o, bir geyik yakalasa; bu geyik de yenilmez.
Bir avcı, okunu balığa veya çekirgeye attığı hâlde, ok bir ava isabet eylese, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'tan, bu hususta iki rivayet vardır. Sahih olanı, o av yenir. Seraha'nin Mobıyü'nde de böyledir.
Asıl olan, ehli bir hayvan vahşileşir ve kişi onu boğazlamaktan aciz kalırsa; ıztırârî zekâtla (yâni avlanıp, av gibi vurulmakla) helâl olur. Zahîriyye'de de böyledir.
Atılan ok, hayvanın buynuzuna isabet ettiğinde eğer kan akıt-mışsa, yenilir; değilse yenilmez. Tahâvî Şerhı'nde de böyledir.
Bir avcı, ava kılıcını atar; o da, avın bir yerini keserek öldürürse, o avın tamamı yenir.
Ancak, aslından ayrılan parça yenmez.
Şayet uzuvdan ayrılmaz ise, o da yenir.
Eğer kesilen uzuv, deriye takılı ise, ittisalide mümkün değilse, işte o da ayrılmış parça gibidir. Böyle olmaz ise tamamı yenir.
Şayet, kılıç, hayvanı uzunlamasına yarı yarıya keserse, tamamı yenir. Artık, o avın yaşaması tevehhüm edilmez. İşte bu boğazlama yerindedir.
Eğer üçte birisi baş tarafından kesilirse tamamı yenir.
Eğer kuyruğu tarafından üçte biri kesilmişse, işte o ayrılmış parçadır; yenmez. Baş tarafta olan, üçte iki yenilir.
Kuyruk tarafında olan kesilmiş üçte bir yenmez. Çünkü boğazlanacak mahal yarısından boynuna kadardır. Zira evdac denilen damar kalpden dimağa kadardır. Kuyruk tarafındaki üçte bir ise, kesilmekle zebh tamam olmaz. Evdec kesilmiş olmaz.
Baş tarafta olan üçte bir buna mahalifdir. Çünkü, orda evdacı kesmek vardır, işte onun için yenilir.
işte bunun için yandan kesilirse, boğazlama fiili tamam olmuş olur. Evdecın kesilmesi, sebebiyle de tamamını yemek helal olur. Fetâvâyi Kâ-dîhân'da da böyledir.
Kılıç, ava değer ve onun başından bir parçası kesilip ayrilırsa; eğer kesilen ve ayrılan parça, başın yarısından az ise, o parça yenilmez. Çünkü, o hayvanın yaşaması muhtemeldir. Eğer kesilen yer, başın yarısı veya daha çoğu ise, tamamı yenir. Muluyt'te de böyledir.
Bir adam, bir koyun boğazladığında, onun boynunu ve damarlarını kesse; yalnız koyunda hayat varken o adam o koyundan bir parçasını kesip koparsa; o parça helâldir. Tatarh&niyye'de de böyledir.
Bir adam, başkasının muallem olan köpeğini veya aveıl kuşunu öldürürse; onun kıymetini ödemesi gerekir,"
Başkasının kedisini ve söylediğimiz şeyleri öldürürse, onu da tazmin eder.
Öğretilmiş köpeği, birine hibe etmek (= bağışlamak) ve vasiyyet etmek bi'Mcma caizdir. Muhiyt'te de böyledir.
Bir kimse, sultan tarafından verilen bir sahayı kabul ettiğinde, orada olan avları başkası avlasa; o av, avlayanın olur. Sirâciyye'de de böyledir.
İmâm "Bir şahini, sağ olan bir kuşla ta'lim eylemek mekruhtur. O kesilmiş hayvanla öğretilmelidir." buyurmuştur. Zehıyre'de de böyledir.
Bir ihramlı ile ihramsız bir kimse müştereken ok atsalar, okların isabet eylediği av yenilmez; helâl olmaz. Mebsot'ta da böyledir.
Bir müslüman, yayını çekmekten âciz olur ve ona yayını çekmekte bir mecüsi yardım ederse; o avın yenilmesi helâl olmaz.
Bura'da, avı haram edenle, helâl edenin birleştikleri için, böyledir.
Şayet, mecûsî, müslümanın elinden tutar da; bıçak müslümanın elinde olduğu hâlde, bir hayvanı boğazlarsa; o da yenilmez. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Avı bırakmak helâl olur mu? Üstadımız, Siyer-i Kebir'den naklen şöyle buyurdu:
Mutlak irsal, helâl olmaz. Fakat "Kim alırsa, ona mubahtır." diye salıverirse, bunda da bilginlerin ihtilâfı vardır. Fetâvâyi Suğrâ'da da böyledir.
En doğrusunu bilen, Allah'dır. Dönüş de ancak onadır. [10]
[1] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[2] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[3] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[4] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297-298.
[5] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/299-304.
[6] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/305-308.
[7] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/309-319.
[8] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/320-322.
[9] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/323-325.
[10] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/326-329.
