Mevhûb (= Bağışlanan Şeye) Râci Şartlar

Hibe'nin sahih olması için, mevhûbun (= bağışlanan şeyin) şu şartları taşıması gerekir:
1)  Mevhûb   (=   bağışlanacak   şey),   bağış   zamanında   mevcut olmalıdır.

Akid esnasında huzurda olmayan şeyi, bağış yapmak caiz değildir.

Gelecek senenin hurmasını bağışlamak... Doğuracak koyunların yavrusunu bağışlamak ve benzerleri gibi...

Keza, bir kimse: "Şu cariyenin karnında bulunan bebeği bağışladım.'' veya: "Şu koyunun karnındaki bağışdır.'' yahut: "Koyunun memesindeki sütü bağışladım." diyerek yapılan hibeler batıldır.

Keza, bir kimse sütteki veya susamdaki yağı, buğdaydaki unu bağışlasa, bu caiz olmaz.

Bu kimse, diğer şahsa, meydana gelir gelmez alma yetkisi verse bile, —bu hibe— caiz değildir. Çünkü bağış yapılan şey, hali. hazırda, sözleşme (= akid) yerinde mevcut değildir.

Esahh olan kavil budur. Cevahiru'l-Ahlâtî'de de böyledir.

Bir adam, koyununun üzerinde bulunan yünü bağışladığında, onu kırkar ve teslim ederse, hibesi caiz olur.
2) Mevhûb (= bağışlanan şey), vahibin (= bağış yapan şahsın) öz, sağlam, ve muhkem malı olmalıdır.

Bir kimsenin, aslen kendi malı olmayan bir şeyi bağış yapması caiz olmaz.

Hür bir adamı, İaşeyi, kanı haremin avım, hınzırı ve emsali şeyleri bağış yapmak caiz değildir.

Mutlak mal olmayan bir şey de bağış yapılamaz. Ümm-ü veled, müdebber ve mükâteb gibi...

Haram olan mal da bağış yapılmaz. İçki gibi. Bedâi'de de böyledir.
3) Bağışlanan şeyin teslim edilmiş hibenin sıhhatinin şartların-dandır.

Kendisine alması da, bağışlanan zat teslim almadan önce, mülküyeti sabit olmaz.
4) Bağışlanan şeyin taksimi gerekiyorsa, bu şey kabil-i taksim olmalıdır. Bağışlanan şey, bağışlanmayan şeyden ayrılma imkanına sahib olmalıdır. Bağışlanmayan şeye ulalı olmamalı ve bağışlanmayan şey ile meşgul bulunmamalıdır.
5) Bir kimse ekilmiş arazisini, içinde ekili bulunan şeyden ayrı olarak bağış yapamaz.

Bunun aksisi de böyledir.

Bir kimse, üzerinde hurma bulunan bir ağacı, hurması kendisine ait olmak üzere bağış yapamaz.

Aksisi de böyledir. Bunlar, caiz değildir.

Keza, bir kimse, içinde eşya bulunan bir evi, eşyası hariç olmak üzere bağış yapamaz.

Keza, bir kimse içinde bir şey bulunan kabı da idindeki hariç olmak üzere bağışlayamaz. Nihâye'de de böyledir.
6) Bağışlanan şeyin mal olması şarttır. ,

İbâhe'nin bağışlanması caiz değildir- Zira, mal olan bir şeyin, başkasına mal olarak temliki muhal değildir.
7) Hibenin sahih olması için, hibe edilecek malın, hibe edecek şahsın asıl malı olması da şarttır. Bir kimse, başkasının malını, onun izni olmaksızın bağış yapamaz; böyle yapması caiz değildir.

Hibe eden şahsın, kendi malı olmayan bir şeyi bağış yapması ve bunu temlik etmek mubah değildir. Bedâi"de de böyledir.
Bu da temlik ve iskat olmak üzere, iki nevidir. İkisi hakkında da fetva ve icma vardır. Hızânetü'l-Müftîn'de de böyledir. [7]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..