Bir adam, müzâraada veya muamelede, —tohumun âmilden ol­ması hâlinde— kefaleti şart koşarsa; bu şart fâsid olur.

Eğer, kefalet şart koşulmuşsa, bu husustaki kefalet-bâtıl; müzâraa ise sahih olur.

Tohum, âmilden olduğu zaman, amel ona göre mazmun değildir; dilerse çalışır; dilerse, çalışmaz.

Mazmun olmayan yerde de, kefalet fâsiddir.

Müzâraa hakkında kefaleti şart koştukları zaman, bu şart da fâ­siddir. Çünkü, akidde iktiza eylemez. Satımda olduğu gibi, burdada fâsiddir.

Icârede, kefalet şart koşulduğu zaman, fâsid olmaz; şahin olur.

Şayet tohum tarla sahibinden olursa, ziraatçı ya bizzat çalışır veya çalışmaz. Eğer onun çalışması şarta bağlanırsa, kefalet de, müzâraada caiz olur. Akidden sonra olsa bile zarar etmez. Çünkü kefil olması müm­kün olan şeye kefil oluyor. Zira âmil, mezrûatta çalışmaya mecburdur. Bu, müzâraanın hükmündendir. Onu yerine getirmesi mümkündür.

Şayet, kendisinden kefil alınan zat çalışmaz ise, kefil çalışır.

O takdirde, kefile ecr-i misil verilir.

Şayet o yerde, bizzat zirâatcinin çalışması şart koşulmuş ve kefil yalnız akid zamanı kefil olmuşsa; bu durumda, her ikisi de (kefalet de müzâraa da) fesada gitmiştir.

Şayet, kefil şart koşulmamışsa, müzâraa sahilidir. Çünkü, zirâat­cinin haricinde, kimsenin çalışması şarta bağlanmamıştır; yalnız çitci ça­lışacaktır. Bu durumda, kefalet bâtıldır. Serahsi'nin Muhiyü'nde de böyledir.

Muamelede cevap: Hurmalık sahibi, âmilden kefil alırsa, cevap, aynı müzâraada olduğu gibidir.

Şayet tohum mal sahibinden ise, onu da bir adama yan yarıya müzâraa için vermiş; çiftçiden de, mal sahibi kefil almış veya o mal sa­hibinden kefil almışsa; bu kefaletler fâsiddir.

Eğer, müzâraatda, kefaleti şart koşmuşlarsa, bu durumda müzaraat da fâsiddir.  

Şayet, biri birinden -kendi hisseleri, helak olduğu zaman ıçın-karşılıkh kefil olmuşlar ve kefaleti, müzâraaya şart koşulmuşsa; bu mu-zâraat fâsiddir; kefalet ise caizdir.

Eğer müzâraaya şart koşmamışlarsa, her iki kefalette caizdir

Sâyet müzâraa fâsid olur da, birisi diğerinden, çıkacak mahsûlde­ki hissesi için kefil olursa, bu kefalet de batıldır. Muhyfte de böyledir.
En doğrusunu bilen Allahu Teila'dır. [36]