83- MİRAS DA'VÂSINI, DA'VÂLININ REDDİ HAKKINDA KAYIT
Huzuru Mahkeme huzuruna, filan, filan ve filane gelirler ve bunların tamamıda filanın çocukları olurlar; onlar, huzurda olanın birinin elinde bulunan, hudutlu bir yeri iddia ederler; anaları olan filaneden, o yerin kendisine miras olarak kaldığına dâir da'vâlı da bir mektup olursa; o yer, iddiacıların analarının hakkıdır. Ölene kadar onun elinde idi; öldü ve evlâdına mîras olarak kaldı. Da'vâlı, bu da'vâyı şu iki sebeple reddeder:
Birincisi: O mektubta, "iki da'vâcmın anası" diye yakılmıştır; uygun olanı, "bu da'vâcıların anası" diye yazılı olmasıdır.
tkincisi: "Öldü; çocuklarına mîras bıraktı." diye yazılmamıştır. Çocuklarına neyi mîras bıraktı? Uygun olanı, "bu hudutlu yeri, mîras olarak bıraktı." diye yazılmış olmalıydı. Veya "onu mîras bıraktı." yazılmalıydı ve o zikredilen tereke açık veya kinayeli olmalıydı- Burada, açık veya kinâyi bir beyanât yoktur.
Şeyhu'1-lmâm Necmüd-din en-Nesefî şöyle buyurmuştur:
Bana, şöyle bir da'vâ arz edildi;
Bir adam, diğerine karşı bir yer iddiasında bulunuyor; "o yerin, kendi malı ve hakkı olduğunu' söylüyor ve "o yeri, o şahsın, Ölene kadar, haksız olarak elinde bulundurduğunu; şimdi ise, o adamın Ölüp, bu yerin mîras olarak, vârisinin elinde kaldığını" anlatıyor. Ve "o yerden, haksız olan o adamın elini çekip, o yerin kendisine teslim edilmesini" istiyor.
Da'vâlı da, onun da'vâsını def için: "Murisimiz filandır. Bu yeri, da'vâcmın murisinden satın almıştır. Her iki taraftan da teslim tesellüm cereyan etmiş ve haklı olarak, murisimizin ölene kadar elinde kalıp, onun ölümüyle de -haklı olarak- bana mîras olarak terk edilmiştir." diyor.
Da'vâcı da, bunu def için: "İddia olunanın murisi, aralarındaki alım-satımı ikrar ederek, parasını bana verdi. Araziyi, ona verdim." diyor. Bu durumda, bu defi da'va sahih olur mu?
Necmü'd-Dîn en-Nesefî, cevaben şöyle buyurmuştur:
Kâdî'l-Kudât İmâdüd-din Ali bin Abdu'l-Vehhab ve Şeyhu'1-İmam Alâuddin Ömer bin Osman bu da'vâmn sıhhatli olduğu cevabını verdiler.
Ben ise, sahih olmadığını söyledim. Zira, önce, "diğerinin elinde haksız olarak kaldığını" söyledi; sonra ise "alım-satımı" ikrar eyledi, tşte bu sebepten onun yanında hak olarak durduğunu gösteriyor.
Şöyle de denilmiştir:
Bu def-i da'vâmn sahih olması icabdeder. "Ahm-satım yapıldı." sözü rehin hükmündedir. Çünkü, da'vâcı bu defi de, da'vâlımn ikrar eylediğinin bir kısmını bidayette inkâr eyledi. Bu "hudüdlu yerin haksız olarak onun elinde olması ve satışın rehin hükmünde bulunması; sa: 'lan yerin iddiacının mülki olması; ancak da'vâlı için, onu habseüne hakkının olması" gibi hususlardır.
