I. İmam Hatîb Ve Nâib
241. Mesele Zeyd-i hatib, küfür lâzım gelip, tecdîd-i îman ve tecdîd-i nikâh ettikten sonra, izn-i sultanî olmadan Zeyde iktidâ' caiz olur mu?
Elcevap: İzn-i cedîd lâzımdır. [265]
242. Mesele Câmi'in hatibi olan Zeyd fevt olup, kâdî hitabeti Amra tevcih edip eline arz verse, hitabet pâdişâha arz olunmadan hatib hitabet eylese caiz olur mu?
Elcevap: Olur. [266]
243. Mesele Zeyd-i hatib hitabetinden feragat edip, ahar yerde mütemekkin olmağa gider oldukta Amrı yerine hatib nasb etmek ile, Amr izn-i sultansız hatîb olup cum'a namazın kılmak, ve bir hatib fevt olup yâhud celâ-i vatan edip hâkimül-vakt yerine hatib nasb edip izn-i sultansız cum'a namazı kılmak, şer'an caiz olur mu?
Elcevap: Bu makûle umurda hâkim izni, izni sultân vâki olmuştur, berat oluncaya dek ruhsat vardır. [267]
244. Mesele Pâdişâh izniyle hatib olan Zeyd hutbe okuyup, bilâ-özür kendinden a'lem kimseye teklif edip namaz kıldırsa, ger'an caiz olur mu?
Elcevap: Be'is yoktur. [268]
245. Mesele Zeyd-i imam sakalın kırar olsa, azle müstehak olur mu?
Elcevap: Kabzadan eksik ise olur. [269]
246. Mesele Zeyd-i imamın mecrûhe cariyesi fevt oldukta, hatunlar gasilden ibâ edip, Zeyd kendi yusa şer'an Zeyde iktidâ' caiz olur mu?
Elcevap: Olur, zaruret olucak sütre ve hırka ile teyemmüm ettirmek gerek idi, cehli özürdür, sütre ile yuyucak özrü daha akvâdır. [270]
247. Mesele yerine ieyu dâima vird edinen Zeyd-i hatibe ne lâzım olur?
Elcevap: Talim ve tenbih olunmak lâzımdır, inad ederse azil lâzımdır. [271]
248. Mesele Zeyd-i imam kizble ma'rûf olup, meelis-i şer'de dahi kizbi zahir ve sabit olsa, mezkûr Zeydin imam olması şer'an caiz olur mu?
Elcevap: Azle müstehak olur. [272]
249. Mesele Hemmâz ve gammaz olanın imameti ve hitabeti şer'an caiz olur mu?
Elcevap: Azli vâcibdir. [273]
250. Mesele Bir câmi'in mahallesi halkı imam hatib olan Zeydin "nâ-mahrem avret ile mu'âmelesin ve haramdan ve kizbden ictinâb etmediğine bizim ıttılâ'ımız oldu, amma isbâta kadir değiliz, istikrah ettik iktidâ etmeziz" deseler azl ettirmeğe kadir olurlar mı?
Elcevap: Olurlar, mahallenin eslehâsı istikrah edicek [274]
251. Mesele Zeyd-i imamın ehl-i beyti üzerine nâ-mahrem kimseler girip çıktığına Zeydin vukufu olup, mezburları men' eylemese şer'an imam-ı mezbur azle müstehak olur mu?
Elcevap: Avreti genç ise re'y-i hâkimle olur. [275]
252. Mesele Zeyd-i imam yirmi beş yıl miktarı vatanına varıp sıla eylemese azle müstehak olur mu?
Elcevap: Ganî olup, vatanı ba'îd olmayıp, anası yâhud atası var ise olur. [276]
253. Mesele Köylük yerde ehl-i kuranın avretleri hizmet eylemek mu'tâd olup, mezburların imamı olan Zeydin avreti dahi suya ve bağa ve sığır iledip getiricek, "avretini taşra çıkardın" deyu imametine mâni' olur mu?
