İlk Tekbir (Tahrîme) ;
Namazın bir takım farzları vardır. O farzlardan biri tahrîmedir. Tahrîm, bir şeyi muharrem yâni haram kılmaktır. Tahrîme lafzında olan «he» harfi isim oluşunu belirtmek içindir. [51]
Tahrîme ilk tekbîre tahsis edilmiştir. Çünkü ilk tekbîr, namaza başlamadan önce mubah olan şeyleri haram kılar. Diğer tekbirler böyle değildir.
Tahrîme, tekbirdir. Yâni «AHâhu ekber» demekle Cenabı Kibriyâyı tavsif etmektir. Hazifle okunur. Hazf, Musallînin «Allah» lafzının «hemzesinde» ve «ekber» lafzının «bâ» sında uzatma yapmamasıdir.
İki eller kaldırıldıktan sonra tekbir alınır. Esah olan budur. Çünkü iki eli kaldırma işinde, Yücq Allah' (C.C.) dan başkasından kibriyâyı «büyüklüğü» uzaklaştırma (nefy) vardır. Şu halde, uzaklaştırma (nefy) önce yapılır.
Eller iki kulakların hizasına kaldırılır. Yâni baş parmaklar kulakların iki memeleriyle beraber oluncaya kadar iki eller kaldırılır. Hidâye'de böyle zikredilmiştir.
Kâdîhân (Rh.A.); «Musallî iki baş parmaklarının uçlarını, iki kulaklarının memelerine dokundurur» demiştir.
Kadın iki ellerini iki omuzları hizasına kaldirdikdan sonra «AUahu ekber» der. Sahîh olan budur. Çünkü ellerini iki omuzları hizasına kaldırmakta, onlar için azamî nispette örtünmek vardır. Kunüt'un, Bayramların ve Cenaze Namazının tekbirleri de açıklandığı gibidir.
Elin diğer parmakları normal hâli üzere kalır. Yâni açılmaz ve birbirine de yapıştırılmaz. Hattâ yayılmış olur.
Tahrîme, ta'zîmi gösteren söz ile caizdir. Misâli: «AUahu Eceli», veya «Allahu A'zam» ya da «Er-Rahmânu Ekber», demek gibi.
Tesbîh ile de caizdir : «Sübhânallâh», demek gibi. Tehlîl ile de caizdir : «Lâ ilahe illallah» demek gibi.
Duaya delâlet eden söz ile caiz olmaz. Misâli: «Rabbiğfirlî» demek gibi. Sözün kısası : Tekbir yerine, sâdece ta'zîmi gösterip duâ ile karışık olmayan zikri söylemek caizdir.
İmâm, tekbîri açıkça söyler. İmâma uyan, imâm ile beraber tekbiri gizlice söyler. İmâm A'zam' (Rh.A.) a göre, efdal olan uyanın imâm ile beraber tekbiri söylemesidir. Çünkü uyan (yâni muktedî), namazda imâmın ortağıdır ve ortaklığın hakikati beraberliktedir. İmâmeyn'e göre, efdal olan, muktedînin imâmdan sonra tekbir almasıdır. Çünkü muktedî, imâma tâbidir. Teslim'de, İmâm A'zam' (Rh.A.) dan İki rivayet vardır. Kâfî'de böyle zikredilmiştir.
Eğer imâm, «Allahu Ekber» demezden önce, imâma uyan «AHâhu Ekber» dese, esah olan : Onlara göre, o kimse namaza başlamış olmaz. Fukahâ : İmâm, «Aliahu Ekber» sözünü bitirmeden önce, muktedî «Al-lâhu Ekber» sözünü bitirse, namaza başlamış olmayacağı hususunda birleşmişlerdir. Hânİye'de böyle zikredilmiştir.
Bize göre, tahrîme şarttır. Şafiî' (Rh.A.) ye göre, bir rükndür. Hilafın burada faydası, farzın tahrîmesi üzerine nafileyi bina etmenin cevazında görülür. Hattâ musallî Öğîe Namazını kilsa, yeniden tekbir almadan nafileyi kılması sahih olur. Şâfîî' (Rh.A.) ye göre, yeniden tekbir almadan sahîh olmaz.
Bina etmenin şekli şudur : Tahrîme şart olduğunda musallî nafileyi onunla edâ eder. O tahrîme ile farz edâ edilmiş olmak şartıyle bu caizdir. Nitekim, namaz kılacak olan kimsenin, farz için abdest alıp o abdesti ile nafileyi edâ etmesi caiz olduğu gibi. Şayet tahrîme bir rükn olsaydı, nafileyi, farzın rüknüyle edâ etmiş olurdu. Bundan dolayı caiz olmaz.
Yukarıda anlatılanlar yâni; Tahrîme için iki elleri kaldırmak, parmakları yaymak ve imâmın tekbiri açıkdan söylemesi, sünnettir. [52]
Konular
- İstincâ Ve Istibrâ Hakkında Bîr Fasıl
- Namaz Bölümü
- Namazın Farzıyyeti Ve Hukmu :
- Namaz Vakitleri:
- Müstehab Vakitler :
- Mekruh Vakitler :
- Ezan Babı
- Namazın Şartları Babı
- Necasetten Temizlenmek :
- Avreti Örtmek :
- Kıbleye Yönelmek :
- Niyet Etmek:
- Namazın Sıfatı Babı
- İlk Tekbir (Tahrîme) ;
- Kıyam :
- Kıraat :
- Rükû' :
- Secde :
- Ka'de Ve Teşehhüd :
- Ka'de-İ Ahire:
- Namazda Tertib :
- Namazdan Kendi Sunu (Fiili) İle Çıkmak :
- Namazın Diğer Vâcibleri :
- Namazın Edebleri :
- İmamet Hakkında Bir Fasıl [95]
- Namazda Gizli Veya Açıkdan Okumak :
- Namazlarda Kıraatin Miktarı
- İmâma Uyan Kimsenin Kıraati :