Keza, bir his işitse de onun av hissi olduğunu bilmese; kalbinde şek olduğundan, şek ile de sıhhat sabit olmadığından, o avın yenilmesi caiz olmaz.
Şayet duyulan sesin av sesi olduğunu zannederek, köpeğini yollar; o ses de yenilen veya yenilmeyen bir av sesi olur; köpek de daha başka bir ava rastlayıp, onu avlarsa; işte onun yenilmesi helâl olur.
Bir avcı, duyulan sesin insan sesi olduğunu zanneder; sonra da av olduğu meydana çıkarsa, o av helâl olur. Çünkü, onun zannına av taayun edince itibar edilmez. Hidâye'de de böyledir.
İmâm MüDtekfi'da şöyle buyurmuştur:
Gece bir ses işiten kimse, onu insan veya hayvan yahut yılan zannederek ona okunu atsa; oku da bir ava isabet ederek onu öldürse; o yenmez. Çünkü o, okunu av kasdiyle atmamıştır.
Sonra da İmâm şöyle buyurmuştur:
O av helâl olmaz; ancak, şu iki cihetle helâl olur: Okunu av kasdiyle atarsa, yenir. Attığı o şey ister eti yenen olsun, isterse olmasın müsavidir.
Bu, Hidâye'de söylenene zıd düşmektedir. Doğru olan da budur. Çünkü insana atılan ok av için atılmamıştır. Ona itibar edilmez ve o av olmaz. Tebyin'de de böyledir.
Bir adam, köpeğini, ağaç veya insan zannettiği bir şeye gönder-iiği hâlde, o şey av olur ve köpek onu yakalarsa; o yenilir.
Muhtar olan budur. Bu durumda, köpeği, o ava göndermiş olduğu meydana çıkmıştır. Av zanniyle yollar; o da av olmaz ve bu köpeğe başka bir av gösterilir. Köpek de onu yakalayıp öldürürse; onun eti yenmez. Gıyâsiyye'de de böyledir.
Nevâdir'de şöyle zikredilmiştir:
Bir avcı, okunu, geyiğe veya kuşa attığında, o ok, başkasına isabet eder; avcı da o vahşîmidir ehlimîdir bilmeden ona giderse: o avın eti yenir.
Avda aslolan, onun vahşî olmasıdır.
Firar edip, vahşîleşen hayvan da vahşî gibidir.
İmâm Muhammed (R.A.) şöyle buyurmuştur: Önce av sandığı hâlde, sonra ekseri re'yi onun av olmadığı şeklinde olursa; bu şahsın isabet eylediği helâl olur. Çünkü önceki reyi avdı; ve bu onun sayd (= av) olmadığını bilse bile asıl hükmündedir.
Bir avcı, bağlı olan bir geyiğe, av zanniyle okunu attığında; o ok başka bir geyiğe isabet ederse; o yenmez. Çünkü bağlı geyikte av vasfı kalmamıştır.
Keza, bir avcı köpeğini, bağlı olan ava gönderdiğinde, o köpek başka bir avı yakalasa, o da yenilmez.
Keza, bir avcı, terbiye edilmiş kaplanını, bir file yolladığı hâlde; o, bir geyik yakalasa; bu geyik de yenilmez.
Bir avcı, okunu balığa veya çekirgeye attığı hâlde, ok bir ava isabet eylese, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'tan, bu hususta iki rivayet vardır. Sahih olanı, o av yenir. Seraha'nin Mobıyü'nde de böyledir.
Asıl olan, ehli bir hayvan vahşileşir ve kişi onu boğazlamaktan aciz kalırsa; ıztırârî zekâtla (yâni avlanıp, av gibi vurulmakla) helâl olur. Zahîriyye'de de böyledir.
Atılan ok, hayvanın buynuzuna isabet ettiğinde eğer kan akıt-mışsa, yenilir; değilse yenilmez. Tahâvî Şerhı'nde de böyledir.
Bir avcı, ava kılıcını atar; o da, avın bir yerini keserek öldürürse, o avın tamamı yenir.
Ancak, aslından ayrılan parça yenmez.
Şayet uzuvdan ayrılmaz ise, o da yenir.
Eğer kesilen uzuv, deriye takılı ise, ittisalide mümkün değilse, işte o da ayrılmış parça gibidir. Böyle olmaz ise tamamı yenir.
Şayet, kılıç, hayvanı uzunlamasına yarı yarıya keserse, tamamı yenir. Artık, o avın yaşaması tevehhüm edilmez. İşte bu boğazlama yerindedir.
Eğer üçte birisi baş tarafından kesilirse tamamı yenir.
Eğer kuyruğu tarafından üçte biri kesilmişse, işte o ayrılmış parçadır; yenmez. Baş tarafta olan, üçte iki yenilir.
Kuyruk tarafında olan kesilmiş üçte bir yenmez. Çünkü boğazlanacak mahal yarısından boynuna kadardır. Zira evdac denilen damar kalpden dimağa kadardır. Kuyruk tarafındaki üçte bir ise, kesilmekle zebh tamam olmaz. Evdec kesilmiş olmaz.