Elcevap: Olmaz. [277]
254. Mesele Akçasını, onun onikiye mu'âmeleye veren imam ve hatib şer'an azle müstehak olur mu?
Elcevap: Olur. [278]
255. Mesele İmam ve hatib olan Zeyd yirmi beş yıldan beri nâib olduğundan gayri ribâhor dahi olsa Zeyde ne lâzım olur?
Elcevap: Ta'zîr ve azl olunur, kılıverdiği namazlar iade olunur, ribâhor olucak. [279]
256. Mesele Haram eki eden imamın azli vâcib olur mu?
Elcevap: Olur. [280]
257. Mesele İmamın haram eki ettiğini bilip, kabul edip, cemâ'ati iktidâ eyleseler, namazları fâsid olur mu?
Elcevap: Vâde lâzım olmaz, amma namazları Hak te'âlâ katında makbul olmak isterler ise min ba'din ol edal kimseye iktidâ etmemek lâzım olur. [281]
258. Mesele Zeyd-i hatib dükkânda oturup bey' ü şirâ etmekle azle müstehak olur mu?
Elcevap: Olur, daha ciyef-i dünyâya rağbet etmez kimse olucak. [282]
259. Mesele Ehl-i bâzâr olan Zeydin amma adaleti olucak imam ve hatib olması caiz olur mu?
Elcevap: Zaruret olucak olur. [283]
260. Mesele Çarşıda ta'âm eki eden imamın azli lâzım olur mu?
Elcevap: Mu'tadı ise olur [284]
261. Mesele Zeyd-i imam sırren ve 'alâniyeten bene ve berş ve afyon yemeyi âdet edinip, gâh bengî ve gah tiryâkî olsa imameti caiz olur mu?
Elcevap: Azli vâcib olur. [285]
262. Mesele Keyfiyet ile mübtelâ olan imam, cehr ile imamet ederken nefesi tutulup, Kur'an-ı azîmi bir hâl ile tilâvet eylese ki cema'at ardında namaz kılmağa istikrah ettiklerinden gayri, gâh gâh eline tüfenk alıp köyde ve gayride av avlasa, Zeyd-i mezbur azle müstehak olur mu?
Elcevap: Olur. [286]
263. Mesele Zeyd-i imam "ashâb-ı cahîm nâra mu'tâd olup, asla müteellim olmamalarına" i'tikad etse ne lâzım olur?
Elcevap: İ'ükâdının butlanın anda vancak göre, iktidâ' olunmaz. [287]
264. Mesele Zeyd-i hatib-i âlim, sebâvette fi'l-i kabîh ile meşhur olup, ba'd-el-bulûğ gelip hatîb olsa, müslümanlar bu hâli bilip istikrah edip ardında namaz kılmasalar azl ettirmeğe kadir olurlar mı?
Elcevap: Olurlar. [288]
265. Mesele Zeyd-i imamın kizbi ve ilhâdı meşhur olsa, lâkin sâbit olmasa, azle müstehak olur mu?
Elcevap: Olur. [289]
Mesele Zeyd mahsûs-i merkumdan ötürü azl olunup, yeri Amra tevcih olduktan sonra "üzerine nesne sabit olmadı" de-yu, kâdî imameti yine Zeyde tevcih eylemek caiz olur mu?
Elcevap: İlhadla şöhret-i sabıkası olucak olmaz. [290]
266. Mesele Nâib nasb eylemek şer'an caiz olur mu?
Elcevap: Mu'tâd ise azl olunur. [291]
267. Mesele Zeyd-i hatib, nâib nasbına me'zün değil iken, hutbeye ve ibtidâ-i salât-i cum'aya nâib nasb eylemek şer'an caiz olur mu?
Elcevap: Olur, (hams ve erba'în ve tis'amie) tarihinde izn-i 'âm olmuştur. [292]
268. Mesele Zemâne nâibleri imamete ve hitabete lâyık olur mu?
Elcevap: Olmaz. [293]
Mesele Zemâne naibi olan Zeyd imamete ve hitabete lâyık olmayıcak, Zeyd-i mezbur hatib olduğu takdirce mütevelli vazifesin vermemeğe kadir olur mu?
Elcevap: Hitabete lâyık olmadığı der-i devlette ma'lûm olup azl olucak kadir olur. [294]
269. Mesele Zeyd, imam ve hatib ve kâdî naibi olmak caiz midir?
Elcevap: Üçünün bile hizmetin kemâyenbagî ikâmet edip, asla bir vakte halel vermez ise olur. [295]
270. Mesele Zeyd bir câmide devirhan olup, kurbunda olan câmi'de hatîb olup, ikisinin hizmetini kemâyenbagî edâ eylese birinden azli vâcib olur mu?
