İstibranin düşmesine çâre aramakta bir sakınca yoktur.
Bu, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'a göre böyledir.
İmâm Mulıammcd (R.A.) buna muhaliftir.
İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'un kavlinin me'hazi: Satıcının, onun temizliğinde, ona yaklaşmadığını bilirse, bir sakınca yoktur. İmâm Mu-hammed (R.A.)'in kavli: Yakın olmasa bile bu olmaz.
Buna çâre: Müşterinin nikâhı altında hür bir kadın yoksa; satın almadan önce, onu nikâhlar; sonra da onu satın alır.
Şayet nikâhının altında hür 6ir kadın varsa, burda çâre:
Satın almadan önce satıcı veya satın alıcı, -güvenilir birine teslim almadan onu nikahlar. Sonra da onu satın alır ye teslim alır. Daha sonra da, onu kocası boşar. Çünkü mülkiyet hadisesi sebep olmuştur. Teslim almakla, btt te'kid edilmiştir. Cariyenin ferci, ona helâl olmadı ise, istibra gerekmez. Eğer helâl oldu ise, başkasının iddet bekleyeni gibi olur. Hidâye'de de böyledir.
Bir adam, diğerinden bir câriye satın alır ve ona istibrânın lâzım olmamasını isterse; bunun çâresi hususunda, Hassâf şöyle buyurmuştur;
Satıcı, onu, nikahının altında hür bir kadın olmayan, güvenilir bir adama nikâhlar; sonra da müşteriye satar. Müşteri onu teslim ahr. Sonra da kocası, ona dâhil olmadan onu boşar. İşte bu du-" rumda, müşteriye karşı istibra gerekmez. Çünkü istibranm gerekmesi, cimanm mülküyet sebebiyle, satın alma gibi ve başka sebebler gibi... bir sebeple vuku bulmasıdır. Bu durumda ise istibra gerekmez. Fakat, efendinin, onu, Önceden temizlenmiş olarak nikahlaması şarttır.
Şayet böyle olmaz ise iki adam bir kadına bir temizlikte içtima etmiş olur ki, bunu Allah'ın Peygamberi (S.A.V.) yasaklamıştır.
Bu cevap, cariyesine cima edip, sonra da onu başka bir adama nikahlamak isteyen kimseye aittir.
Uygun olanı, söylediğimiz gibi onu, hayızdan temizlendikten sonra evlendirmektir.
Hassâf (R.A.)'da, Câmiü's-Sağîr'de şöyle buyurmuştur:
Eğer satıcı nikâhlandırmadan önce ona cima eyledi ise, kocasının ona istibradan önce cima etmesinde bir sakınca yoktur. Bu, imâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'a göre böyledir.
İmâm Muhammed (R.A.) ise, şöyle buyurmuştur:
"Ben, hayızdan temizlenene kadar, ona cima etmeyi uygun görmüyorum."
Hassâf, bu çârenin ta'liminde şöyle buyurmuştur:
Müşteri, onu teslim alır, sonra da kocası onu boşar. Çünkü teslimden sonra talâk şart koşulmuştur. Zira müşteri, teslim almadan önce boşarsa, İmâra M uh amme d (R.A.)'den gelen iki sahih rivayete nazaran istibrâ gerekir.
Şayet bu hâlde müşteri satın aldı ise, istibra gerekir. Satın alma vaktine itibar edilir. Çünkü satın alma vakti de başkasının hakkıyle meşguldür.
Asıl'daki rivayete göre, teslim alma vaktine itibar edilir. Teslim alma vakti ise, başkasının hakkından fariğdir. Sahih olan da budur.
Satıcı, satmadan önce nikâhlamaktan kaçınırsa, bu durumda çâre nedir?
Çâre: Müşteri satın alıp, bedelini verir. Cariyeyi teslim almaz. Fakat onu, nikâhının altında hür bir kadın olmayan, güvenilir birine nikâhlar. Sonra da cariyeyi teslim alır. Müşteri teslim aldıkdan sonra da, kocası onu boşar. Artık, bu durumda müşteriye istibra gerekmez. İmâm Muhammed (R.A.)'den gelen iki rivayetin birinde ise: Âlimlerimiz bu durumda istibra gerekir buyurdular. Zira, mülkiyet hükmü, istibrayı düşürmez. Kocası boşayınca, istibra gerekir.