Da'vâcı, "o hudutlu yerin, kendi nefsine âit olduğunu" iddia ediyor ve da'vâhnın elinde haklı olarak kaldığını ikrar eyliyor. İşte bu sözümüzün ma'nası, önceden ba'zısını ikrar; ba'zısını inkâr etmiş oluyor. Fakat bütün âlimlerin sözü: "Şayet, satışta bir şart yoksa, satış sahihdir. Artık onun da'vâsı dinlenmez. Eğer satış şartlı ise, satış fâsiddir. Akdin feshim iddia ederse; da'vâyı def sahihtir; değilse sahih değildir." şeklindedir. Muhiyt'te de böyledir. [149]
Birincisi: O mektubta, "iki da'vâcmın anası" diye yakılmıştır; uygun olanı, "bu da'vâcıların anası" diye yazılı olmasıdır.
tkincisi: "Öldü; çocuklarına mîras bıraktı." diye yazılmamıştır. Çocuklarına neyi mîras bıraktı? Uygun olanı, "bu hudutlu yeri, mîras olarak bıraktı." diye yazılmış olmalıydı. Veya "onu mîras bıraktı." yazılmalıydı ve o zikredilen tereke açık veya kinayeli olmalıydı- Burada, açık veya kinâyi bir beyanât yoktur.
Şeyhu'1-lmâm Necmüd-din en-Nesefî şöyle buyurmuştur:
Bana, şöyle bir da'vâ arz edildi;
Bir adam, diğerine karşı bir yer iddiasında bulunuyor; "o yerin, kendi malı ve hakkı olduğunu' söylüyor ve "o yeri, o şahsın, Ölene kadar, haksız olarak elinde bulundurduğunu; şimdi ise, o adamın Ölüp, bu yerin mîras olarak, vârisinin elinde kaldığını" anlatıyor. Ve "o yerden, haksız olan o adamın elini çekip, o yerin kendisine teslim edilmesini" istiyor.
Da'vâlı da, onun da'vâsını def için: "Murisimiz filandır. Bu yeri, da'vâcmın murisinden satın almıştır. Her iki taraftan da teslim tesellüm cereyan etmiş ve haklı olarak, murisimizin ölene kadar elinde kalıp, onun ölümüyle de -haklı olarak- bana mîras olarak terk edilmiştir." diyor.
Da'vâcı da, bunu def için: "İddia olunanın murisi, aralarındaki alım-satımı ikrar ederek, parasını bana verdi. Araziyi, ona verdim." diyor. Bu durumda, bu defi da'va sahih olur mu?
Necmü'd-Dîn en-Nesefî, cevaben şöyle buyurmuştur:
Kâdî'l-Kudât İmâdüd-din Ali bin Abdu'l-Vehhab ve Şeyhu'1-İmam Alâuddin Ömer bin Osman bu da'vâmn sıhhatli olduğu cevabını verdiler.
Ben ise, sahih olmadığını söyledim. Zira, önce, "diğerinin elinde haksız olarak kaldığını" söyledi; sonra ise "alım-satımı" ikrar eyledi, tşte bu sebepten onun yanında hak olarak durduğunu gösteriyor.
Şöyle de denilmiştir:
Bu def-i da'vâmn sahih olması icabdeder. "Ahm-satım yapıldı." sözü rehin hükmündedir. Çünkü, da'vâcı bu defi de, da'vâlımn ikrar eylediğinin bir kısmını bidayette inkâr eyledi. Bu "hudüdlu yerin haksız olarak onun elinde olması ve satışın rehin hükmünde bulunması; sa: 'lan yerin iddiacının mülki olması; ancak da'vâlı için, onu habseüne hakkının olması" gibi hususlardır.