Baş tarafta olan üçte bir buna mahalifdir. Çünkü, orda evdacı kesmek vardır, işte onun için yenilir.
işte bunun için yandan kesilirse, boğazlama fiili tamam olmuş olur. Evdecın kesilmesi, sebebiyle de tamamını yemek helal olur. Fetâvâyi Kâ-dîhân'da da böyledir.
Kılıç, ava değer ve onun başından bir parçası kesilip ayrilırsa; eğer kesilen ve ayrılan parça, başın yarısından az ise, o parça yenilmez. Çünkü, o hayvanın yaşaması muhtemeldir. Eğer kesilen yer, başın yarısı veya daha çoğu ise, tamamı yenir. Muluyt'te de böyledir.
Bir adam, bir koyun boğazladığında, onun boynunu ve damarlarını kesse; yalnız koyunda hayat varken o adam o koyundan bir parçasını kesip koparsa; o parça helâldir. Tatarh&niyye'de de böyledir.
Bir adam, başkasının muallem olan köpeğini veya aveıl kuşunu öldürürse; onun kıymetini ödemesi gerekir,"
Başkasının kedisini ve söylediğimiz şeyleri öldürürse, onu da tazmin eder.
Öğretilmiş köpeği, birine hibe etmek (= bağışlamak) ve vasiyyet etmek bi'Mcma caizdir. Muhiyt'te de böyledir.
Bir kimse, sultan tarafından verilen bir sahayı kabul ettiğinde, orada olan avları başkası avlasa; o av, avlayanın olur. Sirâciyye'de de böyledir.
İmâm "Bir şahini, sağ olan bir kuşla ta'lim eylemek mekruhtur. O kesilmiş hayvanla öğretilmelidir." buyurmuştur. Zehıyre'de de böyledir.
Bir ihramlı ile ihramsız bir kimse müştereken ok atsalar, okların isabet eylediği av yenilmez; helâl olmaz. Mebsot'ta da böyledir.
Bir müslüman, yayını çekmekten âciz olur ve ona yayını çekmekte bir mecüsi yardım ederse; o avın yenilmesi helâl olmaz.
Bura'da, avı haram edenle, helâl edenin birleştikleri için, böyledir.
Şayet, mecûsî, müslümanın elinden tutar da; bıçak müslümanın elinde olduğu hâlde, bir hayvanı boğazlarsa; o da yenilmez. Fetâvâyi Kâdîhân'da da böyledir.
Avı bırakmak helâl olur mu? Üstadımız, Siyer-i Kebir'den naklen şöyle buyurdu:
Mutlak irsal, helâl olmaz. Fakat "Kim alırsa, ona mubahtır." diye salıverirse, bunda da bilginlerin ihtilâfı vardır. Fetâvâyi Suğrâ'da da böyledir.
En doğrusunu bilen, Allah'dır. Dönüş de ancak onadır. [10]
[1] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[2] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[3] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297.
[4] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/297-298.
[5] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/299-304.
[6] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/305-308.
[7] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/309-319.
[8] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/320-322.
[9] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/323-325.
[10] Feteva-i Hindiyye (Feteva-i Alemgiriyye), Akçağ Yayınları: 12/326-329.
Anasayfaya dön | Kapak Sayfası |
Sadakat.Net © İslami web hizmetleri |
Konular
- Vasî Veya Kayyım Üzerine Bir Murakıp Tâyin Edilmesi
- 28- YAZIŞMALARLA İLGİLİ ÇEŞİTLİ MESELELER
- Vakıf Senedi Örnekleri
- KÎTÂBÜ'S-SAYD
- (AV VE AVCILIK)
- 1- AV NE0İR? AVIN HÜKMÜ VE HİKMETİ
- Av Nedir:
- Avîn'rüknü:
- Avın Hükmü:
- Avcılığın Şartları:
- 2- AVLANAN ŞEYE MÂLİK OLMAK
- 3- AVLAMANIN ŞARTLARI
- 4- AVIN ŞARTLARI
- 5- KESİLMESİ GEREKEN VEYA GEREKMEYEN AV HAYVANLARI
- 6- BALIK AVI
- 7- AVLA İLGİLİ ÇEŞİTLİ MESELELER
- KİTÂBÜ'L-HİBE
- (BAĞIŞLAR)
- 1- HİBENİN MANÂSI, RÜKNÜ, ŞARTLARI, NEVİLERİ, HÜKMÜ HİBE MANÂSINA GELEN SÖZLER VE HİBE LAFZI YERİNE
- Hibe Nedir
- Hibe'nin Şer'î Manası
- Hibe'nin Rüknü
- Hibe'nin Şartları
- Hibe'nin Rüknüne Raci Olan Şartlar
- Vâhibe (= Bağışlayan Şahsa) Raci Şartlar
- Mevhûb (= Bağışlanan Şeye) Râci Şartlar
- Hibe'nin Hükmü
- Hibe İfade Eden Lafızlar
- Vaz'an Hibe Yerine Vaki Olan Lafızlar
- Hibe'nin, Kinaye Ve Örf Olarak Vaki Olduğu Lafızlar