Ancak nikâhdan sonra, talâkdan önce, Müşterinin elinde hayız olmuşsa o müstesnadır. O takdirde, bi'1-icma istibra gerekmez.
Şayet müşteri, kocasının onu boşamamasmdan korkarsa, burda çâre:
Efendisi, o cariyeyi talâkı, dâima kendi elinde bulunan birisine kölesine nikâh eder. Şayet müşteri, satın almadan önce kendi nefsine nikâh eylese de, sonra onu satın alsa ve teslim de alsa; istibra lâzım olmaz. Çünkü, nikâh sebebiyle onun üzerine firaş (cima) sabit olur. Satıh alınca, onun için firaş meydana gelir. Bu da, şer'an rahmin fariğ (= boş) olduğuna delildir. Zehıyre'de de böyledir. [28]
Bu, İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'a göre böyledir.
İmâm Mulıammcd (R.A.) buna muhaliftir.
İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'un kavlinin me'hazi: Satıcının, onun temizliğinde, ona yaklaşmadığını bilirse, bir sakınca yoktur. İmâm Mu-hammed (R.A.)'in kavli: Yakın olmasa bile bu olmaz.
Buna çâre: Müşterinin nikâhı altında hür bir kadın yoksa; satın almadan önce, onu nikâhlar; sonra da onu satın alır.
Şayet nikâhının altında hür 6ir kadın varsa, burda çâre:
Satın almadan önce satıcı veya satın alıcı, -güvenilir birine teslim almadan onu nikahlar. Sonra da onu satın alır ye teslim alır. Daha sonra da, onu kocası boşar. Çünkü mülkiyet hadisesi sebep olmuştur. Teslim almakla, btt te'kid edilmiştir. Cariyenin ferci, ona helâl olmadı ise, istibra gerekmez. Eğer helâl oldu ise, başkasının iddet bekleyeni gibi olur. Hidâye'de de böyledir.
Bir adam, diğerinden bir câriye satın alır ve ona istibrânın lâzım olmamasını isterse; bunun çâresi hususunda, Hassâf şöyle buyurmuştur;
Satıcı, onu, nikahının altında hür bir kadın olmayan, güvenilir bir adama nikâhlar; sonra da müşteriye satar. Müşteri onu teslim ahr. Sonra da kocası, ona dâhil olmadan onu boşar. İşte bu du-" rumda, müşteriye karşı istibra gerekmez. Çünkü istibranm gerekmesi, cimanm mülküyet sebebiyle, satın alma gibi ve başka sebebler gibi... bir sebeple vuku bulmasıdır. Bu durumda ise istibra gerekmez. Fakat, efendinin, onu, Önceden temizlenmiş olarak nikahlaması şarttır.
Şayet böyle olmaz ise iki adam bir kadına bir temizlikte içtima etmiş olur ki, bunu Allah'ın Peygamberi (S.A.V.) yasaklamıştır.
Bu cevap, cariyesine cima edip, sonra da onu başka bir adama nikahlamak isteyen kimseye aittir.
Uygun olanı, söylediğimiz gibi onu, hayızdan temizlendikten sonra evlendirmektir.
Hassâf (R.A.)'da, Câmiü's-Sağîr'de şöyle buyurmuştur:
Eğer satıcı nikâhlandırmadan önce ona cima eyledi ise, kocasının ona istibradan önce cima etmesinde bir sakınca yoktur. Bu, imâm Ebû Hanîfe (R.A.) ve İmâm Ebû Yûsuf (R.A.)'a göre böyledir.
İmâm Muhammed (R.A.) ise, şöyle buyurmuştur:
"Ben, hayızdan temizlenene kadar, ona cima etmeyi uygun görmüyorum."
Hassâf, bu çârenin ta'liminde şöyle buyurmuştur:
Müşteri, onu teslim alır, sonra da kocası onu boşar. Çünkü teslimden sonra talâk şart koşulmuştur. Zira müşteri, teslim almadan önce boşarsa, İmâra M uh amme d (R.A.)'den gelen iki sahih rivayete nazaran istibrâ gerekir.
Şayet bu hâlde müşteri satın aldı ise, istibra gerekir. Satın alma vaktine itibar edilir. Çünkü satın alma vakti de başkasının hakkıyle meşguldür.