Da'vâcı, "o hudutlu yerin, kendi nefsine âit olduğunu" iddia ediyor ve da'vâhnın elinde haklı olarak kaldığını ikrar eyliyor. İşte bu sözümüzün ma'nası, önceden ba'zısını ikrar; ba'zısını inkâr etmiş oluyor. Fakat bütün âlimlerin sözü: "Şayet, satışta bir şart yoksa, satış sahihdir. Artık onun da'vâsı dinlenmez. Eğer satış şartlı ise, satış fâsiddir. Akdin feshim iddia ederse; da'vâyı def sahihtir; değilse sahih değildir." şeklindedir. Muhiyt'te de böyledir. [149]
Konular
- 69- HÜKMÎ İZİNLE, KÜÇÜK ÇOCUK İÇİN AKAR DA'VÂSININ KAYDI
- 70- BİR KADININ, ÖLEN KOCASININ VÂRİSİNE KARŞI AÇTIĞI MİRAS DA'VÂSININ KAYDI VE BU VÂRİSLERİN KADINA
- 71- BİLİNMEYEN EMÂNET DA'VÂSI HAKKINDA KAYIT
- 72- ORTAKLIK MALININ SERMÂYESİNİN, MEKKE DİNARLARI OLDUĞU DA'VÂSININ KAYDA GEÇİRİLMESİ
- 73- MALIN ÜÇTE BİRİNİ VASİYET DA'VÂSININ KAYDI
- 74- KEFALET DA'VÂSINDA KAYIT
- 75- MEHRİN TAZMİN EDİLMESİ DA'VÂSINDA KAYIT
- 76- AYRILIK VUKUUNDAN DOLAYI ASKIDA KALAN MEHRE KEFALET DA'VÂSININ KAYDI
- 77- BAŞKASININ ELİNDE BULUNAN ARAZİNİN BİR KISMININ MÜLKİYETİNİ İDDİA ETMENİN KAYDI
- 78- BİR KİMSENİN, BİR YERDE HİSSESİNİN BULUNDUĞUNU İDDİA ETMESİNİN KAYDI
- 79- BİR KiMSENİN, BABASINDAN BİR YERİ SATIN ALDIĞI İDDİASININ KAYDI
- 80- CARİYELİK DA'VÂSINDA, CARİYENİN DA'VÂYI REDDİNİ KAYIT
- Da'vâlının, Cariyenin Da'vâsını Red Da'vâsinin Kaydı
- 81- DA'VALİNİN, ITK DA'VÂSINI REDDİ DA'VÂSININ KAYDI
- 82- DEFİ DA'VÂDA, DA'VÂLIYI REDDİN KAYDI
- 83- MİRAS DA'VÂSINI, DA'VÂLININ REDDİ HAKKINDA KAYIT
- Necmüddin Nesefî'ye Arzedilen Da'vânın Kaydı
- 84- VÂRİS TARAFINDAN, "MÎRAS OLAN YER DA'VÂSINI DEF' DA'VÂSININ KAYDI
- Mîras Yer Hakkındaki Def-i Da'vâya Başka Bir Örnek
- 85- DA'VÂLININ, AZÂD DA'VASI BERABER VERASET DA'VÂSINI REDDİ'NİN KAYDI
- 86- MÎRAS DA'VÂSININ KAYDI
- Da'vâlının, Dedesinin İsmini Söylememesi Hâli
- 87- ŞÜFA DA'VÂSININ İRAYDI
- Komşulardan Birinin, Hissesini Satması Hususunda Necmeddin Nesefî'ye Arzedilen Mes'ele
- 88- UZUN SÜRELİ İCÂRE DA'VÂSININ KAYDI
- 89- FESHEDİLMİŞ İCÂRE BEDELİ DA'VÂSININ KAYDI
- 90- İCÂRE DA'VÂSININ VE İCARA VERENİN, MÜSTE'CİRİ DA'VÂ ETMESİNİN KAYDI
- 91- FESHEDİLMİŞ İCÂRE BEDELİNDEN KALAN KISMIN DA'VÂ EDİLMESİ
- 92- İCARA VERENİN ÖLÜMÜ SEBEBİYLE FESHOLAN İCÂRE BEDELİ DA'VÂSININ MÜSTE'CİRİN VÂRİSLERİ TARAFINDAN
- İcarede Senet Arzetmek