Oğlan çocuğun (sabinin) bulûğa erişmiş olduğu, kadını hâmile et­mekle, ihtilâm ile ve inzal ile bilinir. Küçük kızın (sabiyyenin) bulûğu ise; ihtilâmla, hayzla ve hâmile olmakla bilinir. Asi olan şudur ki; bu­lûğ, hakîkaten inzal ile olur. Lâkin zikredilenlerden inzalden başkası, ancak inzal ile beraber olur. İmdi her biri bulûğ üzere alâmet kılın­mıştır. Eğer bunlardan biri bulunmazsa, oğlan çocuğu 18 yaşını ve kız 17 yaşını tamamlayıncaya kadar bulûğa erdiğine hükmedilmez. Bu, İmâm A'zam' (Rh.A.) a göredir. Çünkü Allah Teâlâ (C.C.) :
«Yetim, erginlik çağına erişene kadar, en iyi şeklin dışında, malı­na yaklaşmayın.» [40] buyurmuştur.
Çocuğun erginlik çağma erişmesi (eşüddesi), İbn Abbâs' (R.A.) m sözü Üzere, ki Kuteybî (Rh.A.) de-O'na tâbi olmuştur, 18 yıldır. Ba'zi-lan; «22 yıldır.» demiştir. Ba'zılan da; «25 yıldır.» demişlerdir. Söylenen sözlerin en azı, birincisidir. İmdi, ihtiyat için hükmün bunun üze­rinde verilmesi vâcibdir. Ancak kız çocuğu, oğlan çocuğundan daha ça­buk bulûğa erişir. Bundan doîavı kadınlardan bir yıl ekslltilmiştir. Çün­kü bir yıl, mizaca uygun düşen dört mevsimi kapsar.
İmâmeyn (Rh. Aleyhimâ); «Her ikisinde (erkek ve kız) bulûğun haddi, 15 yılın tamâm olmasıdır.» demişlerdir. Bu, İmâm A'zam' (Rh. A.) dan da bir rivayettir. Gâlib olan âdetten dolayı, fetva da bununla-
dır. Çünkü belirtiler (alâmetler), çok kere bu müddet içinde ortaya çıkar. Binâenaleyh, fukahâ, belirti görülmeyen kimse hakkında, müd­deti, alâmet (belirti) saymışlardır. Erkek çocuk için bulûğun en aşa­ğı müddeti 12 yıldır. Kız çocuğu için müddet ise; 9 yıldır. Çünkü ba'zan erkek ve kız çocuk için bu yaşlarda bulûğ belirtileri hâsıl olur.

Küçük oğlan ve küçük kız, mürâhik ve mürâhika olsalar; yâni bu yaşlara yetişmeleriyle küçük oğlan ve kız bulûğa yakın olsalar ve bu­lûğa eriştiklerini söyleseler, ikisi de hükmen baliğ gibi olurlar. Çünkü
bulûğ bu yaşda hâsıl olunca, velev ki nâdir olsun, küçük oğlan ve kız-. dan, hayz gibi onlar tarafından bilinen bir şey olursa, zaruretten dola­yı onu ikrarları kabul edilir. [41]