Asıl'daki rivayete göre, teslim alma vaktine itibar edilir. Teslim alma vakti ise, başkasının hakkından fariğdir. Sahih olan da budur.
Satıcı, satmadan önce nikâhlamaktan kaçınırsa, bu durumda çâre nedir?
Çâre: Müşteri satın alıp, bedelini verir. Cariyeyi teslim almaz. Fakat onu, nikâhının altında hür bir kadın olmayan, güvenilir birine nikâhlar. Sonra da cariyeyi teslim alır. Müşteri teslim aldıkdan sonra da, kocası onu boşar. Artık, bu durumda müşteriye istibra gerekmez. İmâm Muhammed (R.A.)'den gelen iki rivayetin birinde ise: Âlimlerimiz bu durumda istibra gerekir buyurdular. Zira, mülkiyet hükmü, istibrayı düşürmez. Kocası boşayınca, istibra gerekir.
Ancak nikâhdan sonra, talâkdan önce, Müşterinin elinde hayız olmuşsa o müstesnadır. O takdirde, bi'1-icma istibra gerekmez.
Şayet müşteri, kocasının onu boşamamasmdan korkarsa, burda çâre:
Efendisi, o cariyeyi talâkı, dâima kendi elinde bulunan birisine kölesine nikâh eder. Şayet müşteri, satın almadan önce kendi nefsine nikâh eylese de, sonra onu satın alsa ve teslim de alsa; istibra lâzım olmaz. Çünkü, nikâh sebebiyle onun üzerine firaş (cima) sabit olur. Satıh alınca, onun için firaş meydana gelir. Bu da, şer'an rahmin fariğ (= boş) olduğuna delildir. Zehıyre'de de böyledir. [28]
Konular
- 8- MUHÂLLÂA İLE İLGİLİ MESELELER HAKKINDA ŞER'l ÇARELER
- Mühâlaa İle İlgili Başka Bir Çare
- 9- YEMİNLERLE İLGİLİ MESELELER HAKKINDA ŞER'İÇARELER
- Yeminle İlgili Diğer Bir Çare
- Alacağı Alma Hakkında Bir Çare
- "Bu Elbiseyi, Filan Adama Satmıyacağım." Diye Edilen Yemine Çareler:
- "Şu Köleyi Satin Alırsam, O Hürdür" Diye Yemin Eden Şahıs İçin Çâreler:
- Yemekle İlgili Yemin Hakkında Bir Çare
- Nafaka İle İlgili Yemine Çare
- Yine Nafaka İle İlgili Yemin Hakkında Çareler
- 10- BİR KÖLEYİ AZÂD ETME, MÜDEBBER VE MÜKATEP KILMA
- 11- VAKIFLA İLGİLİ MESELELER HAKKINDA SERİ ÇARELER
- 12- ORTAKLIKLA İLGİLİ MESELELER HAKKINDA SERİ ÇARELER
- 13- ALIM VE SATIM İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ ÇARELER
- İstibra Meselesi İle İlgili Şer'i Çareler
- 14- HİBE İLE İLGİLİ ŞERİ ÇARELER
- 15- BAZI MUAMELELERLE İLGİLİ SERİ ÇARELER
- 16- KARŞILIKLI BORÇ ALIŞVERİŞİ HAKKINDAKİ ŞERİ ÇARELER
- 17- İCÂRE İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ ŞERİ ÇÂRELER
- 18- DÂVADAN MEN İŞLEMİ İLE İLGİLİ SERİ ÇARELER
- 19- VEKÂLETLERLE İLGİLİ İŞLEMLER HAKKINDA ŞER'İ ÇERELER
- 20- ŞUF'A MESELELERİ İLE İLGİLİ ŞERİ ÇARELER
- 21- KEFALET İŞLEMİ İLE İLGİLİ ŞER'l ÇARELER
- 22- HAYÂLE İŞLEMİ İLE İLGİLİ ŞER'l ÇARELER
- 23- SULH İŞLEMİ İLE İLGİLİ SERÎ ÇARELER
- 24- REHİN İŞLEMİ İLE İLGİLİ SERİ ÇÂRELER
- 25- MÜZÂRAA İŞLEMİ İLE İLGİLİ ŞER'İ ÇARELER
- 26- VASİYET İŞLEMİ İLE İLGİLİ SERİ ÇARELER
- 27- HASTANIN İKRARI İLE İLGİLİ SERİ ÇARELER