Bir adamın elinde bir yer bulunur ve başka birisi de onu da'va eder; da'va eden şahıs da, haksız ve zâlim olur; da'vâ olunan şahıs ise, yemin etmekten hoşlanmayıp, yemin etmemeye bir çare ararsa; buna çâre şudur:

Bu şahsın küçük çocuğu, o iddia olunun yeri ikrar eder; veya bir yabancı onu ikrar eder. Böylece kendisi p da'vâdan ve yeminden berî olur.
Bunu, Hassâf, Edcbü'1-Kâdî isimli kitabında zikreylemiştir.

Bu hususta âlimler ihtilaf eylemişlerdir:

Ba'zıları: "Hassâf m dediği gibi, çocuk ikrar ederse, yeminden beri olur; fakat, yabancı ikrar ederse beri olmaz." buyurmuşlardır.

Ba'zıları  da:   "Her  iki hâlde de yeminden berî olamaz." demişlerdir.

İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.): "Ona yemin gerekmez." buyurmuşlar; İmâm Muhammet! (R.A.) ise: "Yemin gere­kir." buyurmuştur.

Keza, Hassâf şöyle buyurmuştur: Bir akan gasbeden şahsa, İmâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Muhammed (R.A.)'a göre tazminat gerek­mez; İmâm Muhammed (R.A.) ile İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'un önceki kav­line göre, tazminat gerekir.
Bazı âlimler: "Gasbı inkâr edene, bi'1-ittifak tazminat gerekir." derken; ba'zılan da: "Bunda İmâm Ebû Hanîfe (R.A.)'den iki rivayet vardır. En uygun olanı, tazminat gerekmesidir." buyurmuşlardır. Çünkü akan itlaf, bi'I-ittifak tazminatı gerektirir.
Görülmüyor mu ki: Mülkün itlafından dolayı, şahitler şehâdet-ten rücû etseler bile, bi'1-icma tazminat (âzım oluyor.
Eğer iddia olunan bir arsa veya bir câriye yahut bunların ben­zeri bir şey ise, —akar'ın haricinde,— buna çâre: Da'va olunan şa­hıs da'va edilen şeyi, da'vâ edenin tanımayacağı şekilde değiştirir; sonra, ona arz eder. Böylelikle da'vâ bâtıl olur. Zehiyre'de de böyledir. [33]