13- ÇİFTÇİ VEYA İŞÇİNİN ÖLÜMÜ HÂLİNDE, YAPTIĞI ZİRÂİ İŞLER BİLİNMİYORSA DURUM NE OLUR?

Müzâri (= ziraat yapan = çiftçi = zirâatci) ziraatın hasadından sonra ölür; o yerde de zirâat bulunmaz ve ne yaptığı da bilinmez ise; tarla sahibinin hissesi bu ziraatcinin malından —tohum kim tarafından olursa olsun— tazmin edilir. (== ödenir.) Çünkü yer sahibinin hissesi, onun yanında emânettir. O meçhul olarak ölünce, —emânet gibi— te­rekesinden —borçlu Ölen emanetçi gibi— ödenir. O mahsûlü ne yaptığı bilinmese bile bu böyledir.

Keza, meyve olgunlaşsın veya olgunlaşmasın, âmil ölürse, hur­malık sahibinin hissesi, âmilin yanında emânettir. Mebsût'ta da böyledir.

İmâm Muharamed (R.A.) şöyle buyurmuştur:

Zirâatci, ziraat mahsûlünü ne yaptığı meçhul olarak ölür Ve bu du­rumda tarla sahibi: "Zirâatci, onu zayi eyledi." der; vârisler ise: "Mahsûl çalındı." derlerse, bu ziraatcinin mahsûldeki hissesi alacak olarak, alı­nır. Vârislerin "çalındı." demelerine itibar edilmez. Bu hüküm, yer sa­hibinin mahsûldeki hissesinin, ziraatcinin yanında, emânet olduğunun da bir delilidir.

Şayet, zirâatci hayatta iken zayi olsaydı; yer sahibine tazminat gerekmezdi.

Emânet yanında iken ölünce, o borç olarak kalır ve tazminatı gerekir.

Şayet, miktarında, zirâatci ölmeden önce ihtilaf olursa; o zaman, varislerin sözü geçerli olur.

Muamelede de cevab aynıdır. Yani, âmil ölür de, meyveyi ne yap­tığı bilinmez ise mes'ele yukardaki gibidir.

Zikrettiğimiz kavillerin tamamı, meyvenin ve diğer mahsûlün çık­tığının bilindiği zamanla ilgilidir.

Bunların çıktığı bilinmez ise, o zaman tazminat gerekmez.

Şayet âmil, dirhemler, dinarlar terk eder ve üzerinde de borç bu­lunur; yer sahibi veya hurmalık sahibi de, onun sağlığında mahsûlün toplandığını biliyor iseler; onlar da alacaklılardandırlar.
O dirhem ve dinarların muamele veya müzâraa malı olduğu ancak hastanın ikrarı ile biliniyorsa; bu hasta borçlu olduğundan ve ikrarı ge­reğince hareket edileceğinden ancak sağlığında yaptığı borcu önce öde­nir. Zeniyre'de de böyledir. [28]

Eser: Fetvayı Hindiye

  • Yeni Ekle
Yorumlar (0)

Fetvayı Hindiye

 

Son eklenen ruyalar

Sitemizde yer alan soruların cevapları özenle islami eserlerden seçilerek yazılmaktadır.
..