81- DA'VALİNİN, ITK DA'VÂSINI REDDİ DA'VÂSININ KAYDI

Bir adam, ölür; başka bir adam gelerek "ölen zat, babam filanın azâdhsıdır. Babam onu sağlığında azâd eyledi. Onun mirası benimdir. Çünkü, ben onu azâd edenin oğluyum. Benden başka da vârisi yoktur." diye iddia ederse; bazı âlimlerimiz "bu da'vânm fesadına" fetva ver­diler. Ba'zıları da "sıhhatına" fetva verdiler.

Sahih olanı, bu da'vâ fâsiddir. Çünkü, da'vâcı iddiasında "Babam, buna sahib idi." demedi. Mâlik olmadan, azâd etmek batıldır.

Bu da'vânın sahih olduğuna delil:

İmâm Muhammed (R.A.), el-Asıl'ın itin Da'vâ babında şöyle zik­retmiştir:

Bir adam, beyyine ibrazıyle: "Filan, filanı azâd eyledi." der; o filan da, onu inkar veya ikrar eder; yahut diğeri, beyyinesiyle: "Bu köle, onun kölesidir." derse; hâkim, onun köleliğine hükmeder. Çünkü, azâd şahitleri "bâtıl azada" şahitlik eylediler. Zira onlar, şehâdetlerinde: "Filan, ona sahib idi." demediler. Mâlik olmayınca da, ıtk caiz olmaz. Bu şehâdet, yok hükmündedir.

Keza, bir köle hakkında: "Filan onu azâd eyledi." diye şahitlik yaparlar ve o köle de onun elinde olursa; "onun kölesidir." diye şahitlik yaparlar ve o köle de onun elinde olursa; "onun kölesidir." diye şahitlik yapılan için, hükmedilir. Çünkü, azâd eylemede sıhhat, elde bulundur­maya değil, mülke aittir. Halbuki, onlar "onun için mülküne hükmey-lemediler.

Şayet, şahitlik yapanlar: "Bu köle, filanındır. Onu azâd eyledi. O, onun sabidir." derler ve başkaları da şahitlik yaparak: "O, onun köle­sidir." derlerse; bu durumda, azâd beyyinesine göre hükmedilir. Çünkü, onun mülkü olduğunu isbat eylediler. Azâd edenin, kendi mülkü olduğunu isbat etmesi gibi...
Şayet, bir adam, beyyinesi ile, "bir kölesi olduğunu ve onu azâd eylediğini" söylerse; o kölenin azâd olduğuna hükmedilir. Çünkü; beyyine onun mülkü olduğunu beyan etmiştir. Bu mes'ele, diğerinin mülkü olduğunu isbat eden şahsın azâd da'vâsı, onun azâd olmasının isbatıdır. [147]


Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..