Elcevap: Olur, kemâyenbagî edâ mümkün değildir. Devirhan namazı gayri câmi'de kılmak olmaz. [296]
271. Mesele Zeyd-i vâ'iz ehl-i ilm ve sâdâttan fâsıkları ve âsîleri sevmezim, fıskları için, müslümanlar siz dahi sevmen, bu'z eylen, zîrâ Allahu te'âlâ 'âsîleri bu'z eder" dese, Zeyd-i vaiz ve nasihatleri ile mütenassıh olanlar müsâb olurlar mı?
Elcevap: Olurlar. [297]
272. Mesele Zeyd-i hatib "kâdî müslüman olmaz, müslüman kâdî olmaz" dese hitabeti caiz olur mu?
Elcevap: Hasseten zaleme-i kudât-i zaman için dediyse olur, 'umûmen kudât-i müslimîn için ise azli lâzımdır. [298]
273. Mesele Bir müslimin helak olmasiyçün En'âm okuyan imamın ardında namaz kılmak caiz olur mu?
Elcevap: Ol kimse zâlim değil ise azil lâzımdır. [299]
274. Mesele Zeyd-i hatib, bayram hutbesini tamam ettikten sonra minberden inmeden "müslümanın îmansız gitmesine" duâ edip, cema'at dahi "âmin" deseler Zeyde ve âmin diyenlere, şer'an nesne lâzım olur mu?
Elcevap: İmansız gideceğine ba'zı 'alâim müşahede edip, zulümde mübalâğası ve 'umûr-i dîne müsâhelesi olmağın ettiler ise küfür lâzım olmaz. [300]
275. Mesele Bir câmi'-i şerife imam olan Zeydin kapısına, nâ-ma'kûl nesneler sürülüp ve boynuzlar ve şebek asılmak ile azli lâzım olur mu?
Elcevap: Olur, re'y-i hâkimle. [301]
Eser: Ebu Suud Fetvaları
Ebu Suud Fetvaları
- ÖNSÖZ
- GİRİŞ
- I- FETVA MÜESSESESİ
- A. Fetva ve Müfti:
- B. Fetvanın Ehemmiyeti:
- C. Fetvanın şekli:
- D. Fetvanın Devrin İçtimaî Özelliklerini Göstermesi Bakımından, Değeri:
- II- ŞEYHÜLİSIAMLIK MÜESSESESİ
- III EBÜSSUÜD EFENDİ
- A. Ebussu'ûd Efendi Devrine Kadarki Osmanlı Pâdişâhları:
- B. Ebussu'ûd Efendi'ye Kadarki Şeyhülislâmlar:
- C. Ebussu'ûd Efendinin Hayatı:
- D. Şahsiyeti:
- IV- MECMU'A-Î FETAVÂ NÜSHALARI
- A. Metne Esas Alınan Nüshalar:
- (A) Nüshası:
- (B) Nüshası:
- B. İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Ve Ebussu'ûd Efeudi'ye Ait Fetvaları İhtiva Eden Mecmualardan
- V- METNİN TERTİBİ
- VI- METNİN TESBİTÎ VE NEŞRİ HAKKINDA NOTLAR
- 1- AİLE
- I. Çocuk Ve Neseb
- II. Ağırlık Ve Ergenlik
- III. Nikâh
- IV. Şartlı Nikâh
- V. Mehir
- VI. Talâk
- VII. Hal'
- VIII. Îddet
- IX. Şart
- X. Hülle
- XI. Aile Hayatı
- 2- İBÂDETLER
- I. Namaz
- II. Oruç
- III. Zekât
- IV. Hac
- V. Kurban
- VI. Nezir
- 3- DİNÎ VAZİFELİLER
- I. İmam Hatîb Ve Nâib
- II. Müezzin
- 4- DİNÎ MÜESSESELER
- I. Cami', Mescid Ve Musalla
- II. Vakıf
- 5- DİNÎ SINIFLAR
- I. Seyyidler
- II. Süfîler
- 6- GAYRİ MÜSLİMLER
- I. Zimmiler
- A. Müslüman Oluşları
- B. Müslümanlarla Münâsebetleri
- C. Haklarındaki Tahdidler
- D. Haraç
- E. Şerî'at Huzurundaki Dâ'vâları
- F. Rahîp Ve Keşişler
- G. Kilise
- II. Harbî Kâfirler Ve Gaza
- III. Mürtedler
- A. Kızıl Başlar
- B. Küfür, İlhad Ve Zındıka İle Mürted Olanlar
- C. Kâfire Benzeyenler
- 7- KÖLELER
- I. Esir
- II. Sâhib
- III. Câriye
- IV. Evlenmeleri
- V. Müdebber
- VI. Mükâteb
- VII. 'Itk (Âzâd)
- VIII. Mu'tek (Atik, Âzadlı)
- IX. Îbâk (Kaçış)
- X. Satış
- 8- KAZA MÜESSESESİ
- I. Kâdî
- II. Şahitlik
- III. Yemin
- IV. Ehl-i 'Urf
- V. Beyt-ül-Mâl
- 9- SUÇLAR VE CEZALARI
- I. Hapis
- II. Borçlunun Habsi
- III. Kötüler
- IV. Faiz
- V. Afyon, Esrar, Berş Ve Ma'cun
- VI. Hamr.
- VII. Boza
- VIII. Kahve
- IX. Sîrkat
- X. Haramiler
- XI. Katil
- A. Kısas
- B. Diyet
- C. Fa'îli Meçhul Katilde Diyet
- D. Sulh
- XII. Zînâ
- 10- TİCARET
- I. Alış-Veriş
- II. Narh
- III. Müdârebe
- IV. Îcâre
- V. Şüf'a
- VI. Esnaf
- VII. Para Çeşitleri
- 11- MARAZ-İ MEVTTE HİBE
- 12- ARAZÎ MESELELERİ
- I. Arazî
- II. Arazî Rüsumu
- III. Arazı-i Mukaddese
- 13- ŞEHİD, CENAZE, MEZAR VE EVLİYA
- I. Şehid
- II. Cenaze
- III. Mezar
- IV. Evliya
- 14- ÇEŞİTLÎ MESELELER
- I. İmânı Meseleler
- II. Hayattan Meseleler
- III. Bulunan Mal
- IV. Cerrar Ve Dilenci
- 15- İLİM
- I. Îlim Ve Âlim
- II. Tıb
- III. Îmlâ
- IV. Eser Ve Müellifler
- 16- KIYAFET
- I. Saç Ve Sakal
- II. Giyim-Kuşam
- 17- YİYECEKLER VE AV
- I. Yiyecekler
- II. Av
- 18- TARİHÎ VAK'A VE ŞAHSİYETLER
- I. Şehzade Bâyezid
- II. Mansür (Hallacı)
- III. İbrâhîm Gülşeni
- IV. Bedreddin Simâî
- V. Karamanlı Şeyh
- VI. Hakîm İshak
- VII. Oğlan Şeyh
- 19- GARİP VAK'ALAR
- I. Nazar
- II. Hortlak
- III. Hilkat Garibesi
- 20- FAL VE EĞLENCELER
- I. Fal
- II. Satranç Ve Tavla
- III. Karagöz
- IV. Kıssahan
- V. Çalgı
- VI. Güreş
- VII. Canbaz
- LÜGAT
- METİNDEKİ ARAP HARFLİ İBARELERİN TERCÜMELERİ
- BU SAHADA ÇALIŞACAKLAR İÇİN KÜÇÜK BÎR BAŞLANGIÇ BİBLİYOGRAFYASI
Son eklenen ruyalar
- rüya tabiri
- Rüyada beyaz kıyafetli olarak hz. Ali'yi görmek
- Dağdan inerken kurbağadan korkup bağırdım
- Altın yüzük, kar, ölü hayvanlar ve bal ikram ettim
- Rüyamda bulaşık makinası almam ne demek
- devamlı dişlerim elime dökülüyor agrısız
- rüyam da başka kimse nı namaz kıldı nı gormek
- rüyada kar görmek
- rüyamda sigara paketini eşime verdim
- ruyamda sag elımın sarktıgını gordum