101- BEDEL DA'VÂSININ KAYDI

Bir adam, başkasına karşı iddiada bulunarak ' (ona, üç arşm Aden" atlası sattığını; enini ve boyunu açıkladığını; bedenin belirli olduğunu ve ondan açıladığı atlas bedeü aynı akid meclisinde, atlasdan bir parça satın aldığını ve onun bedelini beyan ettiğini; Irakî diye ma'ruf, iki baş örtüsü, bir izar, bir de şu kadar bedele teslim eylediğini; ondan ise bedelini teslim almadığını; mezkur bedelin verilmesinin vacip olduğunu; alım satım şartlarının tamam, bulûğ ve âkil olduğunu; bedelini ondan isteyince, onun inkâr eylediğini ve üzerinde bedelin olduğunu da inkâr eylediğini" söyler ve bu iddiacı, da'vâsinin doğruluğunu isbat eder; böylece yaz­ılarak fetvası istenirse; ba'zı müftîler, "bu da'vâda arıza olduğunu; "satılan malın satana âit olduğunun" söylenmediğini, kendisinin mi, yoksa başkasının mı olduğunun açıklanmadığını; başkasının malının da onun emri olmadan satılmasının caiz olduğunu; bu cihetten bedel iste­mesinin vacip olmayacağını" söylemişlerdir. Çünkü, da'vâlmın Buhârâ'h mı veya Horasanlı mı olduğu da söylenmemiş ve satılan şey belirsiz kalmıştır.

Ancak, bazıları "halel olmadığını" söylemişlerdir. Çünkü, o da'vâsında, "ona, teslim eylediğini" söyledi'. Bu, ona sahib olduğuna delildir.
2) Da'vâcı, da'vâsmda, "ona teslim eylediğini, iddia edilenin hakikat olduğunu; yapılan sözleşme sebebiyle, onun satın alan şahısta borç olduğunu; parasında bir cehalet olmadığını" isbat eylemiştir.
Bu da'vâda başka bir arıza daha vardır: Bir kıt'a atlas satmıştır. Onun sıfatı, iki baş Örtüşüdür. Ondan satın almıştır. Satan şahıs da, müşteriye teslim etmiştir; fakat, onları "sattı, satın aldı ve teslim eyledi." dememiştir. Veya cümleten satın almış; sonra ona, cümleten satmış ve ona tamamen teslim eylemiştir. Bu tamamını teslim almaktır. Umulur ki, o atlastan, iki baş örtüsü satmış; o iki baş Örtüsünün hari­cinde kalanı satın almış veya onun dışında kalanı teslim eylemiş olabilir. Bu ihtimaller olmaz, değildir. Elbette bir şeyi söylemek ihtimali izâle eder; o da hünne veya cümle kelimeleridir. Bunun haricindeki sözler ihtimali izâle etmezler. İhtimal kalkmayınca da, satılan ve teslim alınan meçhul kalır. Da'vâ da doğru olmaz. Zira teslim bilinmeyince, da'vânın parasının miktarı da doğru bilinmez. [172]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..