Ziyâdât   isimli   kitapta,   İmâm   Mu h amme d   (R.A.),   şöyle buyurmuştur:

İmâm Ebû Hanîfe (R.A.)'ye göre, dâr-i islâm, —şu— üç şartla, dâr-i harb olur.
1) Kâfirlerin hükümlerini, alenî olarak icra etmek. İslâm.hükmüyle,

hükmetmemek.
2)  Dâr-i harble, dâr-i islâm arasında, bir islâm yurdunun bulun­maması; dâr-i harbe bitişik olmak.
3) Kâfirler istilâ etmeden önce, sabit olan güvenin kalmaması. Bu mes'elenin, üç yönü vardır:

Ya harbîler yurdumuza galip gelir; veya, bir topluluk irtidâd edip, üstünlük sağlayarak, memleketimizde kâfir ahkâmını icra eder. Veya, ehl-i zimmet, (Bir İslam devletinin himaye ve uyruğunda olan Hıris­tiyanlar) ahdini bozup, yaşadıkları yerlere galebe çalarlar.

Bu hallerin|üçünde de, önceki üç şartın bulunması gerekir.

İmâmeyn'e göre İse, bu durumda, bir şart yeter; başkası gerekmez. O da, küfür ahkâmını izhar etmektir, (açıktan yapmaktır.) Bu kıyâstır.

Bu üç şartla, dâr-i islâm, dâr-i harb olduğu zaman, imâm, orayı fetheder. Sonra da, buranın halkı gelirse; ganîmet taksim edilmeden önce.maUarım.hiç bir şey ödemeden alırlar. Taksimden sonra gelirlerse; mallarını, bedelini vererek alırlar.

Fetihten sonra, bu belde hakkındaki hüküm önceki gibi olur. —Arazi vergisi— harâc ise, harâc; öşür ise, öşür olur.
Ancak, imâm bundan önce haraç koymuşsa, o arazi artık, öşür arazisi olmaz. Sirâcü'l-Vehhâc'da da böyledir